رشد کودک | جدول محاسبه قد و وزن کودکان و عوامل موثر بر آن

۰ 1,890 خواندن این مطلب 7 دقیقه زمان میبرد

رشد نوزاد هفته به هفته ، محاسبه قد و وزن کودک و تشخیص صحیح آن در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

رشد کودک ، نمودار قد و وزن نوزاد سه ماهه

قد و وزن مناسب کودکان، نکات لازم

چگونه می‌توانم بفهمم آیا وزن کودک من موجب نگرانی است یا نه؟ اگر در مورد وزن کودک خود نگران هستید، با پزشک کودک خود مشورت کنید. رشد، پیشرفت و وزن موضوعات مهمی برای بحث در طول آزمون های سلامتی نوزاد هستند. در طول دوران کودکی، متخصص رشد کودک شما را بر روی نمودار هایی که نسبت وزن به قد را نشان می‌دهد علامت خواهند گذاشت. پزشک BMI کودک شما را محاسبه می‌کند. شما می توانید از نمودارها برای پیگیری روند رشد کودک خود جهت مقایسه با روند رشد دیگر کودکان با همان سن و جنس استفاده کنید. بر اساس نمودارهای سازمان بهداشت جهانی، یک کودک با تناسب وزن به قد بیشتر از ۹۸ درصد، به عنوان کودکی با نسبت وزن به قد بالا در نظر گرفته می شود.

به یاد داشته باشید کودکان به رژیم غذایی با چربی زیاد برای تامین رشد خود در طول دوران کودکی نیاز دارند. کودکی که تنها از شیر مادر تغذیه می‌کند در حدود نیمی از کالری های روزانه را از چربی شیر مادر می‌گیرد. در نتیجه محدودیت کالری با هدف کاهش وزن برای کودکان ۲ سال و یا کمتر توصیه نمی‌شود. با این حال چربی و کالری زیاد می‌تواند موجب نگرانی شود. به عنوان مثال بسیار سنگین بودن می تواند خزیدن و راه رفتن – بخش های ضروری از رشد فیزیکی و ذهنی کودک- را به تاخیر بیاندازد. کودک چاق اغلب در دوران بزرگسالی نیز چاق می ماند در حالی که یک نوزاد بزرگ ممکن است به یک کودک چاق تبدیل نشود.

برای نگه داشتن کودک خود در وزن سالم به موارد زیر توجه کنید:

افزایش وزن در دوران بارداری را کنترل کنید. افزایش وزن بیش از حد در طول دوران بارداری می‌تواند وزن تولدی نوزاد را افزایش دهد. تحقیقات نشان داده اند که هر چه وزن تولدی نوزاد افزایش می‌یابد خطر چاقی در دوران کودکی نیز به همان اندازه افزایش پیدا می کند.

تغذیه با شیر مادر. برخی از تحقیقات نشان داده اند که تغذیه با شیر مادر خطر چاقی در دوران کودکی را کاهش میدهد.

استفاده از نوشیدنی های شیرین شده با شکر را محدود کنید. آبمیوه بخش ضروری از رژیم غذایی کودک نیست. زمانی که شروع به غذاهای جامد کردید، به فراهم کردن میوه های مقوی و سبزیجات به جای آب میوه ها توجه کنید.

راه های آرام کردن کودک خود را بیازمایید. به طور اتوماتیک برای آرام کردن گریه کودک خود از فرمول خاصی یا شیر دادن استفاده نکنید. بعضی اوقات یک موقعیت جدید، یک محیط آرام تر و یا لمس ملایم تمام آن چیزی است که مورد نیاز است.

استفاده از رسانه ها را محدود کنید. آکادمی آمریکایی اطفال استفاده از رسانه را توسط کودکان کمتر از دو سال منع می کند. هر چه کودک شما بیشتر تلویزیون ببیند خطر افزایش وزن برای او بیشتر است.

حین رشد کودک خود صحبت با پزشک او در مورد وزن و تغذیه را ادامه دهید. برای راهنمایی های بیشتر ممکن است نیاز باشد شما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

قد و وزن کودک‌تان مناسب است؟

تولد یک نوزاد در بدو تولد با سؤال‌های زیادی از سوی والدین و خانواده همراه است. یکی از سؤال‌ها این است که قد، وزن، اندازه دور سر نوزاد چقدر است. تازه وقتی این اطلاعات به دست می‌آید، تجزیه و تحلیل‌ها پیرامون اینکه آیا این قد و وزن طبیعی است یا نه شروع می‌شود.

برای مادر تولد فرزندی با قد و وزن طبیعی به منزله به ثمر رسیدن ۹ ماه تلاش است. این موضوع آنقدر مورد توجه قرار دارد که معمولا در خاطر سپرده شده یا در آلبوم یا کتاب کودک به دقت ثبت می‌شود و کمتر مادری وزن و قد نوزاد خود را فراموش می‌کند. دکتر اکبر کوشانفر، متخصص کودکان و استاد دانشگاه شهید بهشتی درباره وزن و قد طبیعی نوزاد توضیح می‌دهد.

قد و وزن طبیعی چیست؟

در نوزاد طبیعی که به حد نهایی رشد داخل رحمی رسیده باشد وزن ۲۰۰/۳-۳ کیلوگرم، قد ۵۰سانتی‌متر و دور سر ۳۵ سانتی‌متر در حد طبیعی است. البته وزن نوزاد دختر تقریبا ۲۰۰گرم کمتر بیان شده است ولی گاهی وزن نوزاد بیشتر از حد طبیعی یا چنانچه زودتر ازموعد طبیعی به دنیا بیاید ممکن است کمتر باشد. نوزاد با تغذیه از شیر مادر در سال اول و سال‌های بعد تا ۴ سالگی رشد سریع دارد که با تغذیه او در ارتباط است . کودک ماه‌های اول روزانه ۳۰ گرم، وزن می گیرد، در ۵ ماهگی ۶ کیلوگرم، در ۸ ماهگی ۸ کیلوگرم و یک‌سالگی سه‌برابر وزن تولد یعنی تقریبا ۱۰ کیلوگرم وزن دارد. قد نیز رشدی سریع دارد.

در یک سالگی ۲۵ سانتی‌متر افزایش معادل ۷۵سانتی‌متر، ۲ سالگی ۸۵ سانتی‌متر، ۳سالگی ۹۵سانتی‌متر و ۴ سالگی ۱۰۰ سانتی‌متر قد دارد. دور سر نیز در ۲سالگی ۴۵ سانتی‌متر است. این مقیاس‌ها نسبی و میزان رشد طبیعی شیرخوار را دقیقا نشان می‌دهد.

چه زمان باید نگران شد؟

والدین اغلب به اینکه فرزندشان کجای نمودار رشد قرار دارد، توجه می‌کنند. اگر رشد کودک زیر صدک ۵۰ درصد باشد نگران می‌شوند و تصور می‌کنند فرزندشان کوتاه قد یا کم‌وزن خواهد شد در حالی که این‌طور نیست تا وقتی که قد و وزن در محدوده طبیعی باشد و در همان مسیر صدک رشد کند، مشکلی وجود ندارد. پزشکان وقتی نگران می‌شوند که کودک به طور مکرر به پایین‌تر از محدوده قد و وزن افت کند. برای مثال چنانچه کودکی در ۶ماهگی در صدک ۵/۲، در ۹ ماهگی ۲۵درصد و در ۱۶ماهگی کمتر باشد، پزشک را نگران می‌کند یا اگر در اندازه‌گیری‌های مکرر خط رشد طبیعی کند داشته باشد پزشک نگران می‌شود.

نکات تربیتی نوزاد سه ماهه

پایش رشد چیست؟

در دنیا در کشورهای مختلف منحنی پایش رشد با مختصر تغییراتی نشان داده می‌شود. در ایران نیز در زایشگاه‌ها و در بدو تولد برای تمام نوزادان دختر و پسر جداگانه منحنی پایش رشد وزن، قد و دورسر و برنامه واکسیناسیون ثبت شده و در اختیار والدین گذاشته می‌شود. وزن و قد به ویژه تا ۳ سالگی نشانگر و شاخص خوبی برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی و رشد کودک است. کودکانی که علاوه بر شیر مادر از ۶ ماهگی به بعد تغذیه خوبی دارند از مهر و محبت و حمایت عاطفی والدین بهره می‌برند و بیماری یا مشکل پزشکی خاصی ندارند، الگوی رشد مشابهی دارند. مربیان بهداشت و پزشکان کودک برای بررسی رشد و سلامت کودک از منحنی پایش رشد استفاده می‌کنند که محدوده طبیعی قد و وزن و رشد کودک را نشان می‌دهد که از میانگین قد و وزن هزاران کودک سالم و طبیعی به دست آمده است.

نمودارها چه می‌گویند؟

منحنی رشد برای پیگیری وضعیت رشد کودکان در طول زمان طراحی شده است به نوعی که تغییرات وزن در زمان‌های مختلف قابل تفسیر باشد. این منحنی با استفاده از وزن کردن گروهی از کودکان سالم (سنین مثلا ۶-۰ سال) تهیه شده و دارای ۲ حد بالا و پایین است که برای دختران و پسران حد بالا و پایین آن کمی متفاوت است. منحنی خطی صدک ۵۰ درصد که پررنگ‌تر مشخص می‌شود و به تفکیک سن از تولد تا ۳۶ماهگی جنس دختر و پسر بر اثر آمار ترسیم شده است.

منحنی خطی صدک به این معنی است که از هر ۱۰۰۰ کودک دختر و پسر ۵۰۰ نفر بالای منحنی و ۵۰۰ نفر پایین منحنی هستند و رشد مناسب و خوب روی منحنی خطی ۵۰درصد قرار می‌گیرد. در دوران رشد طبیعی چنانچه کودکی بیماری، سرماخوردگی یا اسهال و استفراغ بعد از ۶ ماهگی و تغذیه خوب نداشته باشد، رشد منحنی خطی پایین‌تر نشان داده می‌شود. این نمودارها برای نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند یا وزن‌شان کمتر از سن تولدشان است نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رشد حرکتی هم مهم است

کودکان علاوه بر رشد جسمی باید از نظر رشد روحی و حرکتی نیز مورد توجه قرار گیرند و سلامت روحی و حرکتی آنها نیز پیگیری شود. شیرخواران در ۳-۲ ماهگی گردن می‌گیرند، در ۶ ماهگی می‌نشینند و از یک سالگی می‌ایستند و به تدریج راه می‌روند. از ابتدای ۲ سالگی تکلم را شروع کرده و چند کلمه بیان می‌کنند و در آخر ۲ سالگی کلمات و جملات را به طور کامل بیان می‌کنند. این رشد روحی- حرکتی باید توام با روابط عاطفی والدین و آموزش حرکتی کودکان باشد. رویش دندان‌های شیری کودک از ۶ ماهگی شروع شده و تعداد آنها ۲۰ عدد است که تا آخر ۲سالگی به تدریج رویش دارد. تاخیر در رویش دندان‌ها تا یک‌سالگی از اهمیت رشد برخوردار نبوده و تغذیه خوب باعث رشد خوب دندان‌هاست.

این کارت چطور پرمی‌شود؟

بسیاری از مادرانی که به این کارت منحنی رشدتوجه دارند می‌دانند خطوط روی کارت چگونه رسم می‌شود. رسم این خطوط بسیار ساده است. باید اولین ماه تولد نوزاد را در خانه شماره یک سال اول زندگی بنویسید و ماه‌های بعد را در ادامه آن قرار دهید.

وزن کودک در اولین روز تولد را در خانه اول (جلوی مقدار وزنی که داشته) علامت بزنید. برای ماه بعد، یک خط را از ۲ ماهگی به طرف بالا رسم کنید. سپس وزن کودک را اندازه گرفته و از روی عدد وزن هم یک خط به طرف داخل بکشید. محل برخورد این خط، نقطه مورد نظر است. به همین ترتیب، هر ماه کودک را وزن کرده و این نقطه را پیدا کنید اما برای رسم نمودار باید نقطه هر ماه را به ماه بعد، با یک خط وصل کنید.

این خط در واقع رشد بچه را نشان می‌دهد و منحنی رشد به دست می‌آید. بهتر است برای هر کودک، عمل وزن کردن را در روز تولدش انجام دهید. برای مثال، اگر کودک در ۱۷ تیر به دنیا آمده، وزن کردن ماه بعد او ۱۷ مرداد و به ترتیب ۱۷شهریور، ۱۷ مهر و… است.