درمان شب ادراری کودک | راه هایی برای درمان شب ادراری
بیماری های کودکان است که بسیار والدین و خود کودکان را آزار میدهد. اگر به موقع درمان های روحی و جسمی آن اقدام شود خیلی سریع درمان می شود. در ادامه با درمان های شب ادراری همراه شما هستیم.
سن شب ادراری , درمان شب ادراری کودک
شب ادراری کودکان دلایل گوناگونی دارد که برخی از آن ها جنبه جسمی و برخی دیگر جنبه روحی و روانی دارند. در اغلب موارد کودک با هر دو مسئله درگیر است.
شب ادراری کودک
بعضی عوامل از جمله کمبود هورمون آنتیدیورتیک یا کاهش ظرفیت مثانه، عفونتهای ادراری، عوامل روانی و استرسها میتوانند موجب شب ادراری کودکان شوند.
شب اداری دو نوع است:
شب ادراری اولیه بیشتر جنبه ارثی دارد و از ابتدا بوده و قطع نشده است.
شب ادراری ثانویه بعدها در اثر یک عامل به وجود می آید. درباره شب ادراری ثانویه حتما باید علت اصلی درمان شود، مانند درمان عفونت ادراری، رفع سندرمهای خودایمنی و بیماریهای آلرژیک، درمان بیماریهای متابولیک مثل دیابت و… .
برای اصلاح این مشکل، قبل از هرگونه دارودرمانی، باید اقدام به رفتاردرمانی کرد و این امر مستلزم همکاری والدین و کودک، هر دو است.
برای درمان این مشکل در کودکان به توصیه های زیر عمل کنید:
۱- مراجعه به پزشک متخصص ارولوژی برای انجام معاینات جسمی و انجام آزمایش های پزشکی (انگل، کلیه، اسفنکترها، مثانه، اوره و…) .
۲- مراجعه به روان پزشک کودک
۳- استفاده از تشک هشداردهنده (زنگ دار) برای بیدار شدن کودک هنگام تخلیه ادرار (این تشک ها را می توانید از داروخانه تهیه کنید).
۴- خوراندن مایعات زیاد مثل آب، چای، آب میوه، دوغ و… به کودک طی روز برای افزایش حجم مثانه.
۵- فاصله بین مراحل ادرار کردن: کودک نباید با فاصله کوتاهی پس از مصرف مایعات ادرار کند و این زمان باید به مرور افزایش یابد.
۶- رعایت رژیم غذایی خاص: کودک نباید از مواد تحریک کننده مثل ادویه جات، فلفل، سرکه، نوشیدنی های گازدار و افزودنی های خوراکی به مقدار زیاد استفاده کند. از خوردن نوشابههای دارای کافئین هم جدا خودداری شود.
۷- آموزش آداب توالت: در این زمینه پشتکار و حوصله والدین شرط اول است و باید با روش های شکل دهی رفتار همراه با تشویق و تقویت، این آموزش ها داده شود. تغییر محیط و فضای توالت برای کاهش استرس کودکانی که از رفتن به دستشویی امتناع می کند توصیه می شود. در این ارتباط استفاده از تکنیک های تشویقی ضروری است.
۸- ورزش: در ورزش، بیشتر تحریک و تقویت عضلات مثانه مد نظر است. چند نوع ورزش پیشنهاد می شود:
الف : ورزش دراز و نشست
ب : کودک می ایستد دست هایش را جلو می برد و ده بار می نشیند و بلند می شود (تکرار ۴ بار در روز).
ج : کودک ورزش شنا را ده بار انجام می دهد (حداقل ۴ بار در روز تکرار شود).
۹- چند ساعت پس از آن که کودک خوابید، حتما او را بیدار کنید تا به دستشویی برود. این کار بهتر است ۳ ساعت پس از خواب انجام شود. مراجعه به مشاور روان درمان برای استفاده از تکنیک های تغییر رفتار و شرطی سازی کمک زیادی به کاهش شب ادراری کودک می کند.
۱۰- استرس های روانی، اجتماعی و عوامل اضطراب زا می تواند نقش مهمی در بروز شب ادراری داشته باشد. باید این عوامل به حداقل ممکن کاهش یابد. برای این منظور ترس های کودک را شناسایی کنید و برای رفع آن ها با مشاور در تماس باشید. ایجاد آرامش برای کودک به منظور کاهش تنش و استرس یکی از گام های مثبت برای رفع مشکل کودک است. گفتن داستان، حرف زدن با کودکان، بازی با او، تفریح و قرار دادن او در محیط های شاد از عوامل ایجاد آرامش در کودک است.
۱۱- خجالت، کم رویی، گوشه گیری و احساس افسردگی از جمله عوارض روانی شب ادراری است که موجب افزایش اضطراب کودک و در نتیجه تاخیر در درمان او می شود. سعی کنید مشکل کودک را به رویش نیاورید و به او اطمینان دهید که مشکلش قابل درمان است.
۱۲- کودک را در صورت شب ادراری توبیخ نکنید.
۱۳- کاهش و یا مصرف نکردن مایعات پس از ساعت هفت عصر توصیه می شود.
۱۴ ـ قبل از رفتن به رختخواب، حتما کودک را به دستشویی ببرید تا مثانه اش را کاملا تخلیه کند.
۱۵ ـ تشک او را با رویه ضد آب پوشانده و در اتاق از بوگیرها یا خوشبوکنندههای هوا استفاده کنید تا اگر شب ادراری اتفاق افتاد باعث آزار بیشتر کودکتان نشود.
۱۶ ـ باید به کودک آموزش داد تا به میزان دریافت مایعاتش در شب توجه کند و به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.
۱۷- باید به کودک آموزش داد تا به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.
۱۸ ـ کودک باید در طول روز مثانه را منقبض کند تا بتواند زمان بیشتری ادرار خود را نگه دارد.
۱۹- کودک را متوجه کنید که پس از شام مصرف مایعات را به حداقل برساند تا ادرار کمتری تولید شود. برای این منظور بهتر است که شام کودک بدون نمک باشد.
۲۰- از تنبیه کودک و به کار بردن روش های سخت گیرانه جدا خودداری کنید.
پس از اقدامات فوق در صورت عدم موفقیت برای کنترل شب ادراری میتوان درمان دارویی را زیر نظر پزشک متخصص شروع کرد، اما باید توجه داشت که آموزش مهارت کنترل ادرار از درمان دارویی مهمتر است، زیرا معمولا با قطع دارو، شب ادراری مجددا عود میکند.
راهکارهای غیر دارویی برای درمان شب ادراری کودکان
اختلال شبادراری یکی از شایعترین اختلالات روانی-حرکتی در کودکان است که می تواند آرامش خانواده را تحت تاثیر قرار داده و به مرور تبدیل به یک چالش بزرگ برای خانواده شود.
شب ادراری چیست
درمان شب ادراری کودکان
دکتر مونا دلاوریان درباره اختلال بیاختیاری ادرار یا شبادراری بیان کرد:
بر اساس آخرین تعریف ارائه شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی، شب ادراری در واقع دفع مکرر ادرار در رختخواب یا لباس، حداقل ۲ مرتبه در هفته، برای مدت ۳ ماه متوالی در کودکی است که حداقل ۵ سال دارد.
وی ادامه داد: شاید این اختلال در مقایسه با بسیاری از مشکلات و اختلالات دوران کودکی مسئلهای ساده و کماهمیت تلقی شود اما میتواند عوارض زیادی برای کودک و خانواده او به همراه داشته باشد؛ از جمله این عوارض محدود شدن فعالیتهای کودک، آسیب به عزتنفس وی و آسیب به روابط درون خانواده است.
ایشان با بیان اینکه گاهی شب ادراری اولیه است و از ابتدای کودکی بدون وقفه وجود دارد که میتواند نشان از عدم رشد سیستم عصبی باشد، اظهار کرد: گاهی نیز شب ادراری ثانویه است.
و کودک (اغلب ۸ تا ۱۱ ساله) پس از یک فاصله زمانیِ حداقل شش ماه که بدون شب ادراری بوده، دچار این اختلال میشود.
باید توجه داشت که گاهی اوقات عدم کنترل ادرار هشداری برای یک مشکل جدی مانند ابتلا به تومورها و ضایعات مغزی و نخاعی است و حتی گاهی صرع و تشنج در ابتدا خود را با شب ادراری نشان میدهند.
شبادراری در پسرها شایعتر است
وی با تاکید بر اینکه بیشترین میزان شیوع این اختلال در سن ۸ سالگی است و با افزایش سن کاهش مییابد، بیان کرد: با توجه به نوع بی اختیاری و بسیاری از عوامل دیگر دامنه سنی ابتلا بسیار متغیر است، همچنین طبق آخرین گزارش رسمی اعلام شده در سال ۲۰۱۳ بطور میانگین میزان شیوع اختلال بیاختیاری ادرار یا شب ادراری در جوامع مختلف بین ۵ تا ۱۵ درصد بوده و بهصورت دقیقتر، این اختلال در ۱۰ درصد از کودکان ۵ ساله و ۱ درصد از افراد ۱۴ ساله مشاهده میشود. در ایران نیز میزان شیوع این اختلال همین دامنه سنی بوده است.
ایشان تصریح کرد:این اختلال در پسرها شایعتر از دخترها است بهصورتی که در پسرها ۲ تا ۳ برابر دخترهاست.
وی درباره دلایل ابتلا به این اختلال عنوان کرد: علل این اختلال ممکن است جسمانی، محیطی، روانشناختی، عاطفی، مادرزادی یا وراثتی یا ترکیبی از چند عامل باشد، از عوامل جسمانی دخیل در بیاختیاری ادرار میتوان به برخی مشکلات و نقصهای فیزیولوژیک و جسمانی و برخی بیماریها مانند دیابت، مشکلات کلیوی، صرع، نارسی مثانه و … اشاره کرد.
دکتر دلاوریان اضافه کرد: طلاق، فوت یا مسافرت یکی از والدین یا نزدیکان، تحقیر و تنبیه بیش از حد کودک، و بهطور کلی عوامل تنشزا از جمله عوامل عاطفی و روانشناختی زمینهساز ایجاد این اختلال هستند. همچنین تاریک بودن سرویس بهداشتی و یا دور بودن آن از محل خواب کودک، محیط جدید، سرمای محیط و … از عوامل محیطی ایجاد این اختلال در کودکان هستند.
روشهای درمان شب ادراری کودکان
این روانشناس با اشاره به اینکه در بررسیهای به عمل آمده مشخص شد، منطقهای در کروموزوم ۱۳ انسان تا حدی میتواند مسئول شب ادراری باشد، خاطرنشان کرد: البته این دلیل به تنهایی نمیتواند جوابگوی علت اختلال باشد، ولی مشخص شده کودکانی که پدر و مادر آنها هر دو در کودکی عدم کنترل ادرار داشتهاند با احتمال ۷۷ درصد و کودکانی که یکی از والدین آنها در کودکی شب ادراری داشته با احتمال ۴۳ درصد به این اختلال مبتلا میشوند،همچنین عواملی مانند وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده، تحصیلات والدین، میزان توجه والدین به کودک و تعداد اعضای خانواده نیز در بروز این اختلال نقش دارد.
وی با تاکید بر اینکه راهکارهای متعددی برای مقابله و درمان این اختلال مطرح شده است که با توجه به شرایط و امکانات میتوان آنها را اعمال کرد، گفت: بهجز دارودرمانی که بیشتر تمرکز آن بر داروهای ضداضطرابی بوده و در شرایط خاص تجویز میشوند راهکارهای غیردارویی زیادی وجود دارد که در اولویت هستند که از جمله آن میتوان به آموزش انقباض مثانه اشاره کرد؛ به این معنا که کودک باید در طول روز چندین مرتبه در مدت زمان تعیین شده مثانه خود را منقبض کند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: ورزش با تاکید بر عضلات مثانه نیز میتواند در درمان این اختلال موثر باشد، که از جمله این ورزشها میتوان به دراز و نشست و شنا اشاره کرد. بشین و پاشو نیز از دیگر تمرینات موثر است، همچنین آموزش آداب توالت رفتن همراه با تشویق و تقویت نیز راهکار بسیار خوبی است. یادآوری و رعایت برخی اصول پیش از خواب مانند تخلیه مثانه قبل از خواب، مصرف نکردن نوشیدنیهای کافئیندار دو ساعت قبل از خواب نیز از سایر اقدامات تاثیرگذار است.
درمان شب ادراری کودکان به ویژه پسران
فوق دکترای تخصصی روانشناسی کودک با بیان اینکه یکی از تمرینات بسیار موثر در درمان این اختلال تمرین نگهداری ادرار در طول روز است، عنوان کرد: در این تمرین کودک تشویق میشود تا در طول روز مایعات زیاد مصرف کند و وقتی ادرار داشت او را تشویق میکنند تا آنجا که میتواند خودش را نگه داردبه اینترتیب بهتدریج حجم مثانه زیاد میشود.
وی ماساژدرمانی و فشاردرمانی را از تکنیکهای پرکاربرد در درمان شبادراری دانست و افزود:
نقاط فشاری مدنظر در فشار درمانی، نقاط متعدد در کنار و طرفین ستون فقرات هستند، همچنین راهکارهایی مانند تشک زنگدار یا روشها و تکنیکهای رفتاردرمانی مانند جدول کشیدن، امتیاز دادن و جایزه دادن و … نتیجه مثبتی در برطرف کردن این اختلال داشتهاند.
درمان شب ادراری کودک
درمان شب ادراری کودک | راه هایی برای درمان شب ادراری
منابع:
khorasannews.com
jamejamonline.ir
tebyan.net
tebna.ir