علائم بیماری کزاز | نشانه ها و راه های پیشگیری و درمان

بیماریها و راه درمان ، بررسی بیماری کزاز در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

راه های انتقال کزاز ، علائم بیماری کزاز

کزاز: علل، علائم و راه‌های درمان آن

کزاز (Tetanus) یک عفونت جدی باکتریایی است که سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث سفتی عضلات در تمام بدن می‌شود. این بیماری قفل شدن فک (lockjaw) نیز نامیده می‌شود زیرا عفونت اغلب باعث انقباض عضلات در فک و گردن می‌شود. با این حال، در نهایت می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. در صورت عدم درمان، بیمای کزاز می‌تواند به مرگ منجر شود.

تقریباً ۱۰ تا ۲۰ درصد از عفونت‌های کزاز مرگبار هستند. کزاز یک وضعیت اورژانس پزشکی است که نیاز به درمان فوری در بیمارستان دارد. خوشبختانه، از طریق استفاده از واکسن، این بیماری قابل پیشگیری است. با این حال، این واکسن تا آخر عمر ادامه نخواهد یافت. واکسن‌های تقویت کننده کزاز هر ۱۰ سال یکبار لازم است تزریق شوند تا ایمنی تضمین شود.

به دلیل دسترسی آسان به این واکسن، کزاز در ایران نادر است. این بیماری در کشورهای دیگر که هنوز برنامه‌های ایمن سازی قوی ندارند، شایع است.

علل کزاز:

نوعی باکتری به نام کلوستریدیوم تتانی عامل بیماری کزاز است. اسپورهای این باکتری را می‌توان در گرد و غبار، خاک و شوره بدن حیوانات یافت. اسپورها اندام‌های کوچک تولید مثل هستند که توسط ارگانیسم‌های خاص تولید می‌شوند. آن‌ها اغلب به شرایط محیطی سخت، مانند گرمای زیاد مقاوم هستند.

هنگامی که این اسپورها از طریق بریدگی یا زخم عمیق وارد جریان خون می‌شوند، فرد می‌تواند آلوده شود. سپس اسپورهای باکتری به سیستم عصبی مرکزی گسترش می‌یابند و سمی موسوم به تتانوسپاسمین تولید می‌کنند.

این سم سیگنال‌های عصبی را از نخاع به عضلات شما مسدود می‌کند. این مسئله می‌تواند منجر به اسپاسم عضلانی شدید شود.

عفونت کزاز در پی موارد زیر می‌تواند رخ دهد:

زخم‌های باز
آسیب به بافت مرده
سوختگی‌ها
زخم‌های سوراخ شده ناشی از خالکوبی، تزریق دارو یا جراحت (مانند فرو رفتن میخ در پا)
زخم‌های آلوده شده با خاک، مدفوع یا بزاق

با موارد زیر کزاز کمتر رایج است:

گزش حیوانات
عفونت‌های دندانی
نیش حشرات
زخم‌ها و عفونت‌های مزمن

کزاز از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند. این عفونت در سراسر جهان اتفاق می افتد، اما در آب و هوای گرم و مرطوب با خاک غنی شایع‌تر است. در مناطق پرجمعیت نیز بسیار شایع است.

علائم کزاز

کزاز عصب‌هایی که عضلات شما را کنترل می‌کنند تحت تأثیر قرار می‌دهد، که می‌تواند باعث دشواری در بلع شود. همچنین ممکن است اسپاسم و خستگی در عضلات مختلف، به ویژه در فک، شکم، سینه، پشت و گردن خود را تجربه کنید.

سایر علائم شایع کزاز عبارتند از:

ضربان قلب سریع
تب
تعریق
فشار خون بالا

دوره نهفتگی یعنی زمان بین مواجهه با باکتری و شروع بیماری، بین ۳ تا ۲۱ روز است. علائم معمولاً طی ۱۴ روز از آغاز عفونت ظاهر می‌شوند. عفونت‌هایی که بعد از قرار گرفتن در معرض باکتری سریعتر اتفاق می افتند عموماً شدیدتر و پیش آگهی بدتری دارند.

بیماری کزاز چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما یک معاینه فیزیکی را برای بررسی علائم کزاز مانند سفتی عضله و اسپاسم های دردناک انجام خواهد داد.بر خلاف بسیاری از بیماری‌های دیگر، کزاز به طور کلی از طریق آزمایشات آزمایشگاهی تشخیص داده نمی‌شود. با این وجود، پزشک شما باز هم می‌تواند آزمایشاتی را انجام دهد تا بیماری‌هایی که علائم مشابهی دارند، رد شوند.

این بیماری‌ها شامل مننژیت، نوعی عفونت باکتریایی که مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد، یا هاری، نوعی عفونت ویروسی که موجب تورم مغزی می‌شود، می‌باشند.

پزشک براساس سابقه ایمن سازی شما، کزاز را تشخیص خواهد داد. اگر ایمن سازی نشده باشید و یا واکسن تقویت کننده را تزریق نکرده باشید، در معرض خطر بالای کزاز هستید.

درمان

درمان بستگی به شدت علائم شما دارد. کزاز معمولاً با انواع درمان‌ها و داروها، از قبیل موارد زیر درمان می‌شود:

آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین برای کشتن باکتری‌ها در بدن شما
ایمونوگلوبولین کزاز (TIG) برای خنثی کردن سم‌هایی که باکتری‌ها در بدن شما تولید کرده‌اند.

شل کننده‌های عضلانی برای کنترل اسپاسم عضلات
تزریق واکسن کزاز همراه با درمان

تمیز کردن زخم برای از بین بردن منبع باکتری
در برخی موارد، یک روش جراحی به نام دبرید زخم برای حذف بافت مرده یا آلوده استفاده می‌شود. اگر دچار بلع و تنفس دشوار باشید، ممکن است نیاز به یک لوله تنفس یا دستگاه تهویه (دستگاهی که هوا را به داخل و خارج از ریه‌ها جابجا می‌کند) داشته باشید.

پیامدهای بیماری کزاز

اسپاسم های عضلانی شدید در نتیجه کزاز می‌توانند عواقب جدی برای سلامتی در پی داشته باشند، از جمله:

مشکلات تنفسی ناشی از اسپاسم تارهای صوتی (لارنگواسپاسم) و اسپاسم های عضلاتی که تنفس را کنترل می‌کنند.

عوارض واکسن کزاز

پنومونی (عفونت ریه‌ها)
آسیب مغزی به دلیل کمبود اکسیژن

ریتم قلب غیر طبیعی
شکستگی‌های استخوانی و شکستگی ستون فقرات به علت اسپاسم عضلانی و تشنج
عفونت‌های ثانویه به علت ماندن طولانی مدت در بیمارستان

پیشگیری

واکسیناسیون می‌تواند از عفونت‌های کزاز جلوگیری کند، اما تنها در صورتی که واکسن‌های تقویت کننده خود را طبق برنامه دریافت کنید. در ایالات متحده، واکسن کزاز به عنوان بخشی از واکسن ترکیبی دیفتری– کزاز-سیاه سرفه به کودکان تزریق می‌شود که تزریق DTap نیز نامیده می‌شود. DTap یک واکسن ترکیبی است که در برابر دیفتری، کزاز و سیاه سرفه از فرد محافظت می‌کند. با این حال، این واکسن حفاظت مادام العمر ارائه نمی‌دهد.

کودکان باید در ۱۱ یا ۱۲ سالگی واکسن تقویت کننده دریافت کنند. بزرگسالان پس از آن هر ۱۰ سال یک بار به واکسن تقویت کننده که واکسن Td نامیده می‌شود (برای کزاز و دیفتری) نیاز دارند. اگر مطمئن نیستید که واکسن‌ها را دریافت کرده‌اید یا نه، با پزشک خود مشورت کنید.

درمان مناسب و تمیز کردن زخم‌ها نیز می‌تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند. اگر دچار زخم شده‌اید و فکر می‌کنید زخم شما ممکن است با خاک تماس داشته باشد، به پزشک مراجعه کنید و در مورد خطر ابتلا به کزاز با پزشک صحبت کنید.

آینده افراد مبتلا به کزاز چگونه پیش بینی می شود؟

بدون درمان، کزاز ممکن است کشنده باشد. مرگ در کودکان و سالخوردگان بیشتر رخ می‌دهد. براساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا، حدود ۱۱ درصد از موارد گزارش شده از کزاز، در سال‌های اخیر به مرگ منتهی شده‌اند. این میزان در افرادی که بیش از ۶۰ سال سن داشتند، به ۱۸ درصد می‌رسد. در افرادی که واکسینه نشده بودند، ۲۲ درصد موارد مرگ و میر گزارش شد.

درمان سریع و مناسب، چشم انداز شما را بهبود می‌بخشد. اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار کزاز شده باشید، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. حتی اگر یک بار به کزاز مبتلا شده باشید، اگر واکسینه نشده باشید، باز هم می‌توانید دوباره به این بیماری مبتلا شوید.

طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، این واکسن بسیار مؤثر است. گزارش کزاز در افرادی که به طور کامل واکسینه شده‌اند یا واکسن تقویت کننده در ۱۰ سال گذشته دریافت کرده‌اند بسیار نادر است.

علائم و نحوه درمان کزاز

کزاز از بیماری های عفونی میباشد که به علت تولید سم از نوعی باکتری با نام کلستریدیوم تتانی Clostridium tetani ایجاد میشود.

این باکتری معمولا در مدفوع حیوانات مانند اسب و گاو و همچنین خاک و آب آلوده زندگی میکند.هنگامی که به بدن انسان و یا حیوان منتقل میشود، سم خود را تولید میکند.این سم از طریق غدد لنفاوی وارد جریان خون میشود و به اعصاب مرکزی فرد آسیب رسانده و فرد دچار بیماری کزاز میگردد.و یا به عبارتی این باکتری ایجاد نوعی اختلال عصبی در فرد میکند.

این بیماری در میان انسان و حیوان مشترک است پس افرادی که سر و کارشان با حیوانات می باشد مخصوصا اسب و گاو باید دقت داشته باشند که میکروب این بیماری از طریق کف کفش آلوده به داخل خانه وارد نشود.باید توجه داشت که این باکتری ها از طریق هر شکافی که روی پوست شخص وجود دارد به بدن افراد راه پیدا میکنند.
دوره نهفتگی در این بیماری حدود ۵ الی۱۵ روز میباشد.

علایم بیماری کزاز

در مراحل اولیه بیماری شخص دچار بی خوابی میشود.پس از مدتی عضلات فک و زبان دچار مشکل میشوند و فرد بیمار نمیتواند برای حرف زدن و یا جویدن غذا دهان خود را باز کند.

با پیشرفت بیماری عضلات سایر قسمت های بدن نیز دچار اختلال و یا به عبارتی انقباض میشوند.

اختلال عضلات صورت باعث پیدایش قیافه خندان به نام لبخند کزازی و اختلال و انقباض در عضلات کمر باعث خمیدگی آن به جلو می‌شود. این انقباض ها دردناک هستند. گاهی اوقات انقباض در عضلات تنفسی باعث سخت شدن تنفس و در نهایت خفگی میگردد. تب مختصری در حدود ۳۸ درجه نیز در افراد مبتلا ظاهر میشود‌.
در موارد شدید بیماری فلج پاها و فلج صورت نیز دیده شده است.

کزاز در نوزادان

نوزاذ مبتلا در مکیدن ناتوان است و ماهیچه های صورت و بدن نوزاد سفت می باشداین بیماری از روز سوم تا ۲۸ روز پس از تولد نوزاد ظاهر می گردد.

علایم بیماری

– شروع بیماری با کاهش توانایی نوزاد در مکیدن و گریه های غیر طبیعی از روز های سوم و چهارم تولد می باشد.
– سفتی عضلات صورت و ناتوان شدن کودک در مکیدن شیر و گاهی اوقات تشنج.

کزاز در افراد بالغ

ایجاد هر نوع زخم در بدن و یا عفونت گوش که سبب دشواری در باز کردن دهان می شود که به همراه سفتی گردن و بدن است.

علایم در بالغی

– به سختی باز کردن دهان یا بلع ، سفتی گردن ، ماهیچه های شکم و سایر ماهیچه ها هراه با درد شدید .
– وجود یک زخم که به علت رعایت نکردن بهداشت عفونی شده است.

– چهره متبسم بیمار با ابروهای بالا آمده ،همراه با سفتی عضلات و ماهیچه ها
– تحریکات نور ، صدا ، تماس و سایر محرکها باعث ایجاد تشنج در بیمار می شود .

پیشگیری از بیماری کزاز

همانطور که قبلا هم گفته شد عامل این بیماری از طریق شکاف های ایجاد شده بر روی پوست به داخل بدن راه پیدا میکند پس ضد عفونی کردن زخم ها یعنی شستن زخم و اطراف آن به وسیله صابون و به درستی پانسمان کردن یکی از روش های مهم پیشگیری می باشد.برای بهبود زخم پس از شستشو بهتر از پمادهایی مانند نئوسپورین با پلی سپورین بر روی زخم استفاده شود.

در افرادی هم که هنوز مبتلا نشده اند اما احتمال دارد که عامل بیماری به بدن آنها راه پیدا کرده باشد می توان از آنتی بیوتیک های مناسب مانند پنی سیلین وسفالوسپورین استفاده کرد.

اما بهترین و مهمترین روش پیشگیری در این بیماری استفاده از واکسن می باشد.مادران بارداری که از واکسن کزاز استفاده کرده باشند نوزاد خود را نسبت به این بیماری مصون نموده اند.

درمان بیماری کزاز

پس از معاینه و تشخیص بیماری با توجه به علایم آن می توان از یک ضد سم نظیر TIG با توجه به دستور پزشک استفاده کرد.همچنین برای مقابله با باکتری کزاز می توان از آنتی بیوتیک ها به طور خوراکی و یا تزریقی نیز استفاده کرد.در ضمن باید توجه کرد که اگر کسیکه دچار مشکل تنفسی شد باید در بخش مراقبت های ویژه تحت نظر قرار گیرد.

گرم و مرطوب نگه داشتن محلی که فرد بیمار در آن مراقبت می شود ، فیزیوتراپی قفسه سینه برای بهتر کردن تنفس ،خارج کردن ترشحات سینه و حلق ، حرکت دادن آرام بیمار ، مراقبت از چشمها ، تجویز آرام بخش مانند دیازپام بمقدار کافی برای افرادی که دچار تشنج می شوند، آنتی بیوتیکها و در صورت لزوم باز کردن راه تنفس با تنفس مصنوعی و مراقبت دقیق و دائمی بیمار که البته تمامی این درمانها تحت نظارت پزشک انجام می شود.

درمان و پیشگیری از کزاز

علائم بیماری کزاز | نشانه ها و راه های پیشگیری و درمان

منبع : سایت سلامتی / راستینه/ برترین ها