علل و درمان تنگی نفس در دوران بارداری
دوران بارداری ، همراه با عوارضی است که گاها بانوان را نگران میکند. یکی از این عوارض تنگی نفس در دوران بارداری است. در ادامه با مقاله ای جامع و کامل از علت تنگی نفس در بارداری و راه کارهای درمان آن همراه شما هستیم.
تنگی نفس در بارداری
اگرچه ممکن است تنگی نفس برای خانم باردار ایجاد ناراحتی کند، ولی در اغلب موارد این حالت طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد.
نفستان سخت می‌آید؟ راه که می‌روید، ریه‌هایتان کم‌توانی‌شان را به رخ‌تان می‌کشند و وقتی که می‌خواهید از جایتان بلند شوید، احساس تنگی نفس می‌کنید؟ نگران نباشید! بسیاری از زنان باردار در این نه ماه با تنگی نفس درگیر هستند و در اغلب موارد، تنگی نفس سلامت آنها و جنینشان را تهدید نمی‌کند.
تنگی نفس اغلب در سه ماهه اول و آخر بارداری وجود دارد و پس از آن از بین می رود.
علت تنگی نفس در سه ماهه اول دوران بارداری
هنگامی که خانمی باردار می‌شود، هورمونی به نام پروژسترون مسئول افزایش ظرفیت ریه ها برای تنفس خواهد شد. این افزایش ظرفیت ریه‌ها، اکسیژن بیشتری را برای مادر و جنین فراهم میکند، زیرا نیاز مادر در دوران بارداری به اکسیژن بیشتر از قبل است.
برای اینکه بدن اکسیژن بیشتری به خون برساند، ریه ها مجبور می شوند تا تنفس بیشتری را انجام دهند. بنابراین تعداد دفعات نفس کشیدن مادر بیشتر از افراد عادی می شود و این گونه به نظر می رسد که مادر تنگی نفس دارد، در صورتی که این تنگی نفس نیست، بلکه تلاش مادر برای انجام نفس‌های بیشتر می باشد.
علت تنگی نفس در سه ماهه سوم بارداری
در سه ماهه سوم بارداری جنین رشد کرده و رحم فضای بیشتری را در بدن مادر اشغال می کند. بنابراین رحم به دیافراگم فشار وارد میکند. دیافراگم نیز به سمت بالا (ریه ها) می‌رود و سبب می‌شود که عمق نفس‌ها کم شود و اصطلاحا فرد به نفس نفس بیفتد.
هنگامی که نوزاد به دنیا می‌آید، فشار از روی دیافراگم برداشته می‌شود و تنگی نفس رفع می شود.
گذاشتن چند بالش در زیر سر و شانه ها و قرار گرفتن به حالت نیمه نشسته، پرهیز از پرخوری، فاصله دادن بین زمان غذاخوردن و خوابیدن و صاف نگه داشتن عضلات پشت بدن در هنگام نشستن به بهبود تنگی نفس در این دوران کمک می کند
تصورات غلط درباره تنگی نفس بارداری
– برخی از خانم‌های باردار فکر می‌کنند، تنگی نفس نشانه کم رسیدن اکسیژن به جنین می باشد و همین امر سبب نگرانی آن ها می شود. در صورتی که چنین نیست و بدن مادر، غذا و اکسیژن کافی را به جنین می رساند و این تنگی نفس به علت تطابق بدن مادر با شرایط جدیدی است که در بارداری رخ می دهد.
– ریه خانم باردار ۴۵ درصد بیشتر از قبل کار میکند که در این حالت، تنگی نفس چیزی دور از انتظار نیست.
– دوری از استرس و هیجانات کاذب می تواند تا حدی تنگی نفس مادر را کاهش دهد.
– تنگی نفس مشکل خاصی در بارداری محسوب نمی شود، اما اگر جلوی فعالیت‌های روزانه شما را می گیرد، حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
راه حل‌هایی برای رفع تنگی نفس در بارداری :
– اگر ورزش خاصی را از قبل از بارداری به طور حرفه‌ای دنبال می کرده اید و اکنون که باردار شده‌اید، در حین انجام آن دچار تنگی نفس می شوید، باید فعالیت خود را کاهش دهید و در صورت لزوم ورزش سبک دیگری مانند پیاده روی را دنبال کنید. پیاده روی یکی از بهترین ورزش ها در دوران بارداری محسوب می شود.
علل و درمان تنگی نفس در دوران بارداری
بهترین وضعیت خوابیدن در بارداری
– اگر در حین استراحت و عدم تحرک دچار تنگی نفس می‌شوید، کارهای زیر را انجام دهید
– به پهلوی چپ خود دراز بکشید. این کار سبب کاهش فشار وارده به بدن می شود و تنگی نفس تا حدی فروکش می کند.
– در حالت نشسته تکیه بدهید، طوری که کمی به سمت جلو متمایل باشید. این حالت در سه ماهه سوم بارداری، فشار رحم بر دیافراگم را تا حدی کاهش می دهد.
– هنگامی که در حالت ایستاده قرار می گیرید، به وضعیت خود توجه کنید. در حالت ایستاده اگر سینه به سمت جلو و سر تا حدی روبرو و بالا باشد، ریه ها در حالت افزایش ظرفیت خود قرار می‌گیرند و تنگی نفس تا حدی کم می شود.
گذاشتن چند بالش در زیر سر و شانه ها و قرار گرفتن به حالت نیمه نشسته، پرهیز از پرخوری، فاصله دادن بین زمان غذاخوردن و خوابیدن و صاف نگه داشتن عضلات پشت بدن در هنگام نشستن به بهبود تنگی نفس در این دوران کمک می کند.
هشدارها
۱- اگر مادر بارداری علاوه بر تنگی نفس با علایم دیگری مانند تپش قلب، نبض بالا، احساس گیجی و منگی، درد قفسه سینه، کبودشدگی اطراف لب ها و انگشتان دست و پا، سرفه های شدید، سرفه های خونی، تب و لرز و آسم روبرو شد، حتما باید به پزشک متخصص خود بگوید تا سریعا اقدامات پزشکی برای وی انجام بگیرد.
۲- اگر مادر بارداری به طور ناگهانی دچار تنگی نفس می شود و تا مدتی بهبود پیدا نمی کند (بدون هیچ دلیلی و ناگهانی شروع می شود) باید پزشک خود را در جریان قرار دهد.
۳- اگر فردی هستید که از قبل مشکلات تنفسی داشته اید و یا به آسم مبتلا بوده اید و اکنون باردار شده اید، باید این بیماری خود را به پزشک اطلاع دهید تا راهکارهای درمانی برای شما در نظر گرفته شود.
۴- اگر خانم بارداری سیگار می کشد و یا از قلیان استفاده می کند و تنگی نفس دارد، باید هر چه سریع تر آنها را ترک کند.
۵- به مادران بارداری که سابقه و زمینه بیماری های تنفسی دارند توصیه می شود از رفت و آمد در هوای آلوده به خصوص در فصل زمستان که وارونگی هوا رخ می دهد (آلودگی هوا به علت سنگینی هوای سرد، نزدیک زمین قرار می گیرد)، جدا خودداری کنند.
۶- تنگی نفس در بارداری می تواند بدون هیچ علت مهمی رخ بدهد، اما از سوی دیگر می‌تواند به علت مشکلاتی ایجاد شود. با توجه به کاهش ظرفیت دفاعی بدن، این احتمال وجود دارد که در طول بارداری عفونت تنفسی و ریوی رخ دهد که علائمی مانند سرفه، خلط، تب و لرز و تنگی نفس را به دنبال دارد. ممکن است پزشک برای این تشخیص، از روش های دیگری مانند رادیوگرافی استفاده کند.
همه مثل شما هستند
سه ماهه دوم و سوم بارداری، زمان دچار شدن مادران به تنگی نفس است. اگر در این ماه‌ها وزنتان بیش از اندازه بالا رفته باشد، یا در شکم بزرگتان، دوقلو حمل کنید، احتمالا بیشتر دچارتنگی نفس می‌شوید. رحم بزرگ شما در این ماه‌ها، فشار بیشتری به دیافراگمتان وارد میکند و این فشار حتی به ریه‌هایتان هم منتقل می‌شود. به همین دلیل در سه ماهه دوم و بیشتر از آن، سه ماهه پایانی بارداری، بیشتر از قبل با تنگی نفس درگیر می‌شوید.
هورمون‌ها مقصرند
تغییرات هورمونی، از دلایل اصلی تنگی نفس در بارداری هستند. افزایش ترشح پروژسترون، بدن شما را برای وارد کردن اکسیژن بیشتر به جریان خون توانمند کرده و ظرفیت ریه‌هایتان را بیشتر میکند. اما در مقابل، بدنتان مجبور به خارج کردن میزان بیشتری دی‌اکسید کربن می‌شود و تنگی نفس بیشتری را تجربه می‌کنید. با این اوصاف، نه تنها نباید از تنگی نفس دوران بارداری بترسید، بلکه باید آن را به عنوان یکی از نشانه‌های کارکرد درست بدنتان در این ماه‌ها تلقی کنید.
مراقب معده‌تان باشید
تغییرات هورمون، فشار آوردن رحم به معده و عادات مخرب تغذیه، زمینه را برای دچار شدن به ریفلاکس اسیدی مری فراهم می‌کنند. اغلب زنان باردار، در این دوره ۹ ماهه، از ریفلاکس شکایت دارند و شدت گرفتن این مشکل هم می‌تواند احساس تنگی نفس را به آنها القا کند.
نگران فرزندم باشم؟
نه نگران نباشید، فرزند شما نه تنها به خاطر تنگی نفستان دچار کمبود اکسیژن نمی‌شود، بلکه خود او یکی دیگر از زمینه‌سازان تنگ شدن نفستان است. او هر روز به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا میکند و به خاطر تامین این نیاز، نفس کشیدن را برایتان سخت میکند.
همه چیز طبیعی است؟
تنگی نفس در اغلب موارد، یک عارضه طبیعی و بی‌خطر بارداری است. اما بدن برخی مادران به دلیل کم‌خونی یا فقر آهن، توانایی کمتری برای تامین اکسیژن مورد نیاز دارد و به همین دلیل، این افراد بیشتر از مشکلات تنفسی شکایت می‌کنند. اگر شما هم شرایط مشابهی را تجربه می‌کنید، حتما با انجام یک آزمایش خون، از نبود این مشکل در بدنتان مطمئن شوید.
گذشته از این، در صورتی که به آسم دچار هستید، نباید به دلیل مراقبت از فرزندتان داروهای خود را قطع کنید. چراکه افزایش مشکلات تنفسی شما، خطرسازتر از عوارض مصرف این داروهاست. درصورتی که به آسم یا آلرژی دچار هستید، حتما موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید تا در صورت لزوم، داروی کم‌ضرری را برای بهبود وضعیت تنفستان تجویز کند.
چه زمانی خلاص می‌شوم؟
جنین شما در ۳۶ هفتگی، به لگنتان وارد می‌شود و احتمالا در همین زمان، تنگی نفستان کمتر از ماه‌های قبل می‌شود. البته انتظار خلاصی کامل از این مشکل را نداشته باشید و اگر تا زمان تولد فرزندتان با تنگی نفس درگیر بودید، تعجب نکنید.
بعد از زایمان، سطح پروژسترون خون شما کاهش می‌یابد و فشار از روی دیافراگم و رحم شما برداشته می‌شود. به همین دلیل احتمالا در روزهای بعد از تولد فرزندتان، بهتر نفس می‌کشید. با وجود این، برای برگشتن رگ‌هایتان به حالت قبل از بارداری و بهبود کامل وضعیت انتقال اکسیژن در بدن، به زمان بیشتری نیاز خواهید داشت. پس صبور باشید.
به اورژانس زنگ بزنید اگر …
در صورت مشاهده نشانه‌های زیر، دیگر نمی‌توانید تنگی نفس را یک عارضه طبیعی دوران بارداری تلقی کنید و حتما باید به مراکز درمانی مرجعه کنید:
احساس می‌کنید قلبتان به سینه می‌کوبد و نامنظم و محکم می‌زند؟
تنگی نفس بسیار شدید و همراه با خستگی را تجربه می‌کنید و حتی در صورت کم کردن تحرکتان هم بهتر نفس نمی‌کشید؟
درد در قفسه سینه‌تان می‌پیچد؟
شب‌ها آسان نفس نمی‌کشید و تنگی نفس شما را بی‌خواب میکند؟
تنگی نفس در بارداری و جنسیت جنین
درمان تنگی نفس در دوران بارداری | نکات بسیار مهم بارداری
منبع: ninisite.com – بیتوته – تبیان
