علل بی اختیاری ادرار | راه های درمان و پیشگیری
درمان بی اختیاری در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
درمان خانگی بی اختیاری ادرار در زنان ، علل بی اختیاری ادرار
آیا بی اختیاری ادراری قابل درمان است؟
بیاختیاری ادراری یعنی کاهش کنترل بر مثانه، به این معنی که وقتی ادرار دارید نمیتوانید کنترلش کنید. بی اختیاری ادراری در زنان نسبت به بی اختیاری در مردان شایع تر است. درمان بی اختیاری ادرار با رفتاردرمانی، درمان دارویی و عمل جراحی امکان پذیر است.
بیاختیاری ادراری را میتوان از چکیدن چند قطره ادرار (مثل زمان خندیدن یا سرفه کردن) تا حس شدید ادراری که کنترل آن بسیار مشکل است، دستهبندی کرد.
شاید خجالت بکشید اما حتماً در این مورد با پزشک صحبت کنید چون درمان دارد.
میلیونها بزرگسال در ایالات متحده درگیر این عارضه هستند. بیاختیاری ادراری در افراد بالای ۵۰ سال، به خصوص در زنان، بسیار شایع است اما افراد جوان هم درگیر آن میشوند؛ به ویژه زنانی که به تازگی زایمان کردهاند.
حتماً باید در مورد بیاختیاری ادراری با پزشک صحبت کنید، چون در صورتی که این مشکل را مخفی نگه دارید، پس از مدتی دچار خارش، زخم و عفونت مجاری اداری خواهید شد و از طرفی، احتمالاً به خاطر ترس از شرمندگی در حضور دوستان و خانواده، از آنها دوری میکنید و دچار انزوا میشوید.
بی اختیاری ادراری در سالمندان حتما اتفاق می افتد؟
نه اصلاً. اما افزایش سن به مرور میتواند بر میزان ادراری که مثانه میتواند نگهداری کند، تأثیر بگذارد. با افزایش سن و ورود به سالمندی، جریان ادرار ضعیفتر میشود و اکثر اوقات احساس میکنید ادرار دارید؛ اما این بدین معنی نیست که چون سالمندید حتماً دچار بیاختیاری ادرار هستید. این عارضه با درمان، کنترل و حتی کاملاً برطرف میشود.
انواع بی اختیاری ادراری
پنج نوع بیاختیاری ادرار وجود دارد که در ادامه توضیحاتش را میخوانیم:
۱- بیاختیاری استرسی یا بی اختیاری فشاری
بیاختیاری فشاری زمانی ایجاد میشود که در اثر وارد آمدن فشار به عضلات پایینی شکم، چند قطره ادرار خارج شود.
مثلاً وقتی میخندید، سرفه میکنید، چیزی را بلند میکنید یا در حال ورزش هستید ممکن است این اتفاق بیفتد. بیاختیاری ادراری معمولاً وقتی ایجاد میشود که عضلات کف لگن در اثر جراحی یا زایمان، ضعیف شده باشند. این نوع بیاختیاری ادراری در زنان شایع است.
۲- بیاختیاری اضطراری یا فوری
بیاختیاری فوریتی یعنی قبل از این که بتوانید به دستشویی برسید، نیاز خیلی شدید و ناگهانی به دفع ادرار دارید. در این عارضه، بدن شما تنها چند ثانیه قبل از دفع ادرار به شما اطلاع میدهد که نیاز به دفع دارید. بیاختیاری اضطراری در افراد سالمند بسیار شایع است و البته میتواند نشانه عفونت مجاری ادراری یا مثانهی پُرکار باشد.
۳- بیاختیاری سرریزی
در بیاختیاری سرریزی، به علت پر بودن بیش از حد مثانه، مقدار کمی ادرار به صورت غیرقابل کنترل خارج میشود. ممکن است اغلب اوقات احساس کنید نمیتوانید مثانه را به طور کامل تخلیه کنید و مجبورید زور بزنید. این مشکل اغلب در مردان و به علت انسداد جریان ادرار – در اثر بزرگ شدن پروستات یا تومور – دیده میشود. دیابت و داروهای خاصی هم میتوانند این عارضه را ایجاد کنند.
۴- بیاختیاری عملکردی
در بیاختیاری عملکردی، دستگاه ادراری مشکلی ندارد، اما اختلالهای جسمی مانند التهاب مفاصل یا دیگر بیماریها مانع حضور به موقع شما در دستشویی میشود. پس در این نوع بیاختیاری، شما به طور کامل بر دفع ادرار کنترل دارید اما به علت مشکلات دیگری نمیتوانید به موقع به دستشویی برسید.
۵- بیاختیاری مختلط
در این نوع بیاختیاری، به طور همزمان بیش از یک نوع بیاختیاری را تجربه میکنید.
چرا بی اختیاری ادراری می گیریم؟
بیاختیاری ادراری میتواند دلایل پزشکی مختلفی، از جمله عضلات لگنی ضعیف و دیابت، داشته باشد.
در ادامه برخی دلایل معمول بیاختیاری آورده میشود:
• خشک و نازک بودن پوست واژن یا میزراه (مجرای خروج ادرار)، به خصوص بعد از یائسگی
• بزرگ بودن غدهی پروستات یا جراحی پروستات
• ضعف و کشیدگی عضلات لگنی پس از زایمان
• داروهای خاص
• تجمع مدفوع در روده
• چاقی و افزایش وزن، که باعث وارد آمدن فشار به مثانه و ماهیچههای کنترلکنندهی آن میشود
• عفونت مجاری ادراری
• اختلال عروقی
• بیماریهایی مثل دیابت، آلزایمر، و MS
چگونه بفهمیم بی اختیاری ادرار داریم؟
بهترین راه این است که با پزشک خانوادگیتان در مورد نشانههایی که دارید صحبت کنید. به این ترتیب او میتواند تشخیص بدهد دچار کدامیک از انواع بیاختیاری هستید.
همچنین پزشک برای شما آزمایش نمونهی ادرار مینویسد و شما هم باید در مورد عادات روزانهی دفع ادرار خود – چند بار و چقدر – به دکتر اطلاعات بدهید.
احتمالاً سونوگرافی لگن هم برای شما تجویز میشود تا وضعیت مثانه بررسی شود. پزشک بر اساس همهی این اطلاعات تشخیص میدهد که چه نوع بیاختیاری ادراری دارید
آیا میتوان از بیاختیاری ادراری پیشگیری کرد؟
میتوانید با تقویت ماهیچههای لگن از بروز بیاختیاری ادراری پیشگیری کنید، اما باز هم تضمینی وجود ندارد که هرگز به این عارضه دچار نشوید.
با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی هم میتوانید از بروز بیاختیاری ادراری جلوگیری کنید؛ مثلاً تغییر رژیم غذایی میتواند کمککننده باشد، به این ترتیب که از الکل، کافئین، خوراکیهای اسیدی مثل گوجه و گریپفروت، و غذاهای پرادویه پرهیز کنید چون اینها میتوانند مثانه را تحریک کنند.
پس اگر احساس میکنید رژیم غذایی شما در بیاختیاری ادراری نقش دارد حتماً به پزشک اطلاع دهید. بعضی افراد هم متوجه شدهاند در صورتی که میزان مصرف مایعات را پیش از خواب محدود کنند می توانند بیاختیاری شبانه را کاهش دهند. اگر اضافه وزن هم دارید بهتر است وزن خود را کم کنید.
درمان بی اختیاری ادراری چیست؟
بر حسب این که علت مشکل چیست و چه نوع بیاختیاری ادراری وجود دارد، درمان متفاوت است. اگر بیاختیاری به علت مشکلات پزشکی است، با درمان مشکل اصلی، این عارضه هم برطرف میشود. تمرینات کِگِل هم با تقویت عضلات لگن میتوانند به بهبود بعضی انواع بیاختیاری کمک کنند. جراحی و دارو هم از گزینههای درمانی هستند.
تمرینات کگل
تمرینات کگل باعث تقویت عضلاتی میشوند که مثانه را کنترل میکنند. این تمرینات هم برای زنان و هم برای مردان مفید است.
حدود ۳ تا ۶ ماه زمان میبرد تا متوجه بهبود خود شوید.
آموزش راه های کنترل مثانه چیست؟
آموزش کنترل مثانه برنامهای برای یادگیری کنترل بیاختیاری ادراری است. از این برنامه معمولاً برای بیاختیاری فشاری، بیاختیاری اضطراری، یا بیاختیاری مختلط استفاده میشود.
آموزش کنترل مثانه به شیوههای زیر به افراد کمک میکند:
طولانیتر کردن فواصل بین دو دستشویی رفتن (افزایش زمان)
افزایش میزان ادراری که مثانه میتواند نگه دارد
بهبود کنترل روی فوریت ادرار
چه عادتی باعث بی اختیاری ادرار می شود.
داروهای کنترل بی اختیاری ادرار
راه دیگری برای درمان بیاختیاری وجود دارد؟
بله. برخی داروهای پزشکی میتواند بعضی انواع بیاختیاری ادرار را درمان کنند. به عنوان مثال، استفاده از کرم داخل واژن به بعضی از زنان که بیاختیاری فشاری خفیف دارند کمک میکند. چندین دارو برای درمان بیاختیاری اضطراری وجود دارد.
در مورد مردان، دارو میتواند به کوچک شدن پروستات و بهبود جریان ادرار کمک کند. در مورد درمان دارویی حتماً با پزشک مشورت کنید.
در برخی موارد ممکن است جراحی نیاز باشد.
زندگی با بیاختیاری ادراری
نگذارید این موضوع زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. اجازه ندهید بیاختیاری ادرار شما را در خانه محبوس کند یا از فعالیتهای روتینتان بازدارد. همهی اینها فقط نیاز به کمی برنامهریزی دارد. مثلاً اگر قرار است بیرون بروید و میدانید دستشویی در آن حوالی وجود ندارد، از پد استفاده کنید.
یا وقتی جایی خارج خانه هستید در اولین فرصت به دنبال دستشویی بگردید و موقعیت مکانی آن را حفظ کنید. سعی کنید وقتی قرار است از خانه خارج شوید مایعات کمتری مصرف کنید.
چیزی که خیلی اهمیت دارد این است که حتماً با پزشک و نزدیکانتان در مورد بیاختیاری ادراری صحبت کنید. شاید اولش خجالت بکشید، اما آنها میتوانند به شما راه حل ارائه بدهند، به خصوص پزشک شما در این مورد واقعاً میتواند کمک کند. نکتهی مهم این است که هرگز احساس نکنید در این بین، تنها هستید.
از پزشک تان بپرسید:
چه نوع بیاختیاری ادراری دارم؟
دلیل احتمالی بیاختیاری ادراری چیست و آیا درمانی دارد؟
آیا برای نوع بیاختیاری ادراری من هم درمانی هست و چه موقع نشانهها برطرف میشود؟
باید از تمرینات کگل استفاده کنم؟ چقدر؟
آیا استفاده از برنامهی آموزش کنترل مثانه به کنترل بیاختیاری ادراری من کمکی میکند؟
آیا تغییر در سبک زندگی میتواند به کنترل بیاختیاری ادرار کمک کند؟
من از این وضع خجالت میکشم؛ تا زمانی که نشانهها بهبود پیدا کند، چه کاری میتوانم برای کنترل بیاختیاری ادرار انجام دهم؟
علت تکرر ادرار بدون درد و سوزش چیست؟
نکات مهم برای درمان بیاختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار ناشی از فشار به علت ضعیف بودن عضلات ناحیه لگن رخ میدهد؛ در حقیقت عضلات لگن، عضلات اطراف مجرای ادراری را نگه میدارند.
اگر هنگام عطسه و یا سرفه، ناگهان ادرار از شما خارج شود و یا اگر در شب ناگهان از خواب بیدار شده و با عجله خود را به دستشویی برسانید یا با اینکه تازه از دستشویی بیرون آمدهاید، دوباره نیاز به دفع ادرار پیدا کنید؛ در این صورت دچار بیاختیاری ادرار شدهاید؛ روشهای درمان و پیشگیری از این مشکل را برای شما میگوییم.
*ورزش کگل (Kegel)
بی اختیاری ادرار ناشی از فشار به علت ضعیف بودن عضلات ناحیه لگن رخ میدهد؛ در حقیقت عضلات لگن، عضلات اطراف مجرای ادراری را نگه میدارند؛ ورزش کگل به صورت زیر انجام میشود:
به عضلات لگن خود فشار آورید، مانند وقتی که ادرار خود را نگه میدارید؛ سپس به مدت ۱۰ ثانیه آن را به همان حالت سفت شده نگه دارید و بعد عضلات را شل کنید؛ هر روز ۳ تا ۴ بار این ورزش را انجام دهید؛ با این ورزش، عضلات لگن قویتر میشوند و میتوانید مثانه خود را کنترل کنید.
*وسیلهای به نام پساری (Pessary)
پساری، وسیلهای است که در واژن میگذارند تا در بیماران دچار بیاختیاری ادرار ناشی از فشار، خروج ادرار را کم کند.
بیماران میتوانند این وسیله را همیشه یا در زمان لازم استفاده کنند؛ یکی از زمانهای مورد نیاز، در طی تمرینات ورزشی شدید است.
*تزریق کلاژن
یکی دیگر از راههای جلوگیری از خروج ادرار، تزریق کلاژن در بافتهای اطراف مجرای خروجی ادرار است؛ این تزریق باعث افزایش ضخامت پوشش مجرای خروج ادرار و ایجاد مقاومت در برابر خروج ادرار میشود؛ تزریق باید هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یک بار تکرار شود؛ این تزریق فقط برای بیاختیاری ادرار ناشی از فشار موثر است.
*تمرین مثانه
این تمرین برای بیاختیاری ادرار ناشی از فشار و تحریک پذیر میتواند مفید باشد؛ اولین اقدام این است که یک نمودار رسم کنید و زمانی را که در دستشویی ادرار میکنید و زمانی را که ادرار از شما میریزد، یادداشت کنید؛ بعد از مشاهده این نمودار، شما میتوانید از خارج شدن بیاختیار ادرار جلوگیری کنید و به موقع به دستشویی بروید؛ با این تمرین شما میتوانید ادرار خود را مدتی نگه دارید تا خود را به دستشویی برسانید.
*دارو درمانی
در زنان دچار بیاختیاری ادرار ناشی از فشار، مصرف برخی داروهای ضدافسردگی میتواند با سفت کردن عضلات گردن مثانه، خروج ادرار را کم کند.
برای بیاختیاری ادرار تحریک پذیر، غالباً داروهای آنتی کلینرژیک تجویز میشود؛ این داروها باعث جلوگیری از عملکرد اعصابی میشوند که موجب تشدید انقباضات عضلات مثانه میشوند؛ تحقیقات ثابت کرده است که ترکیب دارو درمانی و تمرین مثانه در این بیماران مفید واقع میشود.
*عمل جراحی
غالباً برای بیماران دچار بیاختیاری ادرار ناشی از فشار، عمل جراحی سرپایی انجام میشود؛ یکی از راهکارهای درمان بیاختیاری ادرار ناشی از فشار، قرار دادن مثانه در اسلینگ است؛ اسلینگ یک تکه از بافت و یا مادهای است که موجب بالا نگه داشتن مثانه و جلوگیری از ناگهانی خارج شدن ادرار میشود.
یکی دیگر از راهها عبارتست از بالا کشیدن مثانه در بالاتر از موقعیت طبیعی؛ در این روش از اسلینگ استفاده نمیشود.
برای بیماران دچار بیاختیاری ادرار تحریک پذیر (اصراری)، برای افزایش ظرفیت ذخیره سازی مثانه عمل جراحی صورت میگیرد و یا وسیلهای که انقباض مثانه را با علامتهای الکتریکی کنترل میکند، نصب میکنند.
*درمانهای مکمل و جایگزین
برخی از درمانها مانند هیپنوتیزم، تحریک مغناطیسی و نوعی ماساژ درمانی برای از بین بردن تنش، برای این بیماران انجام شده است، اما هیچ کمکی به کاهش علائم این بیماران نکرده است؛ یکی از درمانها که کمک به کاهش علائم بیاختیاری ادرار کرده، طب سوزنی است.
*توصیهها
مبل و صندلی در سر راه رفتن به دستشویی قرار ندهید تا راحتتر بتوانید به دستشویی برسید؛ یک چراغ را شبها روشن بگذارید تا موقع دستشویی رفتن، به جایی برخورد نکنید؛ یک لگن را در اتاق خوابتان بگذارید.
*لوازم مخصوص برای جلوگیری از بیاختیاری ادرار
برخی از این لوازم، راه کارهای موقتی است تا عمل جراحی و یا داروها اثر خود را نشان دهند؛ اما برخی دیگر، تسکین دهنده خوبی برای مدت طولانی است؛ این لوازم شامل موارد زیر است: آستر دوختن در لباس زیر و یا تکهای از مواد قابل جذب را در لباس زیر خود بپوشید، استفاده از پوشک بزرگسالان و لباس زیر حاوی پلاستیک و تشکهای پلاستیکی؛ این محصولات در داروخانهها و یا فروشگاههای لوازم پزشکی یافت میشود.
*جلوگیری از بیاختیاری ادرار
وزن خود را متعادل کنید؛ ورزش کگل را هر روز انجام دهید؛ اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید؛ سیگار کشیدن باعث سرفه میشود و همین امر موجب فشار به مثانه و تشدید خروج ادرار میشود؛ از غذاها و یا نوشیدنیهای خاصی که موجب تشدید این مشکل میشوند، خودداری کنید؛ برای مثال اگر میدانید که در طول روز بیشتر از ۲ فنجان قهوه بنوشید، ادرارتان را نمیتوانید کنترل کنید، پس یک فنجان قهوه بنوشید و یا از نوشیدن قهوه صرفنظر کنید.
غذاهای دارای فیبر بالا مصرف کنید؛ غذاهای دارای فیبر باعث جلوگیری از یبوست میشود؛ یبوست عامل خطر بیاختیاری ادرار است؛ ورزش کنید؛ فعالیت بدنی خطر ابتلا به بیاختیاری ادراری را کم میکند.
علل بی اختیاری
علل بی اختیاری ادرار | راه های درمان و پیشگیری
منبع: nabzema.com / عصرایران / بیتوته