بد رفتاری کودکان | واکنش مناسب در برابر بدرفتاری های کودکان
نکات تربیتی کودکان ، رفتارهای مناسب و نامناسب در مقابل بدرفتاری کودک در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
لجبازی در کودکان ۴ ساله ، بد رفتاری کودکان
آیا رفتارهای بد فرزندانمان را تشدید میکنیم؟
زمانی که میترسیم یا تهدید میشویم، تجربه حسهایی چون خشم و سرپیچی طبیعی هستند. این مسئله در کودکان نیز صادق است؛ چه خطر واقعی و از بیرون باشد و چه از درون خودمان نشئت بگیرد، مانند زمانهایی که عمیقاً ناراحتیم یا سرشار از خجالت، غم، اندوه و ناامیدی هستیم. خشم و عصبانیت میتوانند حس ناچاری و بیقدرتی را از بین ببرند و بهطور موقت درد را آرام کنند.
کودکان راهکارهای لازم برای مدیریت ناراحتیها و دردهای خود را ندارند. ذهن آنها ظرفیت هضم ناامیدی را ندارد و نمیتوانند خود را آرام کرده و واکنشهایشان را کنترل کنند. تنبیه کودکان برای این رفتارها نهتنها غیرمنصفانه، بلکه بیفایده است. تنها سبب میشود ضعف بیشتری احساس کنند و درنتیجه عصبانیتر میشوند.
اگر تنبیه رفتارها بد کودکان را تشدید میکند، پس چه چیزی روی بدرفتاری کودکان جواب میدهد؟ زمانی که کودک عصبانی، بداخلاق و سرکش است چه باید کرد؟
۱٫ آرام باشید و با کودک همدلی کنید. کودک عصبانی و سرکش در حال عذاب کشیدن است. آنها احساس خطر میکنند. بنابراین سرشان داد نکشید و تنبیهشان نکنید. اجازه ندهید رفتار بد کودک احساساتتان را جریحهدار کند. اگر با کودک بهتندی سخن بگویید یا تنبهش کنید، دنیایش را ترسناکتر کردهاید و احتمال طغیانهای رفتاری در آینده را افزایش دادهاید. در عوض سعی کنید یک بزرگسال قابلاعتماد باشید. نفس عمیق بکشید و رنج و عذاب کودکتان را درک کنید. شما الگویی از مهارتهای احساسی به کودکتان ارائه میدهید، پس خیلی مراقب باشید.
۲٫ علت خشم را تأیید کنید. با آرامش به فرزندتان نشان دهید که دلیل ناراحتیشان را درک میکند (چه به نظرتان منطقی باشد و چه نباشد). اینگونه احساس امنیت خواهند کرد و عوامل مؤثر در خشم را بهتر درک میکنند.
۳٫ به آنها بگویید که تمام احساسات قابلقبولاند. حتی حسهای بد مانند خشم، حسادت، ناامیدی و غم نیز احساساتی واقعی هستند. به فرزندتان نگویید آرام باشد و درست رفتار کند. در عوض پذیرای احساساتشان باشید (هر نوع احساسی) و از اینکه به شما اعتماد کردند و حسشان را با شما در میان گذاشتند، سپاس گذار باشید. پذیرش شما اجازه میدهد که فرزندتان نیز حسهای منفی خود را قبول کند و به دنبال سرکوب کردنشان نباشد.
۴٫ بگویید که نمیتوانند بر اساس خشم خود عمل کنند. هرگز نباید به کودکان اجازه داد دیگران را بزنند یا گاز بگیرند، حتی والدینشان را. اگر کودک چنین کاری کرد، باید برایشان محدودیتهایی تعیین شود تا در کنترل خشم به آنها کمک کند. میتوانید بگویید “هرچه قدر دوست داری عصبانی باش، اما اجازه نمیدهم من یا دیگر افراد را بزنی. میتوانی بدون کتک زدن بگویی که چقدر از دست ما عصبانی هستی.”
۵٫ نزدیک و صمیمی باشید. کودک عصبانی، بداخلاق و سرکش ترسیده است. آنها به فردی آرام و قوی نیاز دارند تا بهشان آرامش دهد و بهترین راه برای پشت سر گذاشتن مشکل را پیدا کنند.
۶٫ نقش بازی کنید و نقشهایتان را با هم عوض کنید. نقش کودک عصبانی یا فرد شروری که کودک را عصبانی کرده بازی کنید. از عروسکها یا لباسهای مناسب برای ایفای نقش استفاده کنید. خیلی زود میبینید که اشک کودک به خنده تبدیل میشود و راهحلهای خلاقانه پدیدار میشوند؛ زیرا کودک حس میکند دیگران او را درک کردهاند.
۷٫ لیستی از راهکارها برای کنترل خشم بنویسید. مثلاً چند نفس عمیق، گوش دادن به موسیقی، رقص، رفتن به مکانی ساکت و آرام، فشار دادن دکمه “مکث” و شمردن تا ده، پیادهروی در هوای آزاد، خلق یک اثر هنری که بیانگر خشم باشد.
۸٫ به کودکتان در تشخیص علائم هشداردهنده کمک کنید. به کودکان بیاموزید عواملی که آزارشان میدهد را بهموقع و قبل از بالا گرفتن تشخیص دهند. اگر فرزندتان هنوز خیلی جوان است، این وظیفه بر دوش شما قرار میگیرد: مطمئن شوید که تغذیه، خواب و ورزش کودک مناسب است. باگذشت زمان و بزرگتر شدن کودک، به او بیاموزید مسائل را قبل از تبدیلشدن به مشکل شناسایی کند.
۹٫ در حل مشکلات مشارکت کنید. هدفتان این است که به کودک بیاموزید برای رویارویی با چالشها و مشکلات زندگی یک مکانیسم مقابلهای داشته باشد، آنهم بدون اینکه خشمگین و عصبانی شود. زمانی که طوفان مشکلات فرونشست، درباره آنچه رخداده و راههای مختلف برای رویارویی با آن در آینده صحبت کنید. کمک کنید تا احساس قدرت بیشتری داشته باشند و اجتناب از مشکلات و کنترل زندگی خود را بیاموزند.
۱۰٫ مراقب خودتان باشید. هر دقیقهای را که با فرزندتان سپری میکنیم، درواقع دارید نحوه رفتار را به او میآموزید. سعی کنید ابتدا خودتان عادتهای سالم داشته باشید (خواب، تغذیه، ورزش، هوای آزاد) تا در زمان وقوع مشکل واکنش درستی نشان دهید. تلاش کنید که نمونه خوبی برای کودکتان باشید: فردی که با احساسات مثبت و با مهربانی و آرامش با چالشهای زندگی مواجه میشود.
۱۱٫ صبور باشید. ایجاد صفات مثبت در خود به سالها تمرین و تجربه نیاز دارد. بسیاری از بزرگسالان هرگز به این نقطه نمیرسند. بنابراین درروند یادگیری کودکتان آرام باشید.
۱۲٫ از دیگران یا افراد متخصص کمک بگیرید. برخی افراد بیثباتتر از دیگران هستند و به کمک حرفهای نیاز دارند.اگر شما و کودکتان مدام عصبانی و تهاجمی میشوید و راهکارهای بالا به شما کمک نمیکند، بهتر است به یک متخصص مراجعه کرده و درخواست کمک کنید.
درمان عصبی بودن کودکان
۱۳٫ با ایجاد احساس امنیت در فرزندانتان و کمک به آنها در ابزار خشم و کاوش احساسات نهفته، ابزاری ضروری برای موفقیت در مدرسه و روابط دوستانه به آنها میدهید که درنهایت به ایجاد روابط سالم و موفقیت در کار میانجامد.
با کودک بد رفتار چه کار کنیم؟
هر زمان که مهمانی می روم از دست کارهای زشت فرزندم، نگرانم. مدام می ترسم که نکند کاری کند که آبروی من برود. هر برخوردی هم که می کنم رفتارهای زشت آن کمتر که نمی شود هیچ، خیلی مواقع تشدید می شود.
کودکان مشاهده گر
کودکان موجودات مشاهده گری هستند و به راحتی الگو برداری می کنند. یعنی هر نوع رفتاری که از یک کودک سر می زند قطع به یقین مشابه آن رفتار را دیده است. پس با دیدن رفتارهای زشت فرزندتان در ابتدا سعی نکنید که او را متهم کنید و دعوا و تنبیهش نمایید.
اولین کاری که برای شما واجب است این است که سرمنشاء آن رفتار پیدا کنید. ببینید فرزندتان مشابه این رفتار را کجا دیده است؟ آیا در رفتارهای خودتان و همسرتان؟ بستگان و دوستانتان؟ یا حتی از تلویزیون و یا دوستان خود فرزندتان؟ وقتی ریشه این رفتار را پیدا کنید راحت تر می توانید آن را هم حذف کنید.
راه های مقابله
برای اینکه بتوانید رفتارهای زشت فرزندتان را به راحتی تغییر دهید و حذف کنید می توانید از تکنیک های زیر استفاده کنید.
۱- پاداش دادن
۲- توجه کردن به کارهای مثبت و مطلوب
۳- نادیده گرفتن و توجه نکردن به رفتارهای زشت و نامطلوب
۴- محروم سازی
۵- دستور دادن
پاداش دادن
از راهکارهایی که والدین می توانند برای مقابله رفتارهای نامطلوب کودکشان انجام بدهند، توصیف کردن رفتارهای مثبت کودک و تشویق و تقویت او است. فقط باید مراقب بود تا کودکان نسبت به گرفتن پاداش شرطی نشوند و فقط به خاطر گرفتن جایزه کار خوب را انجام ندهند. در روزهای اول می توان به کودک خاطر نشان کرد که اگر فلان کار خوب را انجام دهی برایت جایزه می گیریم و باید بعد از ۳ الی ۴ بار نقش جایزه را کمرنگ کرد و هر وقت خود کودک به صورت خودکار آن کار خوب را انجام داد و یا کار بد را انجام نداد به او جایزه بدهیم و بگوییم چون این کار خوب را انجام دادی برایت جایزه خریده ام.
توجه کردن به کارهای مثبت و مطلوب
راهکار دیگر برای مقابله با رفتارهای نامطلوب کودکان، توجه کردن است. هر گاه کودکی رفتار نامناسبی انجام داد می توان به آن رفتار نامطلوب توجهی نکنید و به صحبت کردن راجع به رفتارهای مثبت کودک بپردازید. هنگامی که کودک می بیند والدینش نسبت به رفتار منفی که انجام داده هیچ صحبتی نمی کنند و از رفتارهای مثبتش حرف می زنند متوجه کار بد خود می شود. در این حالت رفتار منفی حتی برای جلب توجه کردن هم، در کودک انجام نمی شود.
نادیده گرفتن و توجه نکردن به رفتارهای زشت و نامطلوب
در زمانی که کودکی رفتار نامطلوبی را نشان داد یکی از راهکارهایی را که می شود انجام داد این است که نسبت به رفتار نامطلوب بی توجه باشیم و آن را نبینیم. در این حالت هیچ گونه تماس چشمی، کلامی و غیر کلامی نباید با کودک برقرار کرد.
فقط نسبت به رفتارهای پرخطر و آسیب زای کودکان باید توجه نشان دهیم. مثل دویدن وسط خیابان، دست به وسایل خطرناک زدن، دست زدن به وسایل تیز و برنده و … . ولی نسبت به رفتارهایی مثل گریه کردن در مقابل درخواست های نا به جا، جلب توجه کردن به شکل ها نامطلوب، جیغ کشیدن، مو کشیدن، خود را زدن و قشقرق به پا کردن بهتر است بی توجهی کرد.
محروم سازی
راهکار دیگر آن است که کودک را به محروم کردن از فعالیت ها و وسایل لذت بخش برسانیم. یعنی هرگاه کودک رفتار نامطلوبی انجام داد او را از یک فعالیت لذت بخش محروم نماییم تا بتوانیم در نهایت رفتار منفی را از او حذف نماییم. فقط باید توجه داشته باشید که محروم سازی تحت هیچ عنوان عاطفی نباشد.
یعنی به کودکتان نگویید دیگر مادرت یا پدرت نیستم یا دیگر دوستت ندارم. محروم سازی هم بهتراست بیشتر از ۳۰ دقیقه طول نکشد. به طور مثال می توانید او را از یک کارتن مورد علاقه اش محروم کنید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که هیچ گاه قبل از موعدی که تعیین کرده اید محرومیت را بر ندارید.
دستور دادن
راهکار نهایی دستور دادن والدین است. والدین، نباید دستورات خود را به صورت دنباله دار و پی در پی بیان نمایند. دستورات باید کوتاه و کاملا شفاف و واضح بیان شوند. کودک دقیقا باید متوجه بشود که والدینش از او چه می خواهند و چه نمی خواهند. کودکان توانایی آن را ندارند که بتوانند چندین دستور همزمان را انجام بدهند. بنابر این باید این دستورات را به بخش های کوچکتر تقسیم کرد. کودک متوجه این جمله نمی شود که کودک منظمی باش یعنی چه؟
بهتر است در این حالت به کودک دقیقا گفته شود چه کاری انجام دهد تا کودک منظم به حساب بیاید. اسباب بازی هایش را جمع کند؟ لباس هایش را مرتب کند؟ و … . بهتر است دستورات با صدای محکم و قاطع کننده بیان شوند، استفاده از زبان بدن مثل اشاره کردن هم می تواند مفید باشد. اگر کودک از دستورات اطاعت کرد، به او پاداش بدهید.
در مهمانی
اگر فرزندتان در مهمانی رفتار های نامطلوب را از خود نشان میداد سعی کنید در ابتدا علت آن را پیدا کنید. خیلی مواقع کودکان به دلیل گرسنه بودن، خواب آلود بودن، خسته شدن، توجه ندیدن و تبعیض دیدن، دست به دامن رفتارهای زشت می شوند.
علت را پیدا کنید و آن را بر طرف کنید. اگر دیدید باز همچنان این رفتارها ادامه دارند، هیچ گاه فرزندتان را در جمع دعوا نکنید و یا دستش را نکشید و به اتاقی ببرید. باید در ضمن این که اعتماد به نفس کودک حفظ می شود، او را متوجه رفتار زشتش کنید.
بهتر است در حالی که آرامش خودتان را حفظ می کنید دست او را به آرامی گرفته و او را به اتاقی ببرید و با او صحبت کنید. دقیقا بگویید که برای چه به اتاق آمده اید و برای چه ناراحت و عصبانی هستید و با قاطعیت صحبت کنید و دقیقا انتظارتان را شفاف و واضح بیان کنید.
بعد از صحبت کردن حتما دوستانه و با کمال آرامش دست فرزندتان را بگیرید و به جمع باز گردید. اینگونه می توانید اعتماد به نفس فرزندتان را هم حفظ کنید.
برخورد با کودک بی ادب
بد رفتاری کودکان | واکنش مناسب در برابر بدرفتاری های کودکان
منبع:tebyan.net / تبیان / بیتوته / برترین ها