جیغ زدن کودک | چگونگی برخورد با جیغ زدن کودکان
نکات تربیتی کودکان ، علل جیغ زدن کودکان در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
مقابله با جیغ زدن کودک
جیغ زدن کودک نوپا
خیلی از پدر و مادر ها از رفتارهای جیغ زدن و قشقرق کردن کودک خردسال خود کلافه و خسته می شوند. رفتار های جیغ زدن کودکان نوپا گاه و بی گاه به دلایل مختلف طبیعی و معمولا گذراست. اما گاهی جیغ زدن کودکان نوپا به حدی زیاد می شود که کنترل آن برای خانواده مشکل می گردد. جالب است بدانید رابطه شما و نوع برخورد شما تا حد زیادی می تواند این رفتار کودکتان را کنترل کند. ممکن است نشانه هایی از بیش فعالی در کودکتان ببینید. اما بهتر است برای تشخیص به یک متخصص و مشاور کودک مراجعه نمایید.
علت جیغ زدن کودکان زیر ۲ سال
کودکان در سنین پایین به خصوص در سنینی که به مهارت های کلامی کافی نرسیده اند، رفتارهای جیغ و داد کردن و قشقرق راه انداختن را زیاد نشان می دهند. گاهی این جیغ زدن به نوعی به زبان کودک برای بیان خواسته هایش و جلب توجه تبدیل می شود که به تدریج برایش تبدیل به عادت می گردد. گاهی خانواده ها رفتارهای کودک را نشانه ای از بیش فعالی یا اختلالات دیگری چون اوتیسم می پندارند. در کل جیغ زدن کودکان می تواند علت های مختلفی داشته باشد که برخی از آن ها شامل موارد زیر است:
درخواست داشتن
کودکان زیر ۲ سال که هنوز کلام به خوبی در آن ها شکل نگرفته است، خیلی اوقات برای نشان دادن نیازها و درخواست هایشان از زبان غیر کلامی مثل نشان دادن ایما و اشاره، صدا درآوردن و خیلی اوقات جیغ زدن استفاده می کنند. معمولا برای اصرار به داشتن چیزی بیشتر جیغ می زنند و خیلی اوقات با جیغ زدن به خواسته خود می رسند. درواقع هرچه والدین خواسته آن ها را در این مواقع بیشتر اجابت کنند، این رفتار تقویت می شود.
جلب توجه
کودکان به خصوص در سنین پایین خیلی دنبال جلب توجه والدین هستند. خیلی از کودکان خردسال یاد می گیرند که با جیغ زدن می توانند سریع توجه پدر و مادر خود را جلب کنند. والدین خیلی اوقات ناخواسته با رفتارهایی این جیغ زدن را تقویت می کنند. مثلا سریع آن ها را در آغوش می گیرند، سعی می کنند با بازی و سرگرمی حواسشان را پرت کنند اما در واقع دارند به این رفتار پاداش می دهند. حتی توجه منفی والدین مثل دعوا کردن صدا کردن کودک و هر برخورد افراطی می تواند این رفتار را تقویت کند چون کودک از این طریق به توجه رسیده است.
عصبانیت
ناکام گذاشتن می تواند کودک را عصبانی کند. کودکان در این سن هنوز به راه های کلامی برای ابراز عصبانیت نرسیده اند و راه های کنترل هیجان و خشم را یاد نگرفته اند به همین دلیل تنها راه ممکن برایشان جیغ و داد کردن است.
درد جسمی
جیغ و داد کودک برخی مواقع به خاطر دردهایی است که حس می کند، مثل درد شکم و دل پیچه، یا درد هایی که در اثر ضربه دیدن در آن ها ایجاد شده است. خیلی اوقات این دردها برایشان مبهم است یا توانایی ابراز درد را ندارند.
راه های برخورد با جیغ زدن کودک
برای برخورد صحیح با جیغ و داد کودک باید علت آن را بشناسید و بر اساس آن برخورد صحیحی با آن داشته باشید. در نظر داشته باشید که با برخورد صحیح می توانید این رفتارها را کنترل و تعدیل کنید. برخی راه های برخورد با جیغ زدن کودک این موارد هستند:
با جیغ زدن تسلیم درخواست کودک نشوید
اگر او برای درخواست چیزی جیغ می زند، در این مورد با هر بار جیغ زدن سریع چیزی که می خواهد را به او ندهید. می توانید به او بگویید “اگر جیغ بزنی نمی فهمم چی می خوای” از او بخواهید به آرامی نشان دهد چه می خواهد. می توانید حدس بزنید و به آرامی در بیان خواسته اش به او کمک کنید. وقتی به آرامی درخواستش را ابراز کرد بهتر است چیزی که می خواهد را به او بدهید و با توجه مثبت و محبت برای اینکه خواسته اش را آرام ابراز کرد او را تحسین کنید. دقت کنید اگر خواسته اش غیر معقول است به خاطر جیغ و داد کودک تسلیم خواسته اش نشوید می توانید به او خیلی ساده توضیح دهید. مثلا الان نمی توانی این را داشته باشی بعد از غذا می دهم. یا اینکه می توانید جایگزینی برای آن در نظر بگیرید.
صبر و حوصله داشته باشید
دوره رشد کودک را در نظر بگیرید. کودکان در سنین خیلی پایین جیغ زدن گاه و بی گاه دارند که معمولا گذرا است و خود به خود کاهش می یابد. برخورد شدید و واکنش افراطی می تواند اوضاع را بدترکند و یا این دوره را طولانی کند بهتر است با صبر و حوصله با کودک برخورد کنید و اجازه ندهید این رفتار کودک شما را خیلی پریشان و مضطرب کند.
تعامل مثبت با کودک را افزایش دهید
در زمان هایی که کودک آرام است تا حد ممکن ارتباط مثبت با کودک خود را زیاد کنید. این کار تاثیر زیادی برای کاهش رفتار منفی دارد. می توانید زمان هایی را اختصاص دهید که با او بازی کنید، او را در آغوش بگیرید، برایش داستان بگویید.
جیغ زدن های کودک برای جلب توجه را نادیده بگیرید
اگر کودکتان برای جلب توجه شما جیغ و قشقرق می کند، به واکنش های خود دقت کنید. نه تنها توجه مثبت مثل بغل کردن، شکلات دادن بلکه حتی توجه منفی مثل اخم کردن و دعوا کردن می تواند این رفتار را تقویت کند. حتما به الگوی جیغ زدن ها و دلیل آن توجه کنید. وقتی برای توجه گرفتن شما جیغ می زند، آن را نادیده بگیرید و توجه نکنید. در عوض وقت هایی که ارتباط مثبت دارد و جیغ نمی زند توجهتان را دو چندان کنید. کم کم کودک یاد می گیرد برای توجه گرفتن رفتارهای آرام و مثبت نشان دهد.
به رفتارهای مناسب کودک پاداش دهید
می توانید برنامه ای برای پاداش دادن به کودک داشته باشید. هر وقت کودک رفتار مثبتی نشان داد، یا مثلا درخواست هایش را بدون جیغ و داد ابراز کرد، به او پاداش بدهید. می توانید جایزه های کوچکی مثل خوراکی هایی که دوست دارد را برای پاداش در نظر بگیرید. به کودک بگویید این پاداش را دقیقا برای چه رفتاری می گیرد.
با چند راه حل کوچک، از جیغ زدن کودک خلاص شوید
یک متخصص اطفال به مقایسه بازی با جیغ کودکان پرداخته و می گوید که «اگر به بازی کودکی با پازل های مکعبی اش دقت کرده باشید، مشاهده می کنید چگونه او یاد می گیرد اگر مکعب اصلی را بچرخاند شکل یک حیوان درست می شود، جیغ کودکان شباهت زیادی به این کار دارد. کودک شما به واکنش های شما درباره صداهایی که از خود درمی آورد، دقت می کند و متوجه می شود کدام یک از آن ها بیشترین اثر را بر شما می گذارد. به عبارت دیگر، جای تعجب نیست که ناله های فرزند شما را که دارای شیوه خاصی است همیشه در گوش و یا زیر پوست شما احساس می کنید».
بیشترین فراوانی مربوط به جیغ کشیدن مربوط به دوران کودکی اول با شیرخوارگی است و دلیل اصلی آن عدم تکامل مهارت های زبانی و عدم بهره برداری از زبان به منظور بیان خواسته ها می باشد و یا دردهای مختلف جسمانی، گرسنگی، خیس کردن، نیاز به خواب و یا حتی بی توجهی مادر می تواند دلیل اصلی توسل به جیغ زدن باشد. فراهم کردن نیازهای کودک طبق تشخیص مادر و بر طرف کردن عوامل ناراحتی او تا حد زیادی مانع جیغ زدن در این سنین می شود.
می دانیم که عصبانی نشدن در هنگام مواجهه با جیغ کودک کار آسانی نیست ولی نشان دادن عکس العمل شدید از سوی بزرگسالان ممکن است کودک را برای ادامه داد و فریاد به مدت طولانی تر و با صدای بلندتر تشویق کند، زیرا معمولاً کودک متوجه می شود این کار بهترین روش برای جلب نظر شما به خودش است و حتی گاهی اوقات کودکان ۲ تا ۳ ساله در انجام این کار اصرار می ورزند. بنابراین بهتر است به جای خسته شدن، سعی در شناسایی علل واقعی این رفتار داشت.
علت جیغ زدن کودکان زیر ۲ سال
برخی علل جیغ زدن کودکان
بیشترین فراوانی مربوط به جیغ کشیدن مربوط به دوران کودکی اول با شیرخوارگی است و دلیل اصلی آن عدم تکامل مهارت های زبانی و عدم بهره برداری از زبان به منظور بیان خواسته ها می باشد و یا دردهای مختلف جسمانی، گرسنگی، خیس کردن، نیاز به خواب و یا حتی بی توجهی مادر می تواند دلیل اصلی توسل به جیغ زدن باشد. فراهم کردن نیازهای کودک طبق تشخیص مادر و بر طرف کردن عوامل ناراحتی او تا حد زیادی مانع جیغ کشیدن در این سنین می شود.
۱- احساس عجز:
در مواقعی که فرزند شما در بیان بعضی از کلمات دچار عجز و ناتوانی می شود، ذهن مستعد او را برای بیان آن ها آماده کنید. پاتر محقق تعلیم و تربیت می گوید:«کودک وقتی که نمی تواند کلماتی را برای بیان آن چه می خواهد پیدا کند، ممکن است عصبانی شود.»
۲- سردرگمی:
«پاتر» معتقد است شاید فرزندتان دقیقاً از آن چه که می خواهید مطمئن نباشد.
۳- حسادت:
ممکن است کودک شما وقتی با شما با تلفن صحبت می کند، شروع به جیغ زدن کند، چون احساس می کند دیگر به او توجهی ندارید.
۴- مشکلات جسمی:
گاهی اوقات با وجود این که شما سوار یک اسب آهنی است که تکان می خورد، مدام فریاد می کشد، در این مواقع دادن تنقلات یا یک چرت خوابیدن از همه چیز برای او بهتر است.
۱- به او اعتنا نکنید
«کودک ۲ و ۳ ساله شما بیشترین جلب توجه را از شما می خواهد، یعنی بیشترین توجهی که دیگر نظیر آن در دنیا وجود نداشته باشد. اما شما هم چنان شام خود را آماده کنید یا از تا کردن لباس ها دست نکشید به کار خود ادامه دهید و بگذارید ماجرا خود به خود تمام شود». البته این راه کار در همه جا نباید به شدت تعقیب شود زیرا بستگی به موقعیت دارد که معمولاً تشخیص آن با مادر است در واقع اگر نیازهای اساسی کودک مطرح نبوده و محیط هم مخاطره آمیز نباشد، جیغ زدن صرفاً برای جلب توجه است که می توان در مواردی به آن توجه نکرد، زیرا باید کود را از ابتدا به گونه ای عادت دارد که دقایقی به حال خود باشد.
۲- چشم در چشم او بیاندازید
هنگام جیغ کشیدن بچه به طوری که صورت شما درست مقابل صورت فرزندتان قرار می گیرد، به او چیزهای شبیه این بگوئید:«وقتی که تو جیغ می زنی منظورت را نمی فهمم. آیا می توانی بگویی چه می خواهی» یا اگر نمی تواند کاملاً منظور خود را بیان کند، خودتان حدس بزنید که او چه می خواهد، مثلاً «آیا تو چیپس می خواهی؟» می بینید که او سر تکان می دهد. ممکن است چیزهایی را که شما نمی توانید یا نمی خواهید به او بدهید را تقاضا نماید، هیچ لزومی ندارد که تسلیم شوید، ولی سعی کنید پیشنهاد چیز دیگری مثل «شیرینی را بعد از شام می توانی بخوری»، «ولی من یک خوراکی خیلی خوب برایت دارد را به او بدهید».
۳- به شکل های مختلف او را سرگرم کنید
مثلاً کتابی را که قبلاً نخوانده را برایش انتخاب کنید یا اگر وقت اضافی دارید با او بازی کنید.
۴- پس از جیغ زدن به سرعت خواسته های او را برطرف نکنید
اگر همیشه پس از جیغ کشیدن خواسته کودک را برطرف کنید، کودک یاد می گیرد که از جیغ برای زودتر رسیدن به خواسته خود استفاده کند و از این پس بدون درگیری به سرعت به نتیجه دلخواه خود برسد چون شما از صدای آن خوشتان نمی آید البته به یاد داشته باشید که تنها پس از سنین کودکی اول می توان از این راه کار استفاده کرد زیرا در سنین شیرخوارگی کودکان بیش از هر چیز تابع خواسته های زیستی خود هستند.
۵- تغییر و تبدیل موقعیت
اگر خواسته کودک رفتاری است که می دانیم برای او ایجاد ضر می کند، می توانیم با وسیله و رفتاری دیگر او را سرگرم کرده و حواس او را به جای دیگر متمرکز کنیم. بچه ها خیلی زود موقعیت قبلی را فراموش می کنند. پس بدون درگیری او را از جیغ زدن بازداشته ایم.
بنابراین رفتار جیغ کشیدن پدیده ی رایج دوران کودکی است، دلایل این رفتار به خصوص در کودکان زیر دو سال مربوط به عدم تکامل مهارت های زبانی و یا نیازهای مختلف و جلب توجه می باشد عدم برخورد شدید با این رفتار و عدم پاسخ گویی سریع در هنگام جیغ کشیدن می تواند از ادامه این رفتار جلوگیری کند آنچه مهم است این که والدین با صبر و تحمل مترصد یافتن علل این رفتار بر آیند و با مرتفع کردن علت از بروز و ارائه آن ممانعت به عمل آورند.
درمان جیغ در کودکان
جیغ زدن کودک | چگونگی برخورد با جیغ زدن کودکان
منبع: honarehzendegi.com / نی نی بان / نمناک / بیتوته
