ابراز احساسات کودکان | آموزش ابراز احساسات به کودکان
نکات تربیتی کودکان ، شیوه صحیح ابراز احساسات به کودک در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
مهارت شناسایی احساسات ، ابراز احساسات کودکان
آموزش ابراز احساسات به کودکان
همانجور که به کودک خود آموزش میدهید چگونه قاشق به دست بگیرد یا چطور به دستشویی رود، باید در مورد احساسات در شرایط مختلف، درک و مقابله با آنها به او آموزشهای لازم را دهید. ابتدا باید مطمئن شوید که کودک شما با انواع احساسات آشنا شده است و سپس چند نکته را در نظر بگیرید
۱ (کودکان از همان سنین پایین نسبت به گوناگونی احساسات خود آگاه هستند پس باید آموزش را از سنین خردسالی آغاز کنید. دقیقا از زمانی که کودک شروع به صحبت کردن میکند، میتوانید آرام آرام آموزش را شروع کنید
۲( آموزش را با احساسات ساده مثل شاد و غمگین شروع کنید. بدین صورت که لغات مربوط با احساس را برای کودک خود بخوانید و همزمان از طریق حالات چهره خودتان یا عکسهای مرتبط با هر حس، به او آموزش دهید. این کار کمک میکند تا کودک بین هر حس و مشخصه ی آن ارتباط برقرار کند.
۳) بخشی از یک داستان را بخوانید: «مثلاً: مادر مریم مریض شده بود» و به کودک خود بگویید تا حدس بزند مریم چه احساسی دارد؟
۴(آموزش را چندین بار تکرار و تمرین کنید
۵( احساسات خود را با کودکتان به اشتراک بگذارید. اجازه بدهید تا احساسات و اینکه هر احساسی چه موقع بروز پیدا میکند را یاد بگیرند. مثلا اگر ناراحت هستید به او بگویید که ناراحتید و اگر میتوانید دلیل آن را به کودک خود توضیح دهید تا بداند چه چیزهایی ممکن است انسان را غمگین، شاد یا عصبانی کند
۶( بازیهایی انجام دهید که در آن کودکان انواع روشهای بروز احساسات را نشان دهند. مثل نمایش، پانتومیم و …
راهکارهای بیان احساسات در صورت بروز مشکلات چنانچه شما جزء والدین، مراقبین یا معلم کودک هستید و نسبت به او دلواپسیهایی دارید، ترغیب به صحبت در زمینه عواطف میتواند هم برای شما و هم برای کودک کمک کننده باشد.
مواقعی که در خانه اتفاقاتی مانند مشاجرات پدر و مادر، جدایی یا مرگ یکی از عزیزان وجود دارد، کودکان احتمال دارد غمگین یا آشفته شوند و در مورد احساسات خود با کسی صحبت نکنند. در این بین صحبت با کسی بغیر از پدر و مادر مانند مشاور و روانشناس کودک گاهی میتواند برای کودکان بسیار بافایده باشد.
حتی گاهی پدر بزرگ یا مادر بزرگ، عمه یا خاله، عمو یا دایی، معلم یا کسی که کودک با او احساس نزدیکی میکند، در چنین مواقعی میتوانند، از کودک پشتیبانی و به وی یاری کند و به هر طریقی از کودک بخواهند حسی که دارد را بروز دهد
در بازی کودکان بدنبال سرنخ باشید
کودکان این توانایی را ندارند که معضلات و مشکلات خود را برای شما به صورت واضح بیان کنند و در مورد آنها توضیح دهند. یکی از چیزهایی که در این بین میتواند به مراقبین کودک کمک کند بازی است. بازی کودک مانند گفتار یک بزرگسال و حتی شفافتر از آن میتواند مشکلات را به شما نشان بدهد. با گذراندن زمانی کوتاه برای بازی با کودک، میتوان چیزهای زیادی در زمینه عواطف و حتی نوع تفکر او دریافت
معمولا کودکان مضطرب و پریشان با عروسکها و اسباب بازیهای شان به شیوه خشنی بازی میکنند و با عصبانیت بازی را پیش میبرند.
در چنین مواقعی میتوان به کودک چنین گفت: «انگار اینجا کسی عصبانی شده و جنگ داریم» یا «فکر میکنم عروسک ترسیده. نظر تو چیه؟.»
اینها جملاتی هستند که میتوانند آغاز کننده صحبت در زمینه نگرانیها و ناراحتیهای کودکتان باشد.سعی کنید در این بین تنها نقش سؤالکننده را نداشته باشید و کودک را با سوالهای مداوم خود خسته نکنید. اجازه بدهید که کودک از احساسات و مشکلاتش برایتان بگوید و هرجا سکوت کرد سریع با پرسشی او را وادار به حرف زدن نکنید. اگر تنها شنونده کودک باشید و او را سوال پیچ نکنید، این اقدام سبب خواهد شد که فرزندتان با شما حس آسایش و راحتی بیشتری کند و راهی به منظور نمایش دادن احساساتش به شما باز کند
زمانیکه شما با کودک خود آغاز به صحبت میکنید، باید تلاش نمایید که به آهستگی از او بپرسید به نظرش مشکل در کجاست؟ اگر دیدید که کودک میلی به صحبت ندارد، تلاش کنید صحبت در زمینه موضوع مورد نظر را به وقت دیگری موکول کنید و بازی را ادامه داده و اجازه دهیدکودک هروقت که خودش میل دارد در زمینه احساسها و دلواپسیهایش با شما صحبت کند
اگر کودک شدیدأ از صحبت کردن، میترسد
چنانچه میبینید کودک مورد نظر شما از صحبت کردن واهمه دارد و زمانیکه میخواهید با او حرف بزنید استرس میگیرد، دستپاچه میشود و دچار تنش میشود احتمال دارد این طفل مورد سوءاستفاده قرار گرفته باشد. در این موقعیت سؤالی شبیه این میتواند سودمند باشد: «اگر کسی اذیتت کرده یا تو رو ناراحت کرده میتونی راجع به این مطلب با من صحبت کنی و من بهت قول میدم کمکت کنم».
در این مواقع ممکن است که کودک شخص آزارگر را بهعنوان کسی که عصبانی بوده و او را ناراحت کرده در نظر بگیرد و از اینکه موضوع آزارش فرد را به پدر و مادر یا آشنایان بگوید شدیدأ هراس داشته باشد
یکی از مهمترین نگرانیهای کودکان در این جریانات، این است که شما گفتهها و صحبتهای آنها را به فرد دیگری بیان کنید. در زمانهایی که کودک مورد سوء استفاده قرار گرفته هرگز به او چنین قولی ندهید که به هیچکس نخواهید گفت، بلکه برایش توضیح دهید که اگر واجب و ضروری باشد به کسانی که میتوانند به او کمک کنند، موضوع را خواهید گفت
اگر فرزندتان خشمگین یا بدرفتار است
وقتی یک کودک، پرخاشگر و خشن است، مطمئنا این نوع رفتار علت یا دلایلی دارد و صحبت در زمینه عواطف و احساسات کودک میتواند در یافتن علل این رفتار به شما یاری رساند.
میتوانید صحبت را اینگونه با کودک آغاز کنید «وقتی این کار رو انجام میدی هم بقیه اذیت میشند و هم خودت به دردسر میافتی».
بعد به او بگویید که اگر میخواهد، میتواند در مورد احساس خشم و دلیل عصبانی بودنش با شما صحبت کند. این شیوه ممکن است در کوتاه مدت تأثیرگذار نباشد و کودک سریع تغییر رفتار ندهد، همچنین احتمال دارد او به راحتی به صحبتهای شما گوش ندهد و حتی موقع گفتن این سخنان به شما پرخاشگری کن.
نگران نباشید. کودکان خودشان متوجه میشوند که چه وقتی رفتارشان نامطلوب و اشتباه بوده اگر شما صبوری کنید و به او نشان دهید که در هر صورت حمایتش میکنید به سمت شما میآیند و صحبت را آغاز میکنند
اگر کودک عزادار و غمگین است
کودکان خردسال بطور معمول معنای مرگ را درست درک نمیکنند. بهترین جمله برای چنین موقعیتهایی چیزی شبیه این است: “مامانربابا مرده، اون دیگه هرگز پیش ما برنمیگرده”. هنگامیکه یکی از نزدیکان کودک فوت میکند، حمایت و مراقبت شما باید خیلی زیادتر از قبل باشد. چنانچه کودک بسیار گریان و منزوی شده، میتوانید تشویقش کنید تا در زمینه احساساتی که نسبت به فرد مرده دارد، با شما صحبت کند. میتوانید برای نشان دادن همدردیتان، جملاتی این چنینی بگویید: «میفهمم. خیلی ناراحتکنندهست» یا «منم از اینکه دوست تو مرده خیلی ناراحتم، گاهی واقعاً سخته که بفهمیم چرا آدمها میمیرن».
داستان کودکانه احساسات
کمک به کودک برای ابراز احساسات
بی تردید نقش والدین و خانواده در تربیت کودکان و نوجوانان نقش بنیادی و مهمی است، زیرا کودکان آینه تمام نمای اعتقادات، باورها، ارزش ها، ایمان و تربیت والدین و بزرگ ترهای خانواده هستند. فرزندان ما مهم ترین ارثیه در جهان هستند و عشق ما نسبت به کودکانمان با اهمیت ترین ارثیه ما برای آن ها محسوب می شود. برخی از والدین فکر می کنند که تنها با ادای وظایف والدی محبت واقعی خود را ابراز داشته اند در صورتی که کارشناسان علوم رفتاری مکررا گفته اند که در تربیت صحیح و پرورش فرزندانی با هوش هیجانی ابراز محبت به صورت اختصاصی ضرورت دارد.
ابراز محبت می تواند به صور مختلف کلامی، در آغوش گرفتن و … باشد. کودکان تشنه محبتند و مهم ترین منبع برای دریافت محبت، پدران و مادران هستند.
والدین بهترین الگوی کودکان هستند و می توانند نحوه ی ابراز احساسات را به آنها آموزش دهند . بسیاری از ما در کودکی با نوعی تربیت سرکوب کننده مواجه بودیم که در هر شرایطی از ما خواسته “آرام باشیم، اشک هایمان را پاک کنیم و به اتفاقی که افتاده توجهی نکنیم”.
در حالیکه که انکار ابراز احساسات کودک این باور را به او القاء می کند که احساساتش بی ارزش است. نتیجه ی چنین برخوردهایی در آینده و در باور کودک از بی ارزش بودن احساساتش به بی ارزش بودن خویشتن تغییر می کند و مشکلات بعدی را به همراه می آورد. یکی از وظایف والدین تشویق کودکان به ابراز احساسات شان است. البته در این امر توازن باید رعایت شود، چرا که زیاده روی در اینکار کودک را به این باور می رساند که همه ی دنیا و مشکلات حول محور او می چرخد.
راهکارهای آموزش ابراز احساسات
۱٫ به نشانه های کودک واکنش نشان دهید
زمانیکه کودکان بسیار کوچک و آسیب پذیر هستند، بهترین روش به کمک بیان احساسات آنها پاسخ به نشانه هایی است که کودک توسط آن سعی دارد شما را متوجه کند.
بسیاری از والدین متعلق به نسل قدیم معتقدند چنین واکنشی می تواند کودک را بد عادت کند که البته باور غلطی می باشد. با شناسایی نشانه هایی که کودک برای ایجاد ارتباط با شما ابراز می کند و واکنش سریع به آنها، در حقیقت کودک از سنین بسیار کوچک می آموزد شما به او گوش می کنید.
نوزادانی که اغلب در هنگام گریه به حال خود رها می شوند و واکنش کمی از والدین دریافت می کنند، معمولاً در آینده به سختی می توانند با والدین ارتباط برقرار کنند.
۲٫ از احساسات خود با کودک صحبت کنید
والدین بهترین الگوی کودکان هستند و می توانند نحوه ابراز احساسات را به آنها آموزش دهند. با استفاده از کلمات ساده و کودکانه سعی کنید احساستتان را به کودک نشان دهید.
برای مثال “احساس” ناراخت بودن را با گفتن این جمله که “من نارارحت هستم که پدر چند روز از خانه دور است” و “دلم برایش تنگ می شود” و یا احساس عصبانی بودن را با گفتن این جمله که ” عصبانی ام که همه ی کارهای خانه را باید تنهایی انجام دهم” نشان دهید.
این ترتیب آنها احساس فعلی شما و دلیل این احساس را می فهمند. این روش ایجاد فرصت عالی برای کودک در یادگیری ابراز احساسات می باشد.
کودک نیاز دارد احساس خشم را بروز دهد، اما نه با آزار دادن دیگران
۳٫ احساسات کودک را سرکوب نکنید
هرگز به کودک خود نشان ندهید که احساساتش برای شما اهمیت ندارد. هرگز از جملاتی مثل “بسته! دیگه گریه نکن” و یا “تو همیشه ناله می کنی” استفاده نکنید.
چنین برخوردی برای کودکان مفهوم به اهمیتی و کم توجهی والدین را دارد. برخورد غلط در نهایت منجر به کاهش اعتماد به نفس و بروز مشکلات جدی در کودک می شود.
۴٫ به نیاز های کودکان نوپا توجه کنید
کودکان نوپا معمولاً بیشتر کج خلقی می کنند. به عنوان پدر یا مادر باید در دوره ی این کج خلقی ها آرامش را حفظ کرد و به این کج خلقی ها خندید. دوران کج خلقی کودک نوپا یک فاز نرمال است و نشان از احساس امنیت کودک برای بیان احساساتس می باشد.
اگر از کج خلقی های کودک نوپا قار به درک خواسته ی او نیستید، به چشمهایش نگاه کنید. چشم های کودک بیشتر از آنچه تصور کنید با شما سخن می گویند و از چشم او می توان احساس واقعی اش را درک کرد.
۵٫ اجتناب از زیاده روی در واکنش به احساسات کودک
در تربیت کودکان تعادل باید رعایت شود. هدف ما از تشویق کودکان به بیان احساسات به هیچ عنوان بی توجهی کودک به نیاز دیگران نیست، بلکه یادگیری نحوه ی صحیح بروز احساسات در او می باشد.
مدت زمان معقولی را به کودک اجازه دهید احساساتش را بیان کند و گریه کند (اگر نیاز داشت) و سپس موضوع را عوض کنید.
اجازه ندهید کودک در ابراز احساساتش تشدید به خرج دهد و یا بیشتر از چند دقیقه این شرایط طول بکشد (مگر آنکه ضربه ی روحی یا فیزیکی را تجربه کرده باشد).
هرگز به کودک خود نشان ندهید که احساساتش برای شما اهمیت ندارد
۶٫ به کودک کمک کنید برای احساسات
زمانیکه کودک خشمگین و یا نا امید است، بهترین موقعیت برای نزدیک شدن به او و علامت گذاری احساسات او می باشد. حتی با ترتیب دادن یک بازی نیز می توان به کودک کمک کرد تا برای هر احساسش یک علامت را یاد بگیرد.
بازی های بسیاری در بازار وجود دارند که انواع احساسات را در غالب سرگرمی به بچه ها آموزش می دهند. زمانیکه کودکان شناسایی و علامت گذاری احساساتشان را بیاموزند، بیشتر به مهارت همدلی تشویق می شوند.
۷٫ در دسترس کودک باشید
کودک نیاز دارد به حضور شما اطمینان داشته باشد. همواره به کمک صحبت کردن و زبان بدن به کودک این اطمینان را بدهید که در کنارش هستید. همواره روبرو و هم سطح آنها بنشینید و دست وپا ها را جمع یا بسته نگه ندارید (حالت دفاعی).
در طول صحبت کردن با او به هر پاسخش واکنش نشان دهید؛ اگر سوالی از شما می پرسد زیر لب به او پاسخ ندهید و مستقیم جواب دهید.
۸.با حرف های کودک با او همدلی کنید؟
ابراز همدلی با کسی که با شما صحبت می کند این اطمینان را به مخاطب می دهد که شما او را می شنوید و درک می کنید. چنین رویکردی به کودک نیز احساس مشابه می دهد.
واکنش غلط به حرف های کودک مثل فریاد کشیدن و یا گفتن جمله ی “بعداً راجع به آن حرف می زنیم” می تواند احساس عدم توجه و عدم حمایت شما را برایش تداعی کند.
۹٫ ابراز احساسات کودک را تقویت کنید
زمانیکه کودک بتواند احساساتش را به درستی ابراز کند به پاداش نیاز دارد. این پاداش نحوه ی صحیح ابراز احساسات را در ذهن او تثبیت می کند.
بچه ها باید روش درخواست کمک را در زندگی یاد بگیرند
۱۰٫ روش های جایگزین برای ابراز احساسات خشم در کودک
کودک نیاز دارد احساس خشم را بروز دهد، اما نه با آزار دادن دیگران. در عوض به کودکان و بخصوص نوجوانان آموزش دهید که خشم خود را از طریق ورزش هایی مثل دویدن، شنا و هنرهای رزمی تخلیه کنند. این روش یکی از راهکارهای مثبت برای تخلیه خشم در بزرگسالان نیز می باشد.
۱۱٫ آموزش ابزار درخواست کمک به کودک
بچه ها باید روش درخواست کمک را در زندگی یاد بگیرند. والدین می توانند با اجرای یک نمایش ساده به کودک نحوه ی درخواست مودبانه ی کمک را آموزش دهند. کودکان بیشتر از هر کس از والدین می آموزند.
به این ترتیب به کمک تکنیک هایی که در بالا یاد شد می توان بروز دادن احساسات در کودکان را آسان کرد. به یاد داشته باشید که به عنوان والدین، شما الگوی کودکتان می باشید. بنابراین در هر شرایطی آرامشتان را حفظ کنید.
احساس در کودکی
ابراز احساسات کودکان | آموزش ابراز احساسات به کودکان
منبع: ettelaat.com / نی نی بان / نمناک / بیتوته