دوست خیالی کودکان | درمان دوست خیالی در کودک چیست ؟

۰ 281 خواندن این مطلب 10 دقیقه زمان میبرد

کودکان در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

دوست خیالی من ، دوست خیالی کودکان

دوستان خیالی کودکان

دوست خیالی می تواند به دوستی های کودکان با یک موجود خیالی یا دوستی های غیر واقعی بزرگسالان اطلاق شود. کودکان در سنین پایین به صورت طبیعی ممکن است دوست خیالی داشته باشند که بهتر است والدین آن را بپذیرند. اما این پذیرش باید حد و حدودی نیز داشته تا کودک بتواند در سنین بالاتر ارتباط موثر با دیگران نیز برقرار کند. در این مقاله جوانب مختلف دوستان خیالی کودک مورد بررسی قرار می گیرد.

داشتن دوستان خیالی برای یک کودک نشانه ای از یک تخیل سالم و فعال است. از هر سه کودک بین ۲ و نیم تا ۸ سال دو نفر از آن ها دوستان خیالی خواهند داشت و با مراحل رشد انسان هماهنگ بوده و جای نگرانی برای والدین نیست. دوستان خیالی همبازی کودک شده و به او در بهبود مهارت های اجتماعی و ابراز احساسات کمک می کنند. اما داشتن چنین دوستی در بزرگسالی فرد را مستعد تشخیص اختلال شخصیت و یا دیگر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی می سازد.

ماهیت دوستان خیالی

دوست خیالی شکل گرفته در ذهن کودک ممکن است هر نوع تصویر، ماهیت و اندازه ای داشته باشد. ممکن است یک انسان، یک حیوان، یک شخصیت کارتونی، یا تجسمی از یک اسباب بازی مورد علاقه کودک باشد. این دوست ممکن است در خانه همراه کودک زندگی کند یا در موقعیت های خاصی ظاهر شود. بدون هیچ دلیل قابل درکی ظاهر می شود و دوباره بدون دلیلی خاصی موقتا دور می شود. از نظر زمانی نیز ممکن است فقط چند ماه با کودک باشد یا دوستی کودک با او تا سه سال نیز طول بکشد.

مزایای داشتن دوست خیالی برای کودک

دوست خیالی برای کودک فوائد زیادی دارد که باعث می شود کودک به دوستی با او ترغیب شود. هر چند این دوست از تخیل خود کودک ریشه می گیرد کودک تحت تأثیر چیزی که دوست خیالی انجام می دهد یا می گوید، قرار می گیرد. دوست خیالی به کودک اجازه می دهد که در دنیایی که خودش خلق کرده زندگی و ماجراجویی کند. این کودکان تخیل قوی تری دارند و از بازی های خیالی و ذهنی و داستان های فانتزی و جادویی نیز لذت بیشتری می برند.

ویژگی های دوستان خیالی

دوستان خیالی ویژگی هایی دارند که ممکن است در دیگران به خاطر داشتن شخصیت مستقل از ذهنیت کودک وجود نداشته باشد. این ویژگی های باعث می شود کودک به او علاقه و وابستگی زیادی پیدا کند. برخی از این ویژگی ها عباتند از:

– به حرف های کودک گوش می کند و می پذیرد.
– از کودک در موقعیت های مختلف حمایت می کند.

– با او بازی می کند و در بازی از قوانین کودک تبعیت کامل می کند.
– قادر به انجام کارهایی است که خود کودک نمی تواند انجام دهد.

– به طور ویژه به کودک اختصاص دارد.

– اشتباهات کودک را به روی او نمی آورد یا او را قضاوت نمی کند.

با دوست خیالی کودکمان چه کنیم؟

گاهی ممکن است دوست خیالی کودک والدین را نیز درگیر کند. در این شرایط والدین باید دوست خیالی کودک را بپذیرند اما سعی کنند وارد تعامل با او نشوند.
ممکن است کودک از والدین بخواهد کاری را مثل باز کردن در یا گذاشتن غذا برای دوستی خیالی او انجام دهند. والدین در این شرایط می توانند به جای انجام کاری که کودک خواسته از او بخواهند این کار را خودش برای دوست خیالی خود انجام دهد. با این کار دوست خیالی کودک سرکوب نمی شود و کودک به استفاده از مزایای وجود او بهره مند است و در عین حال خیالی بودنش نیز حفظ می شود.

گاهی کودک والدین را در موقعیتی قرار می دهد که باید با دوست خیالی اش صحبت کنند. مثلا ممکن است کودک بگوید در مسأله ای باید نظر دوستش را بپرسد و یا حتی پرسیدن نظر دوستش را به والدین محول کند. در این شرایط والدین می توانند به کودک بگویند که نظر خودش برای آن ها مهم است و می خواهند به جای دوستش با خودش صحبت کنند.

کودکانی که دوست خیالی دارند ممکن است دوست خود را در اشتباهات خود به عنوان مقصر معرفی کنند. در این شرایط والدین باید صراحتا به کودک بگویند دوستش نمی تواند این کار را انجام دهد و بعد از آن از خود کودک بخواهند که اشتباهش را جبران کند. مثلا اگر کودکی پخش کردن اسباب بازی در اتاق را به گردن دوست خیالی خود می اندازد باید به او گفت که دوستش نمی تواند این کار را کند و از خودش خواست که وسایلش را از اتاق جمع کند.

دوست خیالی آینه کودک است

کودکی که دوست خیالی دارد از دیگر همسالان خود اجتماعی تر هستند و در برخورد با آن ها همدلی بیشتری از خود نشان می دهد. همچنین بزرگسالانی که در کودکی دوست خیالی داشته اند دوستان بهتری می شوند و به دوستان خود و نیازهای آن ها اهمیت بیشتری می دهند. علاوه بر این ویژگی های کلی بازی هایی که کودک با دوست خیالی می کند و شیوه صحبت و برخورد او با دوست خیالی می تواند والدین را از احساسات درونی، علایق، و سلایق کودک آگاه کند.

دوست خیالی مشکل ساز

برای اکثر کودکان داشتن دوست خیالی در سنین پایین کاملا طبیعی محسوب می شود اما در بعضی موارد ممکن است این دوست خیالی نشانه ای از یک مسأله باشد که نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد. در مواردی که کودک بعد از یک حادثه یا شرایط سخت شروع به تعامل با دوستی خیالی می کند یا کودک از اینکه دوستش به او آزار می رساند شکایت دارد باید به غیر طبیعی بودن شرایط شک کرد. این موارد در اختلال استرس پس سانحه کودک، افسردگی کودک و یا اضطراب های مربوط به این دوران دیده می شود. در صورت وجود چنین مسأله حتما آن را با یک متخصص و مشاوره کودک در میان بگذارید.

همه چیز درمورد دوست خیالی کودکان

خیال پردازی در کودکان امر رایجی است. برای مثال گاهی با عروسک های خود صحبت می کنند و یا در خلوت خود زیر لب جملاتی را زمزمه می کنند. این موضوع تا حدی عادی است ، اما باید در نظر داشت که این مسئله می تواند باعث بروز اختلالات اجتماعی در کودک شود.

پسر ۵ ساله ای دارم که حدود ۲ ماه است دوستان خیالی زیادی را در ذهنش ساخته و مدام آنها را پرورش می دهد. او خیلی اوقات با آنها حرف می زند و آنها را مخاطب قرار می دهد. حتی وقتی می خواهد بیرون برود می گوید من نمی آیم چون دوستم تنها می ماند و وقتی بیرون هستیم برایش خرید می کند. اوایل من و پدرش این موضوع را جدی نمی گرفتیم. اما او تقریبا بیشتر دوستان واقعی اش را کنار گذاشته و تنها با آنها حرف می زند.

نکته مهم اینجاست که دوستان پسرم هر بار در سن و سال و شرایط متفاوتی هستند. با توجه به اینکه مربیان مهد پسرم اذعان دارند که او باهوش است حالا نگرانم که پسرم در دنیای واقعی نباشد و توهم یا مشکل روانی داشته باشد. من نمی دانم باید به این موضوع اهمیت ندهم یا برعکس، پر و بالش بدهم یا اینکه قاطعانه با او حرف بزنم. می خواهم بدانم اگر این موضوع طبیعی است تا چه زمانی نباید نگران باشم.

چه زمانی باید نگران شد؟ اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آنهاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.

جو فراست: کودکان ۳ تا ۵ سال تفاوتی بین واقعیت و تخیل قائل نیستند. از نظر آنها هرچه به ذهن شان خطور کند، واقعی است. دقت کنید که در حدود ۴سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک دوست خیالی می شوید که مدتی هم با شما و فرزندتان زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه اش مانند فرزندتان است، یعنی هرچه کودک شما دوست دارد مورد علاقه دوست خیالی او هم هست و هرچه فرزندتان نمی پسندد، دوست خیالی اش هم دوست ندارد. وقتی او مرتکب اشتباهی می شود آن را به گردن دوست خیالی او می اندازد؛ به شکلی که تصور می کند این دوست خیالی بوده که مرتکب این خطا شده است.

دوست خیالی ترامپ

وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید به هیچ وجه تصور نکنید کودک تان دروغ گفتن را یاد گرفته بلکه این مرحله ای طبیعی از رشد و تکامل اوست که نشان دهنده غلبه بیشتر تصور و تخیل بر ذهن اوست؛ بنابراین در نظر داشته باشید که بدون آنکه این تصور و احساس ها را که برای فرزندتان واقعی هستند انکار کنید یا به تمسخر بگیرید، باید با نرمی و به تدریج تفاوت واقعیت با مسائل غیرواقعی را برای او بازگو کنید.

خوب به حرف هایش گوش دهید

به آنچه فرزندتان درباره دوست خیالی اش و گفته های او می گوید، خوب گوش کنید. این بهترین کار برای پی بردن به تفکرات و نگرانی های فرزندتان است. شاید فرزند شما نتواند درباره برخی مسائل راحت صحبت کند.

از این وضعیت سوءاستفاده نکنید

بدترین کار ممکن این است که او را به دلیل داشتن این دوست تنبیه کنید. با این کار، فضای بی اعتمادی و ناامنی را در رابطه خود و فرزندتان پایه گذاری می کنید. هیچگاه از موقعیت دوست خیالی کودک تان برای مجبور کردن فرزندتان به انجام کاری استفاده نکنید.

عذر و بهانه را قبول نکنید

به فرزندتان اجازه ندهید دوستانش را بهانه ای برای رفتارهای بد خود قرار دهد. از طریق برخورد با همین دوست خیالی، پیام خود را به فرزندتان برسانید؛ مثلا بگویید: «من واقعا از دست فلانی عصبانی هستم. مطمئنم اگر مادرش هم اینجا بود عصبانی می شد.» به او یاد دهید که راستگویی بهتر از دروغگویی است و هرکس باید مسئولیت کارهای خود را برعهده بگیرد و نباید کارهای نادرست خود را به گردن دیگران انداخت.

با دوستان واقعی آشنایش کنید

او را تشویق کنید که وقت خود را با دوستان واقعی بگذراند و لذت همبازی بودن با آنها را به او نشان دهید.

توصیه روان شناس بالینی به این مادر

آنها حتی سازگارترند

معمولا در سنین ۲ تا ۵ سال انواع و اقسام دوستان و همبازی های خیالی در دنیای کودکان وجود دارد که گاهی این دوستی ها تا ۴ یا ۵سالگی ادامه دارد اما بیشتر اوقات نیازی نیست که والدین نگران آنها باشند. نکته مهم آن است که هرچه سن کودک بیشتر باشد، شدت این دوستی ها کمتر خواهد شد و به همین دلیل بیشترین و عمیق ترین دوستی بچه ها با دوستان خیالی در سنین حدود ۳سالگی دیده می شود.

معمولا زمانی کودکان دنبال دوست خیالی می گردند که تجربه ای اضطراب آور مثل رفتن به مهد کودک، تغییر محل زندگی، طلاق والدین یا مرگ یکی از نزدیکان و… را داشته باشند. این قبیل دوستان می توانند شجاعت و اعتماد به نفس کودک را برای تحمل این شرایط دلهره آور مانند تنها خوابیدن در اتاق افزایش دهند.

چه زمانی باید نگران شد؟ اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آنهاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.

کارشناسان چه می گویند؟

دوست های خیالی به کودکان کمک می کنند که احساساتشان را بیان کنند، a والدین بهتر می توانند از افکار و عواطف فرزندشان آگاه شوند.

دوستان خیالی تنها نشان دهنده اضطراب و تنهایی نیستند، بلکه گاهی نشانه ای از خلاقیت هستند؛ به طوری که به کودک کمک می کنند استعدادهای اجتماعی اش را رشد دهد.

دوست خیالی به رشد مهارت های کودک کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد همه کودکان دوست خیالی خود را ترک نمی کنند بلکه گاهی به صورتی دیگر او را در زندگی خود نگه می دارند تا در موقعیت های دشوار دانش آنها را برای مقابله با سختی هاو تصمیم گیری هایشان افزایش دهد و در به کارگیری مهارت های سازگارانه به آنها کمک کند.

با اینکه اغلب کودکان اصرار دارند دوست شان واقعی است، اما بیشتر آنها می دانند که در حال تظاهر هستند.

در حقیقت دوستان خیالی ابزار مناسبی برای آموزش مسائل به طور غیر مستقیم به کودک هستند و والدین در این زمینه مسئولیت سنگینی دارند.

برخی از مادران و پدران نگران این هستند که داشتن دوست نامرئی، نشانه تنهایی و غمگین بودن کودک شان است. اما مطالعات نشان داده است کودکانی که دوستانی برای خود ایجاد می کنند، خلاق تر و دارای قوه تخیل قوی تری نسبت به بقیه کودکان هستند.

چه باید کرد؟

برخی از والدین نگران این قضیه هستند که ارتباط بیش ازحد با این دوست خیالی به روابط اجتماعی کودک لطمه بزند و او توانایی برقراری ارتباط با هم سن و سالان خود را از دست بدهد، اما جای نگرانی نیست. جالب است بدانید که این کودکان اغلب سازگارتر و اجتماعی تر از کودکانی می شوند که دوست خیالی ندارند اما به طور کلی بهترین کار این است که با فرزند خود درباره دوست خیالی اش صحبت کنید.

اگر موقعیت اضطراب آوری در زندگی فرزندتان ایجاد شده، بهتر است آن را به نوعی حل کنید یا درباره این وضعیت با او حرف بزنید. کاری کنید که کودک وقت بیشتری را با همسالانش بگذراند. هرچه کودک شما با کودکان بیشتری رفت وآمد کند و اعتمادبه نفس بیشتری پیدا کند، وابستگی او به دوست خیالی اش کمتر خواهد شد. می توان گفت هیچ ارتباطی بین این ویژگی و میزان هوش و خلاقیت کودک وجود نخواهد داشت.

نکـته:

اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد والدین باید نگران شوند

چه زمانی باید نگران شد؟

اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آنهاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.

درمان دوست خیالی کودکان