پیشگیری خون دماغ | راههای جلوگیری و درمان
بیماریها ، راه های درمان خون دماغ در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
درمان قطعی خون دماغ ، پیشگیری خون دماغ
راهکارهای جلوگیری از خون دماغ شدن و علت‌های آن
اگر چه خونریزی بینی به خصوص در شب می‌تواند دردسرساز باشد اما علت این خونریزی‌ها معمولا خطرناک نیستند. خونریزی بینی یا به اصطلاح عامیانه‌تر “خون دماغ” شدن یک عارضه شایع است و اکثر افراد حداقل یک بار آن را تجربه کرده‌اند.
اصطلاح پزشکی برای خونریزی بینی “اپیستاکسی” بوده و خشکی هوا از علل معمول خونریزی بینی در شب به شمار می‌رود.
همچنین این عارضه در کودکان معمولا به دلیل وارد کردن انگشت‌شان به داخل بینی به دفعات بیشتری رخ می‌دهد.
علل اصلی خونریزی بینی، مراحل توقف خون ریزی و راههای جلوگیری از آن مطرح شده که در ادامه خواهید خواند:
علل خونریزی بینی چیست؟
داخل بینی با مخاط، نوعی بافت مرطوب و ظریف با تعداد زیادی عروق خونی نزدیک به سطح پوشیده شده است که حتی آسیب‌های جزیی به این بافت می‌تواند باعث خونریزی‌هایی شود که گاهی شدید هستند. این نوع خونریزی‌ها، خون دماغ قدامی نامیده می‌شود که رایج‌ترین نوع بوده و معمولا جدی نیست. خون دماغ های قدامی در جلوی بینی شروع می‌شود، جایی که مخاط بیشتر در دسترس بوده و خون از سوراخ‌های بینی بیرون می‌ریزد. این خونریزی معمولا از تیغه بینی که دیواره‌ای نازک بین دو طرف بینی است، بیرون می‌آید.
خونریزی عقبی بینی که نادرتر است می‌تواند علل جدی‌تری داشته باشد. این نوع خونریزی در انتهای مجرای بینی نزدیک به گلو شروع می‌شود. در خونریزی عقبی بینی، خون معمولا از یک شریان بزرگتر و عمیق تر آمده و ممکن است از طریق گلو یا حفره‌های بینی جریان یابد. کودکان کمتر این نوع از خونریزی بینی را تجربه می‌کنند. در صورتی که فردی مشکلاتی نظیر فشار خون بالا یا اختلال خونریزی داشته باشد، احتمال بیشتری برای تجربه این نوع خون دماغ دارد.
علل خونریزی بینی در شب
شایعترین علل و عوامل خونریزی بینی در شب عبارتند از:
۱. آب و هوای خشک یا محیط خانه
هوای خشک می‌تواند باعث ترک خوردن پوست ظریف داخل بینی و ایجاد خونریزی شود. با تغییر فصل نیز خونریزی بینی افزایش می‌یابد زیرا بافت بینی هنوز با افزایش یا کاهش رطوبت در آب و هوای جدید سازگار نشده است.
در ماه‌های سردتر هوای داخل خانه را گرم نگه دارید و رطوبت را در محیط خانه حفظ کنید.
۲. سرماخوردگی و آلرژی‌ها
عفونت‌ها و سرماخوردگی‌های رایج و سایر مشکلات تنفسی فوقانی می‌تواند به مخاط بینی رسیده و منجر به عطسه‌ها و خونریزی‌های مکرر بینی شود. واکنش‌های آلژریک نیز می‌تواند اثرات مشابهی داشته باشد زیرا می‌تواند باعث تحریک داخل بینی شده و به ویژه اگر علائم در شب تشدید شود، خطر خونریزی بینی را افزایش دهد. همچنین احتقان بینی باعث عریض شدن عروق خونی و آسیب پذیرتر شدن آنها در برابر جراحت‌ها شود.
۳. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
ممکن است فردی با مواد شیمیایی موجود در هوای آلوده یا محیط کار مواجه شود. این مواد شیمیایی می‌تواند باعث تحریک یا آسیب داخل بینی و در نهایت خونریزی بینی شود.
دود سیگار نیز می‌تواند همین اثرات را داشته باشد.
۴. مصرف الکل
مصرف الکل می‌تواند به دو دلیل خطر ابتلا به خونریزی بینی را در شب افزایش دهد. اول این که الکل در فعالیت پلاکت‌های خونی یعنی سلول‌هایی که خون را لخته و خونریزی را متوقف می‌کنند، دخالت می‌کند. دوم این که الکل می‌تواند عروق خونی سطحی را در حفره بینی بسط داده و آنها را در برابر آسیب و خونریزی آسیب پذیرتر کند.
۵. داروها
برخی از داروها در توانایی خون در انعقاد، تداخل ایجاد می‌کنند. این داروها شامل رقیق کننده‌های خون یا ضد انعقادها، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن هستند. هر شخصی که هر یک از این انواع داروها را مصرف کند، ممکن است در معرض خطر بالاتری از خونریزی بینی قرار بگیرد.
خونریزی بینی هم چنین یکی از عوارض جانبی برخی از اسپرهای بینی مانند اسپرهای حاوی استروئیدها برای درمان آلرژی‌ها است. هنگام استفاده از اسپرهای بینی با دقت دستورالعمل‌های آن را دنبال کنید تا خطر خونریزی بینی و سایر عوارض جانبی آن را کاهش دهید.
در عین حال برخی از داروهای هومیوپاتی و مکمل‌های غذایی نیز حاوی مواد شیمیایی هستند که باعث خون ریزی‌های طولانی می‌شود. موادی همچون مریم گلی قرمز، جینسینگ ماده و انواع دیگر جینسینگ، بابونه گاوی، سیر، زنجبیل، کهن دار و ویتامین E می‌توانند این اثرات را داشته باشند.
راههای درمان خونریزی بینی در خانه
مراحل زیر را می‌توان برای توقف اغلب خونریزی‌های بینی انجام داد:
ــ کودکان بزرگتر و بزرگسالان باید فین کنند تا لخته‌هایی را که ممکن است در حفره‌های بینی شان ایجاد شده باشد، خارج کنند. البته این مرحله ممکن است خونریزی را موقتا افزایش دهد. انجام این مرحله برای کودکان کوچک‌تر ضروری نیست.
ــ بنشینید و کمی از کمر خم شوید. از دراز کشیدن یا کج کردن سر به سمت پشت خودداری کنید چرا که این کار می‌تواند باعث بلع خون و خفگی یا استفراغ شود.
ــ قسمت نرم سوراخ‌های بینی را از قسمت پایه بینی فشار دهید. فشار را به هر دو طرفین بینی وارد کنید. توجه داشته باشید که فشار دادن قسمت استخوانی و سفت بینی، خونریزی بینی را متوقف نخواهد کرد.
ــ کودکان باید مسدود کردن حفره‌های بینی خود را از طریق فشار دادن بینی تا پنج دقیقه به طور مداوم انجام دهند. بزرگسالان همین عمل را باید برای ۱۰ دقیقه انجام دهند. به یاد داشته باشید که در زمان انجام این مرحله از طریق دهان تنفس کنید.
ــ اعمال یک کمپرس آب سرد یا یخ به پل بینی می‌تواند با منقبض کردن عروق خونی، خونریزی را کاهش دهد.
ــ در صورتی که خونریزی متوقف نشد همین مراحل ذکر شده را دوباره تکرار کنید. این بار فشار را برای حداقل ۳۰ دقیقه اعمال کنید.
برای پیشگیری از خون دماغ شدن:
ــ از دست کاری بینی خود اجتناب کنید
ــ به آرامی بینی خود را فین کنید
ــ از کشیدن سیگار خودداری کنید
ــ در زمستان در صورتی که هوای محیط خشک است از یک دستگاه بخور (مرطوب کننده هوا) استفاده کنید
ــ قبل از خواب مقدار کمی از ژل بینی یا وازلین داخل حفره‌های بینی بمالید
ــ به منظور جلوگیری از استنشاق مواد شیمیایی و سایر تحریک کننده‌ها از تجهیزات محافظتی استفاده کنید.
بعد از خون دماغ چه بخوریم
زمان مناسب مراجعه به پزشک
مردم اغلب ممکن است خونریزی بینی را به راحتی و به سرعت در خانه درمان کنند. با این حال پزشکان توصیه می‌کنند در صورتی که خون زیادی را از دست می دهید یا در موارد زیر به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری بروید:
ــ دچار تنگی نفس شده‌اید
ــ رنگ پریده، خسته یا دچار حواس پرتی شده‌اید
ــ خونریزی از مناطق دیگر نشات گرفته یا کبودی‌های متعدد در پی دارد
ــ به تازگی عمل جراحی بینی داشته اید
ــ تومور بینی دارید
ــ علائم جدی دیگری مانند درد قفسه سینه دارید
ــ دارای ترشحات بد بو از بینی هستید
ــ در صورتی که مراحل ذکر شده برای توقف خونریزی بینی را انجام داده‌اید ولی خونریزی متوقف نشده است .
همچنین افرادی که داروهای وارفارین، کلوپیدوگرل، دابیگاتران، ریواروکسابان و فونداپارینوکس مصرف می‌کند و نمی‌تواند خونریزی بینی خود را متوقف کنند باید به پزشک مراجعه نمایند.
راههای جلوگیری از خون دماغ شدن
خونریزی ممکن است جزئی و یا خیلی شدید باشد،خونریزی بینی شایعترین خونریزی خودبخودی در انسان است که به علت پارگی عروق مخاط بینی که بدون محافظ می‌باشد اتفاق می‌افتد که شایعترین محل خونریزی در اطفال و بالغین جوان قسمت قدامی تیغه بینی است ( که ناحیه کیسلباخ kisselbakh یا لیتل little نامیده می‌شود)، خونریزی این ناحیه را می‌توان به آسانی کنترل نمود و مشکل‌ترین و پیچیده‌ترین محل خونریزی در قسمت خلفی – فوقانی جدار خارجی و تیغه‌ی وسط بینی در اشخاص مسن است.
شایعترین علت خونریزی بینی ضربه یا تروما است، ضربه‌های شدید باعث شکستگی استخوان بینی شده و ضربه‌های خفیف نظیر دستکاری بینی با انگشت آسیب به ناحیه لیتل وارد آورده و سبب از بین رفتن موکوس محافظ آن ناحیه می‌شود.
عوامل مهم در کنترل خونریزی‌های بینی عبارتند از: علت، محل خونریزی، نحوه معالجه آن.
علت شناسی : عوامل موضعی و عوامل سیستمیک
عوامل موضعی: در میان عوامل موضعی که سبب خونریزی بینی می‌شوند، می‌توان از ضربه‌های وارده به صورت، واکنش التهابی تغییرشکل ساختمانی، وجود جسم خارجی، تماس با مواد شیمیایی سمی، مداخله جراحی و تومورهای داخلی بینی نام برد، ضربه‌ی موضعی یکی از شایعترین علل خون دماغ است، وارد کردن لوله بینی- معدی (افزایش مداوم فشار هوایی بینی) دستکاری داخلی بینی و بازیابی جسم خارجی داخل بینی که سبب پاسخ التهابی شدید شده است، همه می‌توانند مسئول خونریزی بینی باشند عمل‌های جراحی داخلی بینی و شکستگی‌های استخوان بینی، دیواره سینوس‌های صورت- کاسه چشم و قاعده جمجمه هم می‌تواند سبب خون دماغ شوند.
بد شکلی‌های ساختمانی: به شکل مادرزادی یا اکتسابی می‌توانند سبب درگیری قسمت غضروفی یا استخوانی تیغه‌ی بینی یا شاخک‌ها شوند. در این حالت هوای دمیده شده با سرعت و تلاطم بیشتری وارد بینی می‌شود. این مسئله سبب خشکی غشای مخاطی- التهاب و دلمه بستن می‌شود. برداشتن دلمه‌ها از طریق پاک کردن بینی یا با فشار وارد کردن هوا از راه بینی انسداد یافته عروق خونی سطحی را در معرض قرار می‌دهد و موجب خونریزی می‌شود.
سرطان‌های متعددی می‌توانند با خونریزی‌های خودبخودی بینی تظاهر کنند یکی از عوامل خونریزی شدید بینی در پسران، آنژیوفیبروم است. این تومور خوش خیم عروق که از ناحیه بینی- حلقی منشاء می‌گیرد ممکن است به صورت خودبخودی یا در پاسخ به ضربه خونریزی کند.
علائم بالینی: بیماران از خونریزی هر دو بینی معمولاً شکایت دارند در حالی که در حقیقت یک بینی خونریزی دارد. از بیمار باید پرسش کرد اگر دو طرف خونریزی دارد شدت کدام بینی بیشتر است. بهتر است لخته‌های خون خارج شود بعد به دقت داخل بینی معاینه شود تا محل خونریزی مشخص گردد.
درمان کلی:
۱- حفظ خونسردی
۲- بیمار باید بنشیند و بالاتنه‌ی خود را به جلو خم کند و دهان خود را باز نماید او در این حالت می‌تواند خون را تف کرده و آن را قورت ندهد سرانجام بالاتنه باید به حالت معمول در آید.
تنها اگر به مدت ۵ دقیقه قسمت جلوئی بینی را در سمت خونریزی به روی تیغه‌ی بینی با انگشت دست بفشاریم بسیاری از خونریزی‌های بینی مهار می‌شوند به بیماران گوشزد می‌شود که پنبه یا دستمال در بینی خود نگذارند زیرا ممکن است هنگام در آوردن آنها دچار مشکل شوند و مخاط بینی بیشتر دچار آسیب شوند و اگر سابقه خونریزی شدید یا طولانی وجود دارد یا در حین معاینه بیمار دچار افت فشار خون ارتوستاتیک (کاهش فشار خون وضعیتی) می‌شود، تعیین سطح هموگلوبین و هماتوکریت جهت تصمیم‌گیری در مورد ضرورت تزریق خون به بیمار الزامی است.
۳- کمپرس‌های سرد باید پشت گردن و همچنین پشت بینی گذارده شود.
۴- پایین آوردن فشار خون
۵- قطع داروهای ضد انعقادی
درمان موضعی:
– کوتر کردن (cautery)
– تامپوناد قدامی و خلفی
مهار خونریزی احتیاج به همکاری بیمار و وسایل معاینه دقیق از جمله چراغ پیشانی و ساکشن دارد روش‌های متعددی برای هموستاز (توقف خونریزی) وجود دارد که می‌تواند از کوتریزاسیون شیمیایی (اسید‌تری کلرواستیک و نیترات نقره) و الکتریکی تا تامپون قسمت قدامی و خلفی بینی متفاوت باشد، البته روش‌های دیگری از جمله کوتریزاسیون با کمک آندوسکوپی- بستن شریان‌های اصلی‌تر جراحی‌های سپتوپلاستی تیغه‌ی بینی و … وجود دارد.
باید در ابتدا خون، لخته‌ها و اجسام خارجی را خارج شود و سپس از فنیل افرین و لیدوکائین جهت ایجاد انقباض عروقی و بی‌حسی لازم به شکل موضعی شود، می‌توان درست روی همان مخاط شکننده به آرامی یک قلم آغشته به نیترات نقره را به عروق خونی که به موضع خونریزی می‌رسند تماس دهیم بهتر است آن رگ خونی که به محل خونریزی دهنده می‌رسد سوزانده شود تا این که مستقیماً خود محل را بسوزانیم.
در صورتی که امکان کوتریزاسیون نباشد یا با کوتریزاسیون خونریزی کنترل نشود باید از تامپون استفاده کرد.
بدون توجه به روش اقدامی، تامپون بینی باید دست کم ۷۲-۴۸ ساعت باقی بماند هم به دلیل اینکه این پانسمان راه تخلیه سینوس‌های اطراف بینی را می‌بندد و هم به خاطر اینکه احتمال سندرم شوک عفونی کاهش یابد از آنتی بیوتیک استفاده می‌شود.
حدود ۱۰% خون دماغ‌های خلفی به روش‌های درمانی معمولی پاسخ نمی‌دهد و مداخله جراحی لازم است.
راهنمایی‌هایی جهت ارجاع به متخصص
خون دماغ مداوم نیازمند به ارزیابی توسط متخصص گوش، حلق و بینی دارد و بیماری که به بستن قسمت خلفی بینی نیاز دارد باید حتماً توسط پزشک متخصص گوش، حلق و بینی درمان شود، آزمایش‌های معمولی که شامل PT و PTT شمارش پلاکت و زمان سیلان است.
باید در موارد خونریزی شدید بینی انجام شوند سطح هموگلوبین و هماتوکریت باید تعیین شود تا تصمیم بگیریم که بیمار احتیاج به تزریق خون دارد یا خیر، هنگامی که خونریزی بند آمد استفاده از قطره کلرورسدیم – اجتناب از دستکاری داخل بینی و استفاده از پماد مناسب بر روی تیغه بینی می‌تواند از خونریزی مجدد بین جلوگیری کند.
خون دماغ و راه های پیشگیری
پیشگیری خون دماغ | راههای جلوگیری و درمان
منبع:isna.ir / pcparsi.com /بیتوته
