استرس رفتن به مدرسه | چگونه استرس در کودکان را کنترل کنیم

۰ 245 خواندن این مطلب 9 دقیقه زمان میبرد

نکات تربیتی کودکان ، استرس کودکان در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

ترس از مدرسه در نوجوانان ، استرس رفتن به مدرسه

پیشگیری از استرس رفتن به مدرسه

تابستان مثل یک چشم بر هم زدن به پایان رسید و حالا پاییز پشت در خانه مان رسیده است. دانش آموزان در همه سنین از پیش دبستانی گرفته تا دانشجو، خود را برای سال جدید آماده می کنند. مدرسان جدید را پیش بینی می کنند، به دوستان جدید، و تجربیات جدیدی که قرار است بیاموزند فکر می کنند.

اگر شما هم قرار است به مدرسه بازگردید ( یا فرزندتان قرار است این کار را بکند ) با انتقالی هیجان انگیز و البته استرس زا روبرو هستید. این استرس ها می توانند در شکل های متفاوتی خود را نشان دهند.

طبیعتا جهت آماده شدن برای سال جدید ماموریت های متعددی برای انجام دارید. می خواهید برای خرید لیست بلند بالایی که شامل لباس، نوشت افزار، و حتی شاید گجت های الکترونیکی است پول خرج کنید.

از نظر اجتماعی ممکن است خود را آماده ی ملاقات افراد جدید کنید و به دوستان قدیمی بدرود بگویید. از نظر احساسی با ناشناخته هایی در فرم معلم، کلاس درس، و قوانین روبرو هستید. در چنین شرایطی ممکن است به راحتی احساس ناتوانی کنید.

اما بیایید از نظر دیگر هم به این اتفاق نگاهی بکنیم، شروع سال جدید تحصیلی مسیری است به سوی فرصت های هیجان انگیز جدید. که به شما اجازه یادگیری و رشد می دهند، کاری می کند منعطف شوید و دوستان جدیدی در زندگی خود وارد کنید. برای تغییر از یک ذهنیت پر استرس به ذهنیتی مثبت اندیش، به این ۵ راه علمی خود را عادت دهید تا بتوانید سال جدید را آزاد از فشارها و پر انگیزه شروع کنید.

۱- یادی از خاطرات سال پیش

اگر فکر می کنید بازگشت به فضای تحصیلی دشوار است به یاد سال های گذشته بیفتید، و به خاطر بیاورید آنها نیز سخت بوده است. اما آنها نیز گذشته اند و منجر به یادگیری تجربیات جدید شده اند. یاد آوری مواردی خاص کمکتان می کند به خاطر بیاورید چه چیزهایی از مدرسه رفتن را دوست داشتید، و توجهتان از موارد نگران کننده منحرف شود. در واقع یاد آوری روزهای شاد گذشته استرس تان را کاهش می دهد و علائم افسردگی را درمان می کند.

تحقیقات نشان داده اند افرادی که تجربیات خوب را به یاد می آورند – مثلا با تماشای آلبوم عکس یا دیدن فیلمی در گوشی همراه – در واقع دوباره آن تجربه خوب را زندگی می کنند و از وقوع مجدد آن احساسات نفع می برند. مدتی تنها یا با دیگر دوستان به عکس های جالب سال گذشته نگاه کنید. روی هر عکس مدتی مکث کنید، و به یاد بیاورید بودن در هر کدام از آن شرایط چه احساسی داشت.

سعی کنید تمام جزئیات خوب را به خاطر بیاورید: چه چیزی پوشیده بودید؟ هوا چطور بود؟ برای به جا ماندن آن روز چه کاری کردید؟ انعکاس این موقعیت های شاد در گذشته کمک می کند استرسی که در زمان حال دارید کاهش پیدا کند.

۲- تغییرات را به عنوان فرصتی برای رشد قبول کنید

نسیم نقولا طالب، متفکر و نویسنده کتاب پرفروش قویه سیاه است، که بر مفهوم ضد شکنندگی: توانایی رشد، کشف دوباره خود، و تکامل مهارت های جدید در زمان رویارویی با تغییر شرایط نوشته شده بود. با توجه به طرز فکر طالب، تغییر منشاء تمام خلاقیت ها و رشد در زندگی، کار، و حتی زیست شناسی و تکامل است. از این منظر، چالش ها به معنای رشد در آینده – چیزی که باید قبول کرد و از آن اجتناب نکرد – هستند.

به جای اینکه روی شروع سال تمرکز کنید، خود را در پایان آن تصور کنید. خود را ببینید که از مدرسه فارغ التحصیل شده اید ( و یا فرزندتان که فارغ التحصیل شده ) و به عقب نگاه کنید. تصور کنید چقدر تکامل یافته تر و تواناتر خواهید بود، و از اینکه به چنین موفقیتی رسیدید چقدر به خود افتخار می کنید. وقتی درک کنید که رو به رشد پیش می روید دیگر احساس اضطراب نخواهید داشت.

۳- سازمان دهی درهم و برهمی ها
برای کاهش استرس بازگشت به مدرسه باید رسیدگی و پیگیری تعداد زیادی از موارد فیزیکی در نظر گرفته شود. از جمله، فرم ها، برگه ها، کتاب ها، و وسایل مدرسه. اگر هر کدام از اینها در جای مناسب نگهداری نشوند، بهم ریختگی پیش می آید که یکی از عوامل اصلی ایجاد استرس و تنش است.

در تحقیقی که سال ۲۰۱۲ انجام شد محققان متوجه شدند درهم و برهمی فیزیکی خانه باعث افزایش شدید هورمون استرس در جریان خون خانم ها می شود. روانشناسان نیز تا به حال در این مورد بسیار گفته اند. برای اینکه از بهم ریختگی و استرسی که به دنبالش می آید جلوگیری کنید، زمانی را به مرتب کردن وسایل و قرار دادن هر چیز سر جای خود اختصاص دهید.

از شب قبل کیف مدرسه و لباستان را آماده کنید، کتاب ها و وسائل مدرسه را در کشو، دراور و هر جایی که مخصوصشان است قرار دهید. سعی کنید لیستی از کارهایی که برای آماده شدن باید انجام دهید تهیه کنید و تا پایان روز تکمیلش کنید.

۴- تنفس آگاهانه برای کاهش استرس بازگشت به مدرسه

بسیاری از ما وقتی گرفتار، مشغول و یا مضطرب هستیم به صورت غیر ارادی نفسمان را حبس می کنیم. تحقیقی در سال ۲۰۰۷ نشان داده ۸۰ درصد از مردم هنگام مکاتبات ایمیلی خود بدون اینکه متوجه شوند نفس خود را حبس می کنند. زمانی که مشغول انجام کاری هستیم و یا خود را آماده ی کاری می کنیم نیز پدیده ای مشابه اتفاق می افتد.

درست و عمیق نفس نکشیدن به این معناست که مغزمان به آن اندازه که نیاز است اکسیژن دریافت نمی کند. ما را از قابلیت کاهش دهنده ی استرس تنفس محروم می سازد. بسیار مهم است که هر یک مدت کمی مکث کنیم و درست نفس بکشیم. تمرین تنفس آگاهانه می تواند کمک کند مغز بهتر استرس و احساسات را کنترل نماید. تمرین تنفس آگاهانه را می توانید هر زمان و هر جایی که خواستید انجام دهید تا جلوی الگوهای تنفس مخرب مانند نگه داشتن نفس را دفع کنید.

می خواهید یک گام جلوتر بروید؟ تنها چند دقیقه مدیتیشن در روز کمک می کند افکار منفی از بین بروند و صدمه ای که استرس به بدن و ذهنمان زده التیام بیابد.

۵- به ذهن خود چشم انداز های مبتنی بر آینده بدهید

ذهن از شبیه سازی حوادث قریب الوقوع استفاده می کند تا با نگرانی های آینده دست و پنجه نرم کند. ما آینده را تجسم می کنیم تا بتوانی به صورت ذهنی رفتارهای مناسب را تمرین کنیم. به سناریو فرضی پاسخ دهیم، و در نتیجه احساس کنیم که بیشتر آماده ایم. اما اگر تصویر واضحی از وضعیت آینده خود نداشته باشید.

شبیه سازی چیزهایی که در حال آمدن هستند سخت می شود: کلاستان چه شکلی خواهد بود؟ کجا خواهی نشست؟ چه کسی کنارت خواهد نشست؟ معلم چه شکلی خواهد بود؟

چیزهایی که نمی دانید را رها کنید، این تفکرات بیشتر باعث افزایش استرس و اضطراب می شود. برای اینکه به ذهنتان کمک کنید برای آینده ناشناخته بیشتر آماده شود. هر کاری بکنید تا با آنچه به زودی محیط جدیدتان می شود آشنا شوید.

بروید و کلاس جدیدتان را ببینید، به گروه های شبکه اجتماعی مخصوص مدرسه یا کلاستان ملحق شوید. با معلم جدید خود ملاقات کنید و یا به صورت آنلاین او را بررسی کنید. هر چقدر جزئیات بیشتری در اختیار داشته باشید، تصویر ذهنی بهتری خواهید ساخت. هر چقدر این تصویر واقعی تر باشد میزان استرستان نیز کمتر می شود.

علل ترس کودکان از مدرسه و راه حل آن

ترس از مدرسه یکی از اختلال‌های روانی شایع در دوران مدرسه است که در کودکان دبستانی بیشتر دیده می‌شود. بسیاری از کودکان هنگام جدا شدن از والدین ناراحت می‌شوند به‌خصوص در خانواده‌هایی که حمایت افراطی از کودک انجام می‌شود. حمایت افراطی این پیام را به کودک می‌دهد: «محیط خطرناک است و تو ناتوانی!»

درمان ترس کودکان از مدرسه

برخی کودکان هنگام جدا شدن از مادر اضطراب بسیار شدیدی پیدا می‌کنند. گاهی کودک در خانه هم مانند سایه مادرش را دنبال می‌کند تا به این وسیله بر اضطراب خود غلبه ‌کند. چنین کودکانی به جدا شدن از مادر و خانه، تمایلی نشان نمی‌دهند چون به شدت به مادر وابسته‌اند. اضطراب جدایی به‌صورت‌های گوناگون مانند بی‌اشتهایی، دردهای شکمی، حالت تهوع، مشکلات خواب، سردرد و کابوس‌های شبانه خود را نشان می‌دهد.

در صورت بروز علایم اضطراب جدایی در نوجوانان، باید بررسی و درمان جد‌ی‌تر باشد زیرا در برخی موارد علایم اولیه افسردگی نوجوانان همین اضطراب جدایی است.

علل هراس از مدرسه

کودک به جزییات همه قوانین و مقررات مدرسه واقف نیست و تهدید و ترساندن او می‌تواند مشکل‌آفرین باشد بنابراین هرگز به او نگویید: « اگر غذا نخوری به معلمتان خواهم گفت.»

هراس از مدرسه، ترس شدیدی است که فقط در مورد مدرسه وجود دارد و کودک در مکان‌های دیگر می‌تواند دوری از مادر را تحمل کند. این ترس می‌تواند از بخش خاصی از مدرسه، عملکرد تحصیلی یا محیط مدرسه یا در اثر تجربه اتفاق‌های ناخوشایند، مانند آزاردیدن از دوستان در مدرسه یا مشکلاتی در مسیر خانه تا مدرسه باشد. در این موارد پی بردن به علت هراس، برای اقدام‌های درمانی ضروری است.

راه‌حل هراس از مدرسه
برای اینکه ترس فرزندمان را از درس و مدرسه از بین ببریم، می‌توانیم از روش‌های زیر کمک بگیریم:

۱ – برخورد مناسب با کودک در منزل :

چنین کودکانی به نظر دیگران در مورد خود حساس هستند، از سرزنش و مقایسه و تحقیر فرزندتان برای رفتارهایی که دارد پرهیز کنید. دوست‌داشتن او را مشروط به مدرسه رفتن نکنید و وقتی از مدرسه رفتن اجتناب می‌کند، پیام‌های هیجانی مانند «من دیگر مادرت نیستم»، به او ندهید و مساله را شخصی نکنید. کودک نباید حس ‌کند برای خوشحالی مادر باید به مدرسه برود. دلیل مدرسه رفتن را برای کودک می‌توان یک قانون اجتماعی بیان کرد. روابط خانوادگی نیز باید اصلاح شود. لازم است که با همسرتان در مورد لزوم حضور کودک در مدرسه، همسو باشید.

۲ – معرفی تجربه جدیدی به نام مدرسه رفتن :

پیش از شروع مدرسه، حتی هنگام ثبت‌نام، کودک را با خود به مدرسه ببرید. فضای داخل مدرسه را به او نشان دهید و مربی و ناظم مدرسه را معرفی کنید تا آمادگی و آشنایی لازم را به دست بیاورد. در مواردی که کودک از محیط فیزیکی مدرسه وحشت دارد، گذراندن ساعت‌هایی لذت‌بخش در مدرسه می‌تواند به کاهش ترس او کمک کند، پس در روز تعطیل ساعتی‌ را در مدرسه با بازی با او بگذرانید و اجازه دهید نقاط مختلف را جستجو کند و به ایمن بودن محیط پی ببرد. خاطره‌های خوب و شاد مدرسه‌تان را برایش بازگو کنید.

با او در مورد مشکلات مدرسه نرفتن یا به دست نیاوردن شغل مناسب در صورت مدرسه نرفتن! صحبت نکنید. با آرامش کودکان را به مدرسه بفرستید و از تاکید‌ و سفارش‌های مختلف بپرهیزید. توجه داشته باشید که اضطراب‌ والدین به فرزندان منتقل می‌شود. اگر کودک را خودتان به مدرسه می‌برید، بهتر است برای تغییر شرایط مراقب دیگر که اغلب پدر است، این وظیفه را به عهده بگیرد.

۳ – وقتی کودک در مدرسه است :

به او توانایی مراقبت از خود در مدرسه را بیاموزید، مثلا چگونه می‌تواند در مدرسه به تنهایی به دستشویی برود. باید بررسی کنید کودک در مدرسه مشکلی نداشته باشد و مورد آزار دیگران قرار نگیرد. آسان جلوه دادن مقررات مدرسه و وجود مربی‌ای که ارتباط خوبی با کودک برقرار کند به آسان‌شدن حضور او در مدرسه کمک می‌کند. عوامل ناراحت‌کننده مانند تنبیه و توبیخ در مدرسه را باید از بین برد. کودک نباید به‌علت گریه کردن تمسخر شود و مربیان مدرسه نباید او را به‌علت گریه کردن به خانه بفرستند.

حتی اگر کودک سردرد و سایر علایم اضطراب را نشان داد، باید به مدرسه برود زیرا در این صورت به‌تدریج علایم فروکش خواهدکرد. اگر اجازه دهید در منزل بماند به احتمال قوی علایمش تثبیت خواهند شد اما لازم است مدیر و معلم را در جریان وضعیت او قرار دهید چون این کودکان به توجه خاص نیاز دارند. داشتن مهارت ارتباطی مناسب و دوست‌یابی باعث کسب تجربه‌های مثبت وی می‌شود. با دادن مسوولیت‌ اجتماعی به کودک کمک کنید بتواند بهتر ارتباط برقرار کند و نیازهایش را بیان کند. داشتن مسوولیتی در کلاس درس حضور او را در مدرسه هدفمند خواهد کرد.

۴ – وقتی کودک از مدرسه برمی‌گردد :‌

وقتی کودک از مدرسه به منزل برمی‌گردد، حتما باید یکی از اعضای خانواده در کنار او باشد. پس از انجام تکالیف و درس خواندن، اجازه دهید اوقات فراغت، بازی و استراحت داشته باشد. او می‌تواند در بازی دلیل ترسش از مدرسه را از زبان عروسکش بیان کند و دانستن این علت به حل مشکل وی کمک خواهدکرد. اجازه دهید کودک درباره احساسش در مورد مدرسه صحبت کند.

برخی والدین تحمل دیدن احساسات منفی مثل ناراحتی و اضطراب را در فرزندشان ندارند و اجازه بیان آن را به فرزندشان نمی‌دهند در حالی که کودکان به‌دلیل قدرت کمتر تحمل استرس، ممکن است این علایم را بیشتر نشان دهند. از مدرسه برای ترساندن و تنبیه استفاده نکنید. مثلا نگویید: «اگر درس نخوانی، به معلمت می‌گویم.» کودک را برای مدرسه رفتن تشویق کنید و اگر در خانه ماند، اجازه بازی و تماشای تلویزیون را در ساعت‌هایی که باید در مدرسه باشد، به وی ندهید و ضمنا خود را از گرفتن مشورت بی‌نیاز نبینید.

ترس از مدرسه و استرس از آن