شیردهی به نوزادان | نکات مهم دوران شیردهی و زخم پستان
زایمان و دوران پس از آن در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.
اموزش شیردهی ، شیردهی به نوزادان
مشکلات شیردهی در روزهای اول، علت زخم پستان
زخم نوک سینه در شیردهی فرزند اول امری کاملا رایج است. در هفته اول احساس درد و یا حساسیت به لمس در چند ثانیه اول شیر خوردن نوزاد کاملا طبیعی است. آن چه طبیعی نیست و نیاز به مراقبت دارد درد طولانی مدت در طول شیردهی است.
ممکن است در اثر مصرف مسکن درد ناشی از زخم نوک سینه را احساس نکنید یا ممکن است بر روی شیردهی نوزادتان متمرکز شوید. سعی کنید به احساس خود توجه کنید و در صورت ناراحتی به یک مشاور شیردهی مراجعه کنید. اگر درد را نادیده بگیرید، نوک پستان ها شروع به زخم شدن و خونریزی می کنند و شیردهی بیش از حد دردناک می شود.
علت زخم نوک سینه چیست؟
دلایل مختلف می توانند باعث ایجاد درد یا ناراحتی نوک پستان شوند. شایع ترین دلایل درد و زخم نوک پستان عبارتند از:
۱- چفت نشدن سینه در عمق دهان نوزاد:
اگر طی چند روز یا چند هفتۀ اول شیردهی (از مصرف این مواد در شیردهی خودداری کنید)، کودک شما در طول شیردهی به اندازۀ کافی سینه را در دهان نگیرد، ممکن است دچار درد در نوک سینه شوید که این حالت به عنوان چفت شدن سطحی سینه در دهان شناخته می‌شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، کودک به جای مکیدن سینه، نوک سینه را می‌مکد که باعث درد و سپس آسیب به نوک سینه می‌شود. اگر متوجه شده‌ا‌ید که نوک سینۀ شما برجسته تر شده است یا اگر یک خط در وسط نوک سینۀ خود می‌بینید، به معنای آن است که کودک شما باید مقدار بیشتری از سینه را وارد دهانش کند. پزشکتان می‌تواند به شما یاد بدهد که کودک خود را در وضعیت درستی قرار دهید تا این مشکل را برطرف کنید.
۲- آسیب ناشی از شیردوش:
استفادۀ نادرست از شیردوش سینه می‌تواند باعث درد یا آسیب در نوک سینه‌ها شود. ممکن است کلاهک یا پوشش سینۀ شیردوش برای نوک سینۀ شما بیش از حد کوچک باشد. همچنین برخی از مادران به اشتباه درجۀ مکش را خیلی بالا می‌برند. بهتر است از یک پزشک یا ماما بخواهید به شما کمک کند تا یک شیردوشی مناسب را برای دوشیدن شیر انتخاب کنید.
۳- عفونت برفک:
اگر نوزاد شما برفک دهان دارد (علت و درمان برفک دهان نوزاد)، ممکن است آن را به شما منتقل کند و باعث درد یا آسیب در نوک سینه شود. علائم برفک در مادران شیرده شامل خارش، قرمزی، براق و دردناک بودن و تیر کشیدن نوک سینه است که برای درمان برفک لازم است به پزشک مراجعه کنید. اگر بهبود پس از چند روز درمان ایجاد نشود، ممکن است پزشک احتمال اگزما بودن این عارضه را بررسی کند (اگزما پوستی در نوزادان)، زیرا اگزما نیز علائم مشابهی دارد.
۴- چسبیدگی زبان به کف دهان در نوزاد:
احتمال دیگر این است که کودک شما دچار عارضۀ چسبیدگی زبان به کف دهان است. در این عارضه، پوستی که زبان او را به کف دهان متصل می‌کند، کوتاه است یا بیش از حد معمول به سمت نوک زبان پیشروی کرده است. این عارضه می‌تواند باعث مشکلات شیردهی مثل درد در نوک سینه‌ها شود که می‌توان آن را به راحتی با یک عمل جراحی جزئی اصلاح کرد، پس اگر نوک سینه‌های شما دردناک است، پزشک یا ماما باید زبان کودک را نیز بررسی کند.
۵- حباب شیر:
آبدانک یا حباب شیر زمانی به وجود می‌آید که لایۀ نازکی از پوست روی دهانۀ یک مجرای شیر رشد می‌کند و باعث می‌شود شیر گیر بیفتد و منجر به انسداد مجرای شیر شود. این نوع تاول معمولاً شبیه یک نقطۀ سفید یا زرد بر روی نوک سینه بوده و ممکن است در آن نقطه و در پشت آن درد مشخصی ایجاد شود. ماما یا متخصص زنان می‌تواند این عارضه را با لایه‌برداری پوست آن ناحیه درمان کند. در غیر این صورت، ممکن است چند هفته طول بکشد تا خودبه‌خود درمان شود.
۶- تاول نوک سینه:
تاول نوک سینه یک تاول شفاف، زرد یا خونی روی نوک سینه است که در طول شیردهی باعث درد شدیدی می‌شود. علت این تاول، اغلب اصطکاک یا مکش ناشی از بد گرفتن سینه است. اندازه نبودن فلنج‌ها یا پوشش شیردوش سینه یا استفاده از درجۀ خیلی بالای شیردوش است، یک علت شایع دیگر برای ایجاد تاول است.
یک دلیل کمتر رایج برای تاول نوک سینه ناشی از واکنش به پماد، کرم یا داروهای موجود روی نوک سینه است. پس لازم است استفاده از کرم یا داروهای نوک سینه را قطع کنید و به متخصص پوست مراجعه کنید تا نوع تاول را تعیین کند.
۷- تبخال نوک سینه:
اگر سابقۀ تبخال دارید، تاول نوک سینه ممکن است یک ضایعۀ تبخال باشد. در این صورت شیردهی را قطع کنید و به پزشک مراجعه کنید. اگر در دورۀ بروز تبخال روی نوک سینه یا اطراف آن به نوزادتان شیر بدهید، ممکن است تبخال را به نوزاد خود منتقل کنید.
تا زمانی که درد برطرف شود و شیردهی از آن سینه بی‌خطر باشد، باید سینۀخود را بدوشید تا سطح تولید شیر خود را حفظ کنید و از ورم و احتقان پستان جلوگیری کنید. برای محافظت از کودک خود نیز شیر دوشیده‌شده را دور بریزید. اگر فقط یکی از سینه‌های شما مبتلا شده، شیردهی از سینۀ سالم بی‌خطر است.
۸- عارضۀ وازواسپاسم:
اگر چند ثانیه یا چند دقیقه پس از شیردهی نوک سینۀ شما رنگ‌پریده شود و درد شدیدی در آن شروع شود و سپس به رنگ طبیعی خود بازگردد، ممکن است یک اسپاسم در رگ‌های خونی نوک سینه ایجاد شده باشد. این عارضه وازواسپاسم نام دارد و می‌تواند در اثر ضربه به نوک سینه، فشردن نوک سینه یا وجود قارچ روی نوک سینه ایجاد شود. پزشکتان می‌تواند علت اسپاسم را تعیین و آن را درمان کند.
چگونه می توانم زخم نوک سینه را درمان کنم؟
در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید. پزشک می تواند به تشخیص علت درد کمک کند و در صورت لزوم به درمان بپردازد. هنگامی که دلیل زخم را بدانید درمان ساده می شود. با وجود زخم بله میشه به شیردهی ادامه دهید، اما در صورتی که احساس ناراحتی و درد دارید به پزشک مراجعه کنید.
اگر در هنگام شیردهی نوک پستان ها خیلی درد دارد کمی استراحت کنید و به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت شیر را بدوشید. سعی کنید از شیردوش مناسب با فلنج های مناسب نوک پستان خود استفاده کنید. پزشک می تواند به شما کمک کند و روش درست استفاده از شیردوش را به شما آموزش دهد.
پوزیشن های صحیح شیردهی
همه چیز درباره شیردهی، نکات مهم
مسلما می‌دانید که تغذیه با شیر مادر برای نوزاد ضروری است. نوزادانی که شیر مادر می‌خورند کمتر به عفونت سینوس و گوش دچار می‌شوند و کمتر سرما می‌خورند و این تنها گوشه‌ای از مزایای تغذیه کودک با شیر مادر است. اگر تصمیم دارید این کار را انجام بدهید، باید اطلاعاتی به دست آورید؛ مثلا اینکه طی این مدت چه بخورید، نوزاد را چطور نگه دارید و بسیاری موارد دیگر که دانستن و انجام آنها این کار را برایتان به یک تجربه شیرین و لذت بخش تبدیل می‌کند. با این حال، بعضی مواقع پیش می‌آید که شما ناخواسته و از روی عدم آگاهی کاری می‌کنید که بر شیردهی‌تان تأثیر می‌گذارد. کم شدن میزان شیر که به معنای کمبود مواد مغذی و تغذیه نامطلوب نوزاد شماست، می‌تواند برایتان نگرانی ایجاد کند. در اینجا به کارهایی اشاره می‌کنیم که هنگام شیر دادن به نوزاد نباید انجام دهید.
مصرف قرص‌های ضدبارداری
با اینکه گفته می‌شود شیردادن به نوزاد احتمال بارداری را کاهش می‌دهد، اما به هر حال نمی‌توان کاملا به این مسئله اطمینان کرد. بنابراین اگر می‌خواهید از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنید، این نکته را به خاطر داشته باشید که این قرص‌ها بر شیردهی‌تان تأثیر می‌گذارند. برخی قرص‌های ضدبارداری تنها قرص‌های حاوی استروژن هستند و می‌توانند میزان شیر شما را تا حد زیادی کاهش دهند. با این حال، برای برخی مادران حتی مصرف قرص‌های ترکیبی هم می‌تواند تأثیر مشابهی داشته باشد. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از بارداری به گزینه‌های دیگری فکر کنید.
آشنا کردن زودهنگام نوزاد با مواد غذایی
خوراندن غذا یا مکمل‌ها به نوزاد طی چهار هفته‌ی اول شیردهی می‌تواند بر روند تولید شیر شما تأثیراتی بگذارد. به خاطر داشته باشید که ممکن است همه‌ی مادران در روزهای اول به اندازه کافی شیر تولید نکنند. چیزی که تولید خواهند کرد کلستروم یا آغوز است که برای رشد و تکامل نوزاد بسیار مفید و مهم است و حتما باید آن را بخورد. هرچه بیشتر به نوزادتان شیر بدهید، شیر بیشتری توسط غدد شیر تولید می‌شود. بنابراین وقتی به نوزادتان غذای دیگری غیر از شیر می‌دهید، در واقع دارید به سینه‌هایتان این سیگنال را می‌فرستید که شیر کمتری تولید کند.
مصرف بدون نسخه و بیش از حد دارو
در دوران بارداری میزان ایمنی بدن شما پائین است و به خاطر داشته باشید که این وضعیت بلافاصله بعد از زایمان بهتر نخواهد شد. مشکلاتی نظیر سرماخوردگی فصلی و آنفولانزا در بین مادرانی که تازه زایمان کرده‌اند بسیار شایع است. با این حال، استفاده از داروهای بدون نسخه برای درمان سرماخوردگی و سرفه می‌تواند در روند شیردهی شما چالش برانگیز باشد. برخی از این داروهای بدون نسخه می‌توانند باعث مسدود شدن مجراهای شیردهی شوند که به معنای کم شدن میزان شیر نوزاد خواهد بود. همیشه سعی کنید پیش از استفاده از دارو برای هر نوع بیماری جزئی یا شدید با پزشک مشورت کنید خصوصا اگر نوزاد شیرخواره دارید.
شیر دادن از روی برنامه
بسیاری از متخصصان زنان بر این باورند که شیر دادن به نوزاد بر اساس نیاز او یکی از راه‌های بهبود و ارتقای شیردهی است چرا که به سینه‌هایتان کمک می‌کند به محض خالی شدن شیر، دوباره آن را تولید کند. با این حال، برخی والدین معتقدند که باید برای شیر دادن به نوزادشان مطابق برنامه عمل کنند. مثلا هر دو یا سه ساعت یک بار در طول روز. این مسئله هم یکی دیگر از دلایل کاهش میزان ذخیره‌ی شیر شما محسوب می‌شود.
تا زمانی که سینه‌هایتان با شیر دادن به نوزاد خالی نشده، پر نمی‌شود و از آنجایی که هیچگاه شیر ذخیره شده را به درستی استفاده نمی‌کنید، به مرور زمان غده‌های شیرساز شما شیر کمتری تولید می‌کنند. برای اطمینان از تامین درست شیر مادر، شیر دادن روزانه ۱۰ تا ۱۲ بار به نوزاد در هفته‌های اول بعد از زایمان بسیار لازم و ضروری است. شیر دادن به دفعات زیاد باعث تقویت شیرسازی شما می‌شود.
نکاتی درباره دوران شیردهی
شیردهی به نوزادان | نکات مهم دوران شیردهی و زخم پستان
منبع: سلامت بانوان اوما / الودکتر / نی نی بان
