نحوه صحیح مراقبت از گچ یا آتل چگونه است ؟

۰ 10,487 خواندن این مطلب 8 دقیقه زمان میبرد

نکته های سلامت ، مراقبت های لازم گچ و آتل دست و پا در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

خارش دست گچ گرفته , مراقبت از گچ

چگونه از گچ یا آتل خود مراقبت کنیم؟

گچ وسیله بیحرکت کننده خارجی است . هدف از گچ گیری ، بی حرکت کردن قسمتی از بدن در یک وضعیت اختصاصی و ایجاد فشار یکسان به بافت نرم است . از قالب گچی به طور اختصاصی برای بیحرکت کردن شکستگی جا انداخته ، اصلاح تغییر شکلها ، اعمال فشار یکنواخت روی بافت نرم داخل قالب یا حمایت از مفاصل ضعیف استفاده می شود .

موادی که برای گچ گیری استفاده می شوند ، عبارتند از گچ پارس ، فایبر گلاس و پلاستیک .گچ پلاستر قبل از استفاده باید خیس شود و سپس دور عضو پیچانده شود .این نوع گچ خیلی کند خشک می شود و سنگین است . گچ فایبر گلاس یا پلاستیکی به سرعت خشک می شود و کم وزن است . لازم است گچ روی پوست گذاشته شود و ضایعات پوستی قبل از گرفتن گچ با مواد ضد عفونی کننده شستشو داده شوند.

روش گچ گرفتن

قالب های گچی معمولی از جنس پلاستر می باشند. باندهای پلاستر را در آب سرد خیس می کنند تا انعطاف لازم برای شکل گیری را بدست آورند . در اثر تماس گچ با آب یک واکنش کریستال سازی آغاز می شود که با تولید گرما همراه است . سرعت این واکنش ۲۰- ۱۵ دقیقه است ، اما برای خشک شدن کامل گچ لازم است که عضو گچ گرفته شده به مدت ۷۲ – ۲۴ ساعت در معرض هوای آزاد قرار گیرد .

مراقبت ها

گچ یا آتل را خشک نگه دارید. رطوبت گچ را ضعیف و شل میکند. گرچه ممکن است فکر کنید آب بر استحکام و دوام فایبرگلاس تاثیری ندارد ولی خیس شدن لایه پنبه ای که بین فایبرگلاس و پوست قرار گرفته، میتواند موجب مشکلات پوستی شود. در حین حمام رفتن دو لایه پلاستیک را روی گچ یا آتل خود بپیچید تا آب به آن نفوذ نکند.

اگر پزشکتان به شما اجازه راه رفتن با گچ را داده است این کار را تا موقعی که گچ شما کاملا خشک و سفت نشده است انجام ندهید. این زمان برای فایبرگلاس یک ساعت و برای گچ ۳-۲ روز است.

اجازه ندهید ماسه یا پودری به زیر گچ شما برود.

باند پنبه ای را که در زیر گچ یا آتل قرار داده شده است را بیرون نیاورید.

اگر پوست شما خارش داشت چیزی را برای خاراندن در زیر گچ نبرید. این کار ممکن است پوست شما را زخمی کند و چون روی پوست بسته است احتمال عفونت آن وجود دارد و اگر عفونت کند چون محل قابل دیدن نیست ممکن است متوجه آن نشده و برای شما خطر ایجاد کند. در صورت خارش، میتوان با هوای سرد سشوار خارش را برطرف کرد. اگر خارش مداوم بود با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

لبه های زیادی یا قسمت هایی از گچ یا آتل را بدون مشورت با پزشک، سر خود برش ندهید.

پوست دور گچ یا آتل را مرتب نگاه کنید. اگر قرمز یا زخمی بود به پزشکتان اطلاع دهید.

مرتب گچ یا آتل خود را نگاه کنید. اگر ترک برداشت به پزشکتان اطلاع بدهید.

از بکار بردن رنگ لاک یا نظایر آن بر روی گچ خودداری کنید .

توصیه می شود که از رژیم غذایی حاوی میوه جات ، سبزیجات ،پروتئین و ویتامین ها استفاده کنید.

از رژیم غذایی حاوی کلسیم فراوان ( مثل مصرف بیش از حد لبنیات ) اجتناب کنید، زیرا کلسیم بالا زمینه تشکیل سنگ کلیه را برای بیمار دارای محدودیت حرکتی فراهم می سازد.

گچ چگونه خارج میشود

هرگز خودتان گچ را خارج نکنید چون ممکن است در حین این کار به پوست خود صدمه زده یا فشار بیش از حد به اندامتان وارد کنید. پزشک معالج، گچ شما را با یک اره مخصوص برش میدهد تا بتواند آنرا راحت تر خارج کند. تیغه این اره ها حرکت چرخش ندارد بلکه سر جای خود میلرزد. بنابراین فقط اجسام سخت مثل گچ یا فایبرگلاس را میبرد و وقتی به پوست میرسد و با آن تماس پیدا میکند آسیبی به آن نمیزند. ممکن است شما از صدای اره بترسید ولی نگران نباشید. چون به شما صدمه ای نمیزند. کسی که گچ را خارج میکند میتواند با تماس تیغه اره به دست خودش به شما نشان دهد که اره به پوست صدمه نمیزند.

نحوه صحیح مراقبت از گچ

به علت واکنش بین آب و گچ، یک نوع واکنش متبلور سازی ایجاد می گردد که موجب آزاد شدن گرما می شود . این گرما طبیعی بوده و بعد از ۱۵ دقیقه از بین می رود .

با قرار گرفتن عضو شکسته در گچ ، درد کاهش می یابد .

توجه نمایید که ایجاد درد در عضو گچ گرفته به دنبال عوارض زیر می باشد :

کاهش خونرسانی به بافت

ایجاد زخم فشاری زیر گچ

گـچ خود را با چیزی نپوشانید تا گرمای آن زودتر دفع شود .

پس از گچ گیری ، گچ به صورت مرطوب و تا حدودی نرم باقی می ماند و تا زمانی که کاملا خشک نشده تمام قدرت و استحکام خود را به دست نمی آورد .

قالب گچی ممکن است پوست را تحریک کند و باعث شکنندگی آن گردد .

گچ ، بسته به ضخامت آن و شرایط گرمایی محیط ، یک تا سه روز طول می کشد تا کاملاً خشک گردد .

گچ تازه باید در معرض جریان هوا قرار گیرد تا خشک گردد و نباید به وسیله ی لباس یا ملحفه پوشیده شود .

یک قالب گچی مرطوب ، تیره و خاکســــتری به نظر می رسد و در دق صدای گنگ دارد و بوی رطوبت می دهد . در حالیکه گچ خشک ، سفید و براق بوده و در دق صدای کاملاً واضحی داشته ، بدون بو و محکم است .

باز کردن گچ پا در خانه

نظر به اینکه عضوی که در داخل گچ نیست ، مجبور است فعالیت بیشتری نماید ، لذا دوره های مکرری را برای استراحت آن در نظر بگیرید .

جهت جلوگیری از تورم ، عضو داخل گچ را هم سطح قلب خود قرار دهید ( این کار را در روز چندین بار انجام دهید ) .

در صورت بروز و پیشرفت تورم ، در یک تا دو روز اول ، به طور متناوب از کیف آب یخ در بالای ناحیه ی شکسته شده استفاده نمایید و عضو را بالاتر از سطح قلب نگه دارید .

با بالا آوردن عضـــــو گچ گرفته، درد و التهاب آن کاهش می یابد .

در صورت بروز هر یک از علایم زیر در عضو گچ گرفته، هر چه سریعتر به پزشک خود و یا به نزدیکترین درمانگاه مراجعه نمایید :

تورم

رنگ پریدگی انگشتان

سیاه شدن انگشتان

کاهش توانایی در حرکت دادن انگشتان

عدم توانایی در صاف کردن انگشتان

وجود حس های غیر طبیعی

دردی که با مسکن کاهش نمی یابد

درد در هنگامی که انگشتان را به کمک دست سالم خود و یا فرد دیگر عمداً به طرف پشت خم می کنید

درد شدید و بروز احساس حالت سفتی در بالای برجستگی های استخوانی زیر گچ ( مانند مچ دست ، آرنج ، مچ پا ، شانه، زانو و لگن ) احتمال ایجاد زخم زیر گچ را مطرح می کند . جالب است بدانید وقتی درد کاهش یافت نشانه ی آن است که زخم ایجاد شده است لذا این نوع درد را به هیچ عنوان دست کم نگیرید .

احسـاس حالت داغـی در ناحیـه ی زیـر گچ، که می تواند نشانه ی التهاب بافت زیر گچ باشد .

شل شدن گچ که به دنبال تحلیل عضلات زیر گچ است نه خود گچ .

احساس سردی و رنگ پریدگی ( رنگ مایل به سفید ) .

جهت جلوگیری از بـروز زخم ،‌ لبه های تیـز گچ را با پارچه ای تمیز بپوشانید .

در صورتی که پزشک اجازه ی راه رفتن روی پای گچ گرفته شده را به شما داده می توانید با بستن یک دمپایی به کف عضو گچ گرفته، آن را روی زمین گذاشته و راه بروید .

در وضعیت نشسته ، پای گچ گرفته را در سطحی بالاتر از پای دیگر قرار دهید .

مفاصـلی که در گچ قرار نگرفته اند را مرتب حرکت دهید ( مانند مفاصل انگشتان و نیز مفصل شانه هنگامی که مچ دست و آرنج شما در گچ قرار گرفته اند و بی حرکت هستند).

در صورتی که دست شما در گچ قرار دارد هنگام راه رفتن، جهت حمایت، آن را توسط باند سه گوش به گردن خود آویزان نمایید.‌

مناطقی از عضو که در داخل گچ قرار نگرفته اند را شسته و خشک نمایید به گونه ای که گچ خیس نگردد .

در صورت داشتن زخم زیر گچ ، از پزشک و یا مسئول اتاق گچ ، آموزش لازم جهت برنامه ی تعویض پانسمان را جویا شوید .

هر گونه تغییر در قسمتهای خارج از گچ عضو گچ گرفته شده ( بالا و پایین ناحیه ی گچ گیری شده ) را با عضو سالم مقایسه نمایید و تغییرات پیدا شده را به پزشــک خود بگویید .

در صورت قرار دادن پنجره بر روی گچ ( به هر دلیل ) از طرف پزشک و سپس بستن آن توسط پانسمان فشاری ، از باز کردن آن جداً خودداری نمایید ، زیرا موجب تورم بافت زیر آن و ایجاد زخم در پوست اطراف لبه های آن می گردد .

روزی چندیـــن بار عضلات زیر گچ را منقبض و منبسط ( شل و سفت ) نمایید تا از تحلیل رفتن عضلات عضو گچ گرفته جلوگیری شود . این کار را می توانید به طور مکرر روزی چند بار به صورت زیر انجام دهید :

در صورتی که ساعد ، بازو و یا هر دو در گچ قرار گرفته باشند روزانه چند نوبت ، چندین بار و هر بار برای چند لحظه ، دست خود را مشت کرده و بفشارید .

در صورتی که پای شما گچ گرفته شده روزانه چند نوبت، چندین بار و هر باربرای چند لحظه در حالی که پای خود را دراز کرده اید زانوی خود را به طرف پایین فشار دهید .

پس از مشورت با پزشک ، در فعالیتهای روزمره خود شرکت فعال داشته باشید .

نحوه ی استفاده ی صحیح از وسایل کمکی مانند عصا ، واکر و … را در صورت تجویز پزشک جویا شوید و به همان صورت از آنها استفاده کنید .

از گذاشتن گچ بر روی سطوح تیز و یا ناهموار خودداری کنید .

پس از خشک شدن کامل گچ ، موارد زیر را حتماً رعایت نمایید :

حتی الامکان حرکت را در حد نرمال حفظ کنید اما از استفاده ی زیاد از اندام آسیب دیده خودداری نمایید.

از راه رفتن بر روی سطوح مرطوب و لغزنده خودداری کنید .

ورزشهای توصیه شده از سوی پزشک و یا متخصص گچ گیری را رعایت نمایید .

پوست زیر گچ را نکشید زیرا موجب شکنندگی پوست می گردد .

در صورت بروز خارش ، با استفاده از هوای سرد سشوار آن را برطرف نمایید .

در صورت شکسته شدن گچ ، خودتان اقدام به ترمیم آن ننمایید بلکه به پزشک خود مراجعه کنید .

به بوهای اطراف گچ و نیز تغییر رنگ گچ دقت نمایید و در صورت احساس حالتی غیر طبیعی به پزشک مراجعه کنید .

گچ را خیس نکنید و آن را با پلاستیک نپوشانید .

مراقبت بعد از برداشتن گچ :

قسمتی از عضو که داخل گچ بوده به علت عدم استفاده از آن ضعیف و سفت می گردد و احتمال دارد دچار تحلیل شود ، لذا استفاده از آن عضو را آرام و به تدریج شروع کنید .

پوست قسمتی از عضو که داخل گچ بوده مقداری حالت خشک شدگی و پوسته پوسته پیدا کرده است ، لذا به آرامی آن را با آب ولرم و بدون صابون شسته ( از کشیدن لیف با جنس زبر بر روی آن خـودداری کنیـد ) و سپس بـا نرم کننده ای مناسب آن را نرم نمایید .

عضو مربوطه را تا مدتی برای چندین بار در روز بالا قرار دهید زیرا احتمال تورم در آن زیاد می باشد .

به دنبال بروز هر گونه تغییر در وضعیت طبیعی عضو خارج شده از گچ ، به پزشک خود مراجعه نمایید .

در صورت بروز درد به پزشک مراجعه کنید .

نگهداری از گچ دست و پا