درمان لکنت زبان چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

بیماری های گفتاری ، تشخیص و درمان بیماری لکنت زبان مخصوصا در کودکان در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

اهمیت لکنت زبان , درمان لکنت زبان

لکنت زبان چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

در طول تاریخ بارها مشاهده کردیم که بعضی از افراد علی رغم داشتن توانایی کافی در تولید و درک زبان، نمی توانند کلمه ها، سیلابها و صوتها را به گونه ای موزون ادا کنند و این موارد را با طولانی کردن صوتها، سیلابها و کلمه ها یا تردیدها و مکثهای مکرر در بیان خود ادا می کنند. این مشکل که گفتار را مختل می کند و آهنگ کلام را در هم می ریزد در DSM با عنوان لکنت زبان مشخص می شود.

خصوصیات بالینی

لکنت زبان در DSM به عنوان وضعیتی تعریف می شود که طی آن روانی تکلم به گونه ای نا متناسب با سن فرد دچار اختلال می شود. لکنت زبان معمولا قبل از ۱۲ سالگی نمود می یابد، هرچند که در اکثر موارد از هجده ماهگی تا ۹ سالگی قابل تشخیص است، دوره اوج آن، بین ۲ تا ۵/۳ سالگی و ۵ تا ۷ سالگی است. این اختلال نه به صورت ناگهانی، بلکه در طول زمان پدیدار و ماندگار می شود. البته در مواردی ممکن است افراد در هنگام روخوانی، آواز، صحبت با حیوانات و اشیا علایمی نشان ندهند.

در پیدایی لکنت زبان چهار مرحله را می توان از یکدیگر تفکیک کرد:

مرحله اول: این مرحله در دوران پیش از مدرسه و معمولا به صورت دوره ای و بعد از توانایی گفتار مطرح می شود. در این دوره که لکنت زبان اختلالی گذرا به نظر می رسد، کودک مبتلا به لکنت زبان بیشتر درهنگام هیجان، عصبانیت، یا وقتی چیز زیادی برای گفتن دارد و دیگر شرایط استرس زا، دچار لکنت می شود.

مرحله دوم: در این مرحله، که در نخستین سالهای مدرسه پدیدار می شود، لکنت به صورت مزمن درآمده به کل گفتار گسترش می یابد. در این مرحله دوره های بهبودی بسیار کم است و کودک از لکنت زبان خود آگاهی دارد.

مرحله سوم: این مرحله در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی- بعد از ۸ سالگی- شروع شده و تا بزرگسالی ادامه می یابد. در این مرحله لکنت زبان بیشتر در موقعیتهای خاص همانند صحبت در سرکلاس، حرف زدن با افراد ناآشنا، خرید، تلفن و شرایط استرس زا ظاهر می شود.

مرحله چهارم: این مرحله اغلب در اواخر نوجوانی شروع می شود و تا بزرگسالی ادامه می یابد. در این دوره افراد مبتلا به لکنت زبان از بیان کلمه ها و صداها بیمناک اند و جانشین سازی و ادای اشتباه کلمات رایج است. همچنین این افراد از ورود یا قرار گرفتن در موقعیتهایی که نیازمند گفتار است دوری می کنند و در این مواقع علایم دستپاچگی و ترس نشان می دهند.

لکنت زبان در حالتهای پیشرفته معمولا با به هم زدن مکرر پلکها، تیک یا لرزش لبها و فک همراه می شود. با توجه به اینکه این اختلال در پیشرفت تحصیلی یا شغلی تداخل می کند و از طرف دیگر، به علت اینکه این افراد معمولا مورد اذیت و آزار همسالان خود قرار می گیرند و مسخره می شوند، اضطراب و افسردگی آنها دامن زده شده و خود پنداره ضعیفی پیدا می کنند که ارتباطات آنها را تحت الشعاع قرار می دهد.

ملاک های تشخیصی اختلال لکنت زبان

با توجه به موارد زیر اختلال لکنت زبان قابل تشخیص است.

الف. اختلال در روانی بهنجار و الگوی زبانی تکلم (نامتناسب با سن فرد) که با رخداد یک یا چند مورد زیر نمود می یابد:

* تکرار صوتها

* شیده گویی صداها

* یک علامت الحاقی در سخن گفتن بدون رابطه دستوری با آن.

* واژه ها شکسته (مکث بین واژه ها)

* انسداد صدادار یا خاموش (مکث پرشده یا نشده در کلام)

* درازگویی (جابه جاسازی واژه به خاطر اجتناب از واژه های مشکل آفرین)

* تولید واژه به همراه تنش فیزیکی فراوان

* تکرار واژه های کامل تک هجایی

ب. اختلال در پیشرفت تحصیلی یا شغلی یا روابط اجتماعی تداخل ایجاد می کند.

ج. اگر یک نقیصه ی گفتاری حسی یا حرکتی وجود داشته باشد، مشکلات زبانی در زمره مشکلاتی قرار می گیرند که معمولا با این اختلالها همراه هستند.

تشخیص لکنت زبان

شیوع

۱ تا ۳ درصد کودکان ممکن است دچار این اختلال باشند. پسرها در حدود چهار برابر دخترها به این اختلال مبتلا می شوند. این اختلال در خانواده هایی که سابقه چنین اختلالی را دارند، بیش از خانواده های دیگر به چشم می خورد.

عوامل خطر

یکی از عامل های لکنت زبان، ژنتیک است. خطر لکنت زبان در بین خویشاوندان درجه اول مبتلا به این اختلال با شروع کودکی بیشتر از سه برابر خطر در کل جمعیت است. همچنین لکنت زبان یا عدم فصاحت علاوه بر اینکه جلوه ای از بیماری است، استرس و اضطراب می توانند آن را تشدید کنند. عامل دیگر تأثیر گذار در این اختلال، کمبودهای حسی است. لکنت زبان می تواند با اختلال شنوایی، کمبود حسی دیگر یا کمبود گفتاری- حرکتی ارتباط داشته باشد. لکنت زبان می تواند به عنوان عارضه جانبی دارو روی دهد و ممکن است به وسیله رابطه زمانی با قرار گرفتن در معرض دارو، تشخیص داده شود.

نکاتی درباره درمان لکنت زبان در کودکان

یک گفتار درمان معتقد است: حدود ۱۰ درصد کودکان در سنین قبل از دبستان و بین ۲ تا ۶ سالگی به لکنت زبان مبتلا هستند.

فریبا مجیری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه اصفهان، با بیان این‌که لکنت زبان زمانی پدید می‌آید که در جریان طبیعی گفتار وقفه‌ای ناگهانی و غیر طبیعی ایجاد‌ شود، اظهار کرد: در صورتی که کودک لکنت زبان خود را به عنوان یک اختلال بپذیرد فرآیند درمان سریعتر صورت می‌گیرد.

وی، اختلالات گفتاری را شامل لکنت زبان، صداهای گفتاری، زبانی، اختلالات صوتی و اختلالات اکتسابی زبان دانست و افزود: اگر علت ایجاد لکنت در کودکان شناخته شود درمان بهتری صورت می‌گیرد زیرا در برخی موارد ترس، علت لکنت زبان کودکان بوده و در برخی موارد نیز بیماری‌های نورولوژی و روانی عامل لکنت زبان شناخته شده است.

این متخصص گفتار درمانی با بیان اینکه نگرانی والدین و تلاش آنها در جهت رفع لکنت زبان موجب ایجاد حساسیت و نگرانی کودک می‌شود، ادامه داد: در صورتی که کودک نسبت به مشکل گفتاریش حساس شود، مشکلات او در صحبت کردن تشدید خواهد شد.

مجیری به آمار کودکان مبتلا به لکنت زبان در اصفهان اشاره کرد و افزود: مطالعات جدیدی در زمینه شیوع لکنت در استان صورت نگرفته است، اما به طور کلی حدود ۱۰ درصد کودکان در سنین قبل از دبستان به لکنت زبان مبتلا هستند.

وی با بیان این‌که بروز رفتارهای اجتنابی در کودک به علت لکنت زبان است، تصریح کرد: اگر کودک در معرض تمسخر همسن و سالان خود قرار گیرد، حرف نمی‌زند و این عاملی برای تشدید لکنت زبان می‌شود.

این متخصص گفتار درمانی با بیان این‌که نباید کودک دچار استرس شود، خاطرنشان کرد: استرس موجب می‌شود تا کودک اختلال گفتاری خود را همچنان پنهان کند و حرف نزند.

مجیری به روش‌های مختلف درمان لکنت در کودکان اشاره کرد و گفت: ایجاد هماهنگی میان گفتار و تنفس، افزایش مهارت واژه یابی کودک، کاهش اضطراب و به دنبال آن افزایش اعتماد به نفس از جمله راهکارهای درمان است که توسط گفتار درمانگر صورت می‌گیرد.

وی، سن بروز لکنت زبان در کودکان را ۲ سالگی دانست و اضافه کرد: وقتی کودک به زبان مادری احاطه پیدا کرد این اختلال مشاهده می‌شود، اما شایع ترین سن ۲ تا ۶ سالگی است.

این متخصص گفتار درمانی، هم‌چنین بهترین سن برای شروع گفتار درمانی را ۲ تا پنج سالگی دانست و خاطر نشان کرد: والدین با مشاهده اختلال در گفتار کودکان خود می‌توانند به مراکز خصوصی و دولتی گفتار درمانی مراجعه کنند.

وی در خصوص استفاده از آرام بخش‌ها برای درمان لکنت زبان، گفت: متاسفانه بیشتر مراجعین تمایل بسیاری به مصرف آرام بخش‌ها دارند و از روان پزشکان خواستار تجویز دارو می‌شود، اما استفاده از آرام بخش‌ها اگر چه در درمان بزرگسالان مفید بوده، اما در کودکان معمولا موثر نیست و کمک چندانی در روند درمان کودک نخواهد داشت.

درمان لکنت زبان چیست

درمان لکنت زبان چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

 منابع:کاشانی و وزیری، روان شناسی مرضی. پنجمین راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM5)  ravanasay.ir / ایسنا / بیتوته