کودک حرف شنو با این بازی ها داشته باشید!

۰ 373 خواندن این مطلب 10 دقیقه زمان میبرد

نکات تربیتی کودکان ، نکاتی برای تربیت کودکان حرف شنو و مطیع در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

تربیت فرزند دختر , کودک حرف شنو

با این بازی ها کودکی حرف شنو داشته باشید!

چرا گوش نمی‌دهد؟

ممکن است شما هم مادری باشید که تصمیم دارد فرزندش را به مهدکودک ببرد؛ ولی این سؤال ذهنش را درگیر کرده: چطور کودکم به حرف‌های مربی مهد گوش می‌دهد؟ درحالی‌که وقتی از او می‌خواهم اسباب‌بازی‌اش را داخل سبد بیندازد، او ترجیح می‌دهد آن را پشت کامیونش سوار کند!

به نظر می‌رسد مشکلی در این بچه‌ها وجود ندارد. بنا بر نظر متخصصان، کودکان نوپا در تمرکز بر آنچه می‌گویید مشکل دارند. دکتر «راحیل بریگز» معتقد است کودکان کم سن و سال به‌صورت ذاتی ذهنشان منحرف به موضوعی دیگر می‌شود. آن‌ها نمی‌توانند به اندازه بچه‌های بزرگ‌تر روی موضوعی تمرکز کنند و بعد از چند دقیقه توجهشان به موضوع دیگری جلب می‌شود. فرض کنید فرزند ۱۵ ماهه‌تان در حال رفتن به سمت کتابخانه است و در همان حال شما کتابی را با صدای بلند برایش می‌خوانید؛ در این صورت اینکه حواسش به سمت شما معطوف شود اتفاقی طبیعی است.

دلیل دیگری که باعث می‌شود او نسبت به درخواست‌هایتان بی‌توجه باشد این است که او به‌تازگی اولین گام‌ها برای مستقل شدن را برمی‌دارد؛ درنتیجه ممکن است به حرف‌هایی که به او می‌زنید توجهی نکند و حتی ممکن است دقیقاً خلاف آن را انجام دهد تا استقلالش را ثابت کند!

خوشبختانه، اگر از همین حالا تمرین کردن با فرزندتان را شروع کنید، او را برای مرحله پیش‌دبستانی آماده خواهید کرد و با تمرکز بر علاقه ذاتی‌اش به بازی کردن می‌توانید توانایی حرف‌شنوی را در او تقویت کنید. بازی‌های زیر به افزایش تمرکز و توجه بچه‌ها کمک می‌کنند.

بازی با کودکان در سنین مختلف

* در جست‌وجوی گنج باشید!

برای یک کودک کنجکاو هیچ‌چیزی وسوسه کننده تر از پیدا کردن یک جایزه پنهان‌شده نیست! حتی اگر جایزه ساده‌ای مثل عروسک همیشگی‌اش باشد. معمولاً بچه‌ها نمی‌توانند در برابر پیدا کردن وسیله و جست‌و‌جو مقاومت کنند؛ درنتیجه سراغ شی پنهان شده می‌روند. سعی کنید جایی که عروسک را پنهان می‌کنید، خیلی سخت نباشد. مثلاً می‌توانید از پشت مبل استفاده کنید. بعد به فرزندتان برای پیدا کردن نشانه‌هایی دهید و او را راهنمایی کنید.

این روش چطور تأثیر می‌گذارد؟ اگرچه فرزندتان برای یافتن جایزه‌ای که پنهان کرده‌اید ترغیب شده و به راهنمایی‌هایتان توجه می‌کند؛ هم‌زمان در حال پیروی کردن تقویت حافظه‌اش نیز هست. قطعاً اگر این بازی را ادامه دهید متوجه تفاوت فرزندتان در یک‌سالگی با دوسالگی‌اش می‌شوید. هر چه او بزرگ‌تر می‌شود تمرکزش را بیشتر تقویت کنید و بازی را برایش پیچیده‌تر کنید. مثلاً بگویید اول باید به اتاق بازی برود و بعد توپ آبی را پیدا کند یا حتی از این سخت‌تر!

*عروسک‌ها را دعوت کنید!

جذابیتی که عروسک‌ها دارند توجه همه بچه‌ها را به خود جلب می‌کند. حتی استفاده از عروسکی که با یک لنگه جوراب درست‌شده و چشم‌های درشت و لبخندی بانمک دارد برای سرگرم کردن فرزندتان کافی است. یک صدای جالب برای عروسک بسازید و درخواست‌هایتان را از کودک از زبان عروسک بیان کنید. برای مثال از فرزندتان بخواهید دست بزند، پاهایش را به زمین بکوبد، دایره‌وار بچرخد یا اسباب‌بازی‌هایش را از روی زمین جمع کند.

این روش چطور تأثیر می‌گذارد؟ ممکن است وقتی مستقیماً از فرزندتان می‌خواهید حیوانات اسباب‌بازی‌اش را جمع کند، این کار را انجام ندهد! اما وقتی عروسکی به شکل شیر از او این درخواست را داشته باشد، به نظر او کار سرگرم‌کننده‌ای برسد. حالا سؤال اینجاست که چرا این اتفاق می‌افتد؟ در این حالت فرزندتان این درخواست را از طرف مادرش نمی‌بیند و استقلالش را در معرض تهدید کمتری حس می‌کند. هنگامی‌که از جانب یک عروسک با او حرف می‌زنید حس می‌کند دوست تازه‌ای پیدا کرده است؛ درنتیجه علاقه بیشتری به گوش دادن به درخواست‌های دوست جدیدش پیدا می‌کند. احتمالاً این که به جای یک عروسک حرف بزنید به نظرتان احمقانه می‌رسد اما یادتان باشد: شما سعی می‌کنید از اعمال زور جلوگیری کنید و کودکتان با علاقه یاد می‌گیرد که چطور از دستورات پیروی کند؛ بنابراین ارزشش را دارد.

*حس تقلید او را درگیر کنید

یکی از صداهایی را که به‌طور غیرمستقیم در اطرافتان می‌شنوید، انتخاب کرده و توجه کودکتان را به آن جلب کنید. برای مثال صدای گربه‌ای که از کوچه می‌آید. از او سؤال بپرسید: صدای گربه را می‌شنوی؟ بعد کمی ساکت بنشینید و چهره‌تان را طوری نشان دهید که با دقت در حال گوش کردن به صدای گربه هستید. از کودکتان بخواهید صدایی را که می‌شنود، تقلید کند اگر در انجام این کار مردد بود خودتان صدایی شبیه آن دربیاورید.‌

این روش چطور تأثیر می‌گذارد؟ بااینکه گوش کردن به صدایی که منبع آن دیده نمی‌شود برای فرزندتان سخت است؛ اما این کار به‌مرورزمان گوش دادن با دقت را به او یاد می‌دهد و باعث بهبود مهارت تمرکزش می‌شود. تلاش‌های او را ببینید و تشویقش کنید. مثلاً به او بگویید: «وای، چقدر خوشحالم که صدای گربه را شنیدی و می‌توانی تقلیدش کنی!»

*بازی چراغ‌قوه را انجام دهید

بعدازظهرها، وقتی هوا تاریک می‌شود در اتاقی کم‌نور، با کودکتان روی کاناپه لم دهید و دو چراغ‌قوه کنارتان داشته باشید. نور چراغ‌قوه را روی اشیای مختلف بیندازید و از او بخواهید شما را دنبال کند. این‌طور بگویید: «نور چراغ‌قوه من روی قفسه کتاب‌هاست. تو هم می‌توانی همین کار را انجام بدهی؟»

این روش چطور تأثیر می‌گذارد؟ تازگی داشتن بازی چراغ‌قوه باعث می‌شود فرزندتان در این بازی درگیر باشد و منتظر دستور بعدی شما بماند. به‌علاوه تاریکی اتاق باعث می‌شود تا توجهش کمتر به اشیای موردعلاقه‌اش در اتاق جلب شود. برای کودکانی که بزرگ‌ترند بازی را جذاب‌تر کنید. مثلاً نور چراغ‌قوه را بچرخانید و حرکت دایره یا زیگزاگ ایجاد کنید. به‌علاوه این بازی می‌تواند به کاهش ترس از تاریکی فرزندتان نیز کمک کند.

*با یکدیگر آهنگ‌های بی‌سروته بخوانید!

چه شعر «یه روز یه آقا خرگوشه» را بخوانید چه شعری درباره مسواک زدن که از خودتان درآورده‌اید، ترکیب موسیقی با حرکات بدن، برای کودکان نوپا سرگرم‌کننده است. این حرکت‌ها باعث می‌شود کلمات را بهتر به خاطر بیاورند. اگر می‌خواهید فرزندتان به کاری مانند لباس پوشیدن یا جمع‌کردن اسباب‌بازی‌هایش انجام دهد، این درخواست را با شعر بیان کنید. برای بچه‌های کوچک‌تر شعر را آرام‌تر و با حرکت‌های بیشتری انجام دهید تا بیشتر خوششان بیاید.

این روش چطور تأثیر می‌گذارد؟ اینکه فرزندتان را با دادوفریاد یا زور به انجام کاری وادار کنید، معمولاً نتیجه عکس دارد و او مقاومت بیشتری برای انجام ندادنش می‌کند. اگر درخواستتان را با یک شعر انجام دهید و از او بخواهید با شما هم‌نوایی کند، بیشتر برای انجام آن کار ترغیب می‌شود.

نکات جالب برای تربیت کودک

تربیت سازنده، روشی است که در آن رشد کودکان تقویت و رفتار آنان به گونه ای سازنده و بی ضرر مدیریت می شود. این شیوه براساس ارتباط خوب و توجه مثبت به کودکان، برای کمک به رشد آنان پایه ریزی شده است. کودکانی که با شیوه تربیت سازنده پرورش می یابند احتمال رشد مهارت ها و ایجاد احساس خوب نسبت به خود در آنها بیشتر و احتمال بروز مشکلات رفتاری در آنها کمتر است.

دکتر اکرم منتظرالظهور، مشاور و روانشناس، نکات جالبی برای تربیت کودک مطرح کرد که در ادامه می خوانید.

لازم است والدین بدانند هنگامی که مشکلی رخ می دهد چه باید بکنند. از روش های مختلف برای اداره مشکلات رفتاری کودکان اطلاع داشته باشند، مهارت تشویق رفتار مطلوب در کودکان را بدانند و در صورت نیاز بتوانند رفتارها و مهارت های جدید را به کودکان آموزش دهند.

تربیت فرزندان از دیدگاه اسلام

اصول تربیت کودک:

آماده کردن یک محیط امن و مورد علاقه

به علت اینکه حوادث خانگی یکی از علل آسیب در کودکان خردسال است، داشتن محیطی امن که کودک بتواند ضمن جست و جو، بازی و سرگرمی از آسیب دیدگی مصون باشد، ضروری به نظر می رسد.

خانه ای پر از اشیاء جالب برای کودک مانند وسایل آشپزخانه، کنجکاوی کودک و رشد زبانی و قوای هوش او را تحریک خواهدکرد و او را سرگرم و فعال نگه داشته و احتمال بدرفتاری او را کاهش می دهد. کودکان نیاز به نظارت مناسب دارند بدین معنی که بدانید کودک کجاست و چه کاری انجام می دهد (نظارت غیرمستقیم).

ایجاد محیط یادگیری

والدین لازم است در دسترس کودکان باشند. این بدان معنی نیست که همیشه با کودک خود باشید بلکه منظور آن است که در هنگامی که کودک به کمک یا مراقبتنیاز دارد در دسترس او باشید. در حقیقت کیفیت زمان مهم است نه کمیت بودن با کودک.

انضباط

انضباط به معنی ثبات در رفتار با کودک است. یعنی به یک رفتار کودک در زمان و مکان های مختلف واکنش یکسان نشان دهیم. هنگام بدرفتاری کودک و آموزش به کودکان برای ارایه رفتار قابل قبول، وقتی والدین از انضباط قاطعانه استفاده کنند، کودکان می آموزند مسئولیت رفتار خود را بپذیرند، از نیازهای دیگران آگاه شوند و کنترل بر خویش را افزایش دهند.

پدر و مادر شادی باشید

وقتی نیازهای شخصی شما مانند ارتباط صمیمانه، همراهی، تفریح و… برآورده شود پدر یا ماردبودن آسانتر می شود. این به این معنی نیست که کودک بر زندگی شما تسلط داشته باشد. اگر نیازهای شخصی شما به عنوان یک بزرگسال برآورده شود جسور بودن، ثبات داشتن و در دسترس کودکان بودن برای شما آسانتر می شود.

مدیریت رفتار نامطلوب

همه کودکان لازم است یاد بگیرند که حدود و قوانین را بپذیرند و ناکامی خود را هنگامی که به خواسته های خود نمی رسند کنترل کنند. مدیریت این موفقیت ها برای والدین ممکن است پردردسر باشد، اما روش های مثبت و موثری وجود دارد که به کودکان کمک می کند کنترل بر خویش (خویشتن داری) را یاد بگیرند. هنگامی که والدین برای بدرفتاری کودکان از پیامدهای فوری، مستمر و قاطع استفاده کنند کودکان کنترل بر خود را می آموزند.

روش های اداره مشکلات رفتاری کودکان:

قانین واضح وضع کنید: کودکان نیاز به تعیین حدود دارند تا بدانند که از آنها چه انتظاری دارند و چگونه باید رفتار کنند. چند قانون اصلی برای خانه (۴ یا ۵ قانون) می تواند کمک کننده باشد. قوانین باید به کودکان بگویند چه کاری انجام دهند نه اینکه چه کاری انجام ندهند.

برای مثال: درخانه آرام راه برو! قوانین اگر ساده باشند، انجام آنها راحت باشد و بتوان پیامدی برای آن درنظر گرفت خیلی نتیجه بهتری خواهدداشت، سعی کنید کودک را در تصمیم گیری برای قوانین خانواده شرکت دهید.

شما می توانید یک جلسه خانوادگی داشته باشید و در مورد برخی قوانین با خانواده خود تصمیم گیری کنید.

در ابتدا برای شروع، تعداد کمی قانون در نظر بگیرد.

اطاعت از قوانین باید آسان باشد.

قوانین باید بصورت مثبت بیان شود.

قوانین باید ساده باشد.

قوانین باید قابل تقویت شدن باشند.

اگر هیچکس در خانه قوانین را رعایت نمی کند انتظار نداشته باشید که کودک شما این کار را انجام دهد.

از بحث مستقیم برای برخورد با قانون شکنی استفاده کنید: بهترین مورد بحث مستقیم هنگامی است که کودک گاه گاهی یکی از قوانین اساسی خانه را فراموش می کند. این کار شامل جلب توجه کودک گفتن مشکل به کود، توضیح مختصر با درخواست از کودک برای انجام یک رفتار مناسب است و سپس با رفتار مناسب باید تمرین شود.برای مثال: مریم تو داری در خانه می دوی، ممکن است چیزی را بشکنی، قانون ما در مورد راه رفتن در خانه چیست؟ حالا به من روش صحیح راه رفتن در خانه را نشان بدهد، برگرد به طرف در و دوباره شروع کن!

برای این که بحث مستقیم را موثرتر کنید کودک را وادار کنید که رفتار صحیح را دوباره تمرین کند.

نادیده گرفتن: برای مواجهه با مشکلات رفتاری استفاده می شود. برای کودکان ۱ تا ۷ سال نادیده گرفتن به معنی توجه نکردن عمدی به کودک، به هنگام بروز مشکلات رفتاری کوچک است مانند گریه کردن، گفتن کلمات زشت و … هنگامی که یک رفتار را نادیده می گیرید به کودک نگاه نکنید و با او صحبت نکنید. کودک ممکن است در ابتدا شلوغ کند و سعی در جلب توجه شما داشته باشد، در صورت لزوم روی خود را برگردانید و دور شوید، سعی کنید آرام باشید، در صورت نیاز چند نفس آرام و عمیق بکشید.

نادیده گرفتن را تا زمانی که مشکل رفتاری ادامه دارد ادامه دهید و هر زمانی که کودک مشکل رفتاری را متوقف کرد او را تحسین کنید و مشکلات جدی تر مثل آسیب رساندن به دیگران یا تخریب اشیاء را نادیده نگیرید.

دستور دادن: اغلب مشاهده می شود والدین دستوراتی به کودکان خود می دهند که به راحتی نمی توانند آنها را انجام دهند. دستوراتی که موثر واقع نمی شود دارای یکی از این خصوصیات هستند:

۱- دستورات زنجیره ای: در دستورات زنجیره ای چندین دستور در یک زمان به کودک داده می شود (مثال: لباست را بپوش، دندان هایت را مسواک بزن، موهایت را شانه کن، و بیا صبحانه بخور)، در حالی که کودک هنوز توانایی به خاطر سپردن همه آنها را ندارد. پس بهتر است دستورات به بخش های کوچکتری تقسیم شود و هر بخش را به تنهایی و جداگانه از کودک بخواهید انجام دهد.

۲- دستورات مبهم: دستوراتی که واضح نیستند. مثلا بچه خوبی باش. درواقع کودک ممکن است نداند که واقعا چه چیزی از او خواسته می شود. بهتر است مثلا به کودک گفته شود: اسباب بازی هایت را با برادرت مشترک استفاده کن.

۳- دستورات سوالی: در این گونه دستورات از کودک پرسیده می شود که آیا این کار را انجام می دهد؟ و درواقع مستقیما به او دستور انجام کاری داده نمی شود. مثال: آیا دوست داری که الان اتاقت را تمیز کنی؟ در این مورد کودک لجباز به سادگی می تواند بگوید نه.

۴- دستوراتی که به دنبالش دلیل و منطق آورده می شود: مثال: اسباب بازی ها را بردار، چون مادربزرگت اینجا می آید و تو می داند که او خانه تمیز را دوست دارد! مشکل در اینجا این است که کودک ممکن است دستور اصلی را فراموش کند.

با پرهیز از این نوع دستورات و رعایت اصول زیر می توان انتظار داشت که کودک دستورات شما را با احتمال بیشتری انجام دهد:

توجه کودک را به خود جلب کرده و قبل از دادن دستور، با او تماس چشمی برقرار کنید.

با صدای محکم و قاطع با کودک صحبت کنید، البته صدایتان بلند و خشن نباشد.

دستوری به کودک بدهید که خاص و ساده باشد.

از ژست های فیزیکی به طور مناسب استفاده کنید (مثلا به جایی که باید اسباب بازی را بگذارد اشاره کنید).

از دستورات مثبت به جای دستورات منفی استفاده کنید.

اطاعت از دستور را پاداش بدهید.

نکته: خانه ای پر از اشیاء جالب برای کودک مانند وسایل آشپزخانه، کنجکاوی کودک و رشد زبانی و قوای هوش او را تحریک خواهدکرد و او را سرگرم و فعال نگه داشته و احتمال بدرفتاری او را کاهش می دهد.

نکته: بهتر است دستورات به بخش های کوچکتری تقسیم شود و هر بخش را به تنهایی و جداگانه از کودک بخواهید انجام دهد.