درمان

نشانه های وسواس فکری و وسواس جبری چیست؟

روان ، شناخت و علت بیماری اختلال وسواس جبری و نکات درمانی آن در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

 

 

 

داروهای ضد وسواس جبری

وسواس جبری چیست , نشانه های وسواس

 

 

اختلال وسواس جبری چیست؟

اختلال وسواس جبری (Obsessive-Compulsive Disorder) یک اختلال عصبی است که توسط فکرها و ترس‌های غیرمنطقی فرد را به تکرار بعضی از رفتارها وا می‌دارد.

اختلال وسواس جبری (OCD) جز بیماری های طبقه وسواس و اختلالات مرتبط با آن می باشد که دارای دو بخش عمده است، وسواس فکری و وسواس عملی.

وسواس فکری : در این وسواس افکار مزاحم و تکرارشونده در ذهن وجود دارد. گاهی فرد حتی تلاش می کند چنین فکرهایی را از ذهنش بیرون کند، ولی باوجود تلاش موفق نمی شود. افکار وسواسی در افراد وابسته به فرهنگ جامعه است. مثلا در فرهنگ ما افکار وسواسی ـ مذهبی بیشتر شایع است. گاهی این افکار وسواسی آسیب به دیگران را شامل می شود.

وسواس عملی : اعمال وسواسی تکرار شونده، مزاحم ولی اجباری هستند. ممکن است با زمینه افکار وسواسی توام باشد ولی گاهی هیچ ذهنیت فکری وجود ندارد و فرد به طور تکرارشونده و بدون فکر، عملی را انجام می دهد. این بیماران خود را مکلف و موظف به انجام کاری می کنند.

 

چرخه اختلال وسواس جبری

هرچند که ابتلا به اختلال وسواس جبری نشانه ها و عوامل متفاوتی در افراد دارد اما بیشتر افراد دچار چرخه زیر می‌شوند :

وسواس : ذهن شما غرق در یک فکر، ترس و یا نگرانی وسواسی می‌شود.

اضطراب : وسواس مرحله قبل باعث برانگیختن احساس اضطراب و پریشانی می‌شود.

وسواس عملی : شما از الگویی اجباری برای کاهش اضطراب و پریشانی خود استفاده می‌کنید، مانند شستن دستها.

آسودگی موقتی : رفتار اجباری باعث تسکین و فراقتی موقت از اضطراب شده، اما وسواس و اضطراب دوباره برمی‌گردند و باعث شروع چرخه می‌شوند.

 

نشانه های وسواس فکری

این نشانه‌ها، افکار و تصوراتی مکرر، مداوم و ناخواسته هستند. افکاری ناخواسته که بصورت غیر ارادی در فرد بوجود می‌آید و بنظر بی‌معنی می‌رسد. این افکار وسواسی زمانی رخ می‌دهد که فرد سعی به فکرکردن و یا انجام سایر کارها دارد. این نوع افکار وسواسی معمولا زمینه‌هایی از قبیل :

 

ترس از آلوده شدن و یا نجس شدن

مرتب کردن وسایل از روی ترتیب خاص و منطقی

برانگیختگی های خشونت آمیز یا وحشتناک

افکار و تصورات جنسی

 

سایر نشانه‌های وسواس می‌تواند شامل :

ترس از آلوده شدن یا نجس شدن بوسیله دست دادن با دیگران و یا دست زدن به چیزهایی که دیگران لمس کرده‌اند.

شک داشتن به اینکه در را قفل کرده و یا گاز را خاموش کرده است.

استرس شدید زمانیکه وسایل مرتب نیستند و یا درجای مناسب خود نمی‌باشند.

تصور اینکه به کودک آسیب رسانده‌اید.

انگیزه ناگهانی به فحاشی‌کردن در جاهای غیر مناسب

دوری کردن از موقعیت هایی که می‌تواند باعث ابتلا آنها به وسواس شود، مانند دست دادن

فکر کردن به تصاویر جنسی

بیماری های پوستی بدلیل شستن زیاد

ازدست دادن موها و یا خالی شدن نقاطی از سر بدلیل کشیدن موها توسط فرد

 

نشانه‌های وسواس عملی

اجبارهای عملی شامل رفتارهای تکراری‌ که شما فکر می‌کنید، باید انجام دهید، است. این رفتارهای تکراری باعث پیشگیری و یا کاهش نگرانی و اضطراب فرد مبتلا به وسواس می‌شود. وسواس فکری در اشکال خاصی مانند عواملی که در ادامه بیان می‌شود، رخ می‌دهد:

 

شستن و تمیزکردن

شمارش

بررسی و چک کردن

تقاضای اطمینان کردن

انجام مکرر کار و یا عملی

نظم و ترتیب بخشیدن

 

سایر نشانه‌های اجبار می‌تواند شامل :

شستن دستها تا زمانیکه پوست خشک شده و صدا دهد.

بررسی مکرر درها برای اطمینان از بسته بودن

بررسی مکرر اجاق برای اطمینان از خاموش بودن آن

شمارش در الگویی خاص

مرتب کردن وسایل همچون کنسرو، نوشت افزار، ظروف آشپزخانه و… طوری که همه به یک شکل و در یک جهت قرار بگیرند.

این علایم و نشانه‌ها در گذر زمان و همچنین با افزایش استرس، شدتشان بیشتر می‌شود و معمولا با رفتارهای آیینی و تشریفاتی خاص همراه می شوند. برای مثال شخص مبتلا به وسواس شستشو، مراحل و آیین خاص با ترتیب مشخص

( شستن انگشت، کف دست، کل دست، بصورت تکرار مکرر و..) را رعایت می کند.

 

 

بیماری وسواس فکری

درمان دارویی وسواس فکری

 

 

علت اختلال وسواس جبری :

نظریه های مختلفی درباره چرایی به وجود آمدن اختلال وسواس وجود دارد، اما هیچ کدام از این نظریه ها نتوانسته اند به طور کامل تجربیات افراد مبتلا به وسواس را تبیین وتوضیح دهد.

باورهای نامعقول : افرادی که OCD را تجربه می کنند، ممکن است معتقد باشند که مسئولیت بیشتری نسبت به افکار وباورهایی که دارند، داشته باشند. از این رو، واکنش آنها ممکن است غیرمستقیم باشد. به عنوان مثال، بسیاری از افراد افکار ناگهانی و مزاحم را تجربه می کنند (مانند فکر کردن به اینکه ممکن است کسی آنها را به سمت قطار درحال حرکت هل دهد)، اکثر مردم از چنین فکری به عنوان یک فکر گذرا رد می شوند و اعتقاد ندارند که واقعا کسی این کار را انجام دهد. با این حال، افراد مبتلا به OCD، به احتمال زیاد به این باور رسیده اند که حتما این فکر اتفاق می افتد. این امر باعث می شود که فرد وسواسی مضطرب شود، و بنابراین به منظور جلوگیری از آن اتفاق، دست به اعمال وسواسی بزند.

 

اختلال وسواس فکری می‌تواند دلایل ژنتیکی داشته باشد.

محیط اختلال وسواس می‌تواند، بدلیل عادات رفتاری که شما در طول زمان آموخته‌اید، باشد.

کمبود سروتونین : کمبود سروتونین در بدن می‌تواند، باعث ابتلاء به اختلال وسواس فکری (ODC) شود. افرادیکه دچار این اختلال هستند و داروهای افزایش سروتونین مصرف می‌کنند، وضعیت بهتری نسبت به سایر افراد مبتلا به این بیماری دارند.

 

همچنین عوامل دیگری‌که می‌تواند بر ابتلا به این بیماری موثر باشند، شامل:

سابقه خانوادگی- درصورتیکه والدین و یا سایر اعضای خانواده مبتلا به این بیماری باشند، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.

زندگی پر از استرس- درصورتیکه حساسیت فرد نسبت به استرس بالاست، خطر ابتلا به وسواس نیز بیشتر می شود.

 

اصلی ترین روش های درمان اختلال وسواس جبری

دو نوع درمان اصلی اختلال وسواس جبری شامل درمان دارویی و روان درمانی می‌شود، که بسته به موقعیت و نیاز فرد درمان مناسب  توسط پزشک متخصص انتخاب می شود. البته معمولا بهترین و کاراترین روش درمان، ترکیبی از هر دو درمان است.

 

 همه چیز در رابطه با وسواس جبری

از سری شایع ترین بیماری های روانی که امروزه افراد زیادی به آن مبتلا هستند، وسواس است. وسواس انواع مختلفی دارد که در کل باعث ایجاد حساسیت بیش از آندازه ی فرد نسبت به یک چیز خاص می شود. این حساسیت باعث ایجاد استرس و عصبانیت شخصی می شود.

این بیماری که حدود ۲ تا ۳ درصد از جمعیت را گرفتار خود می کند شامل فکر، احساس یا تصورات عودکننده و مزاحم برای شخص است که در او ایجاد اضطراب می کند. در نتیجه تعادل فرد به دنبال این بیماری به هم می خورد و او در سازگاری با محیط دچار مشکل می شود. از نظر روانکاوان نیز وسواس یک بیماری ناخودآگاه است که اختیار و آزادی را از فرد سلب کرده و او را وامی دارد تا رفتاری را برخلاف میل و خواسته اش انجام دهد.

اگرچه اکثر بیماران به بیمارگونه بودن رفتارشان آگاهی دارند ولی قادر به رها شدن از آن نیستند. مطالعات در زمینه این بیماری نشان می دهد که وسواس همگام با بلوغ در افراد به تدریج رشد می کند. اگر در آن ایام شرایط برای درمان مساعد باشد، ممکن است بیمار بهبود نسبی پیدا کند، ولی در غیر این صورت این بیماری سیر روبه افزایش خواهد داشت. همچنین بسیاری از افراد که داری شخصیت های حساس هستند اذعان می کنند که در دوره هایی از زندگی این اختلال را تجربه کرده اند.

علامت اساسی اختلال شخصیت وسواسی جبری شامل نظم گرایی، کمال گرایی و کنترل روانی است. افراد مبتلا به این اختلال تلاش می کنند تا از طریق توجه دقیق به موازین، جزئیات ریز، فهرست ها و برنامه ها بر همه امور کنترل داشته باشند. آنها دارای دقت افراطی اند، کارها را تکرار می کنند، به جزئیات توجه فوق العاده دارند و به طور مکرر اشتباه احتمالی را کنترل می کنند. آنها نسبت به این حقیقت که دیگر افراد در برابر تاخیرها و ناراحتی هایی که از این رفتار ناشی می شود دلخور می شوند، بی توجه هستند.

برای مثال وقتی چنین افرادی فهرستی از کارهایی را که باید انجام دهند گم می کنند به جای اینکه با کمک گرفتن از حافظه لحظاتی را صرف بازنویسی فهرست آن کارها کنند و به انجام آن کارها بپردازند، زمان زیادی را صرف جست وجوی آن فهرست می کنند. برای کارها زمان کافی تخصیص نمی دهند و مهمترین کارها برای لحظه آخر گذاشته می شود. افراد مبتلا به این اختلال به بهانه کنار گذاشتن فعالیت های تفریحی، اوقات خود را به طور مفرط وقف کار و بهره وری می کنند، ممکن است تمرکز زیادی بر کارهای روزمره خانگی داشته باشند (مثلاً تمیز کردن مفرط و تکراری منزل به طوری که شخص بتواند کف اتاق غذا بخورد) این افراد در مورد مسائل اخلاقی یا ارزش ها به طور افراطی وظیفه شناس، جدی و انعطاف پذیر هستند و ممکن است خود و دیگران را مجبور کنند که در عملکرد از اصول اخلاقی خشک و معیارهای خیلی سخت پیروی کنند.

آنها در مورد اشتباهات خود از خود به طور بی رحمانه انتقاد می کنند. این افراد گرفتار در نظم افراط گونه ای هستند که بر تمام روابطشان سایه می اندازد، به طوری که حتی قادر به جداشدن از اشیای فرسوده یا بی ارزش نیستند چون معتقدند شاید در آینده بتوان از آنها استفاده کرد. بی توجهی به جنبه های عاطفی ارتباط آنها را با خانواده دچار مشکل می کند و در کار و محیط شغلی نیز برایشان مشکلات زیادی را به وجود می آورد.

اگر این اختلال در همان اوایل جوانی که شروع آن است بهبود نیابد در بزرگسالی افسردگی نیز به آن اضافه خواهد شد. البته مانند سایر اختلالات روانی می توان گفت که در فرد دچار اختلال وسواسی جبری این نظم پذیری و کمال طلبی نه تنها منجر به پیشرفت و رسیدن به هدف نمی شود بلکه در بسیاری از زمینه های زندگی باعث افت در عملکرد می شود. در مورد علل و ریشه های این بیماری اظهارنظرهای بسیاری شده که وراثت، وضع هوشی، عوامل اجتماعی و خانوادگی از جمله آنان هستند.تحقیقات نشان داده اند که حدود ۴۰ درصد وسواسی ها این بیماری را از والدین خود به ارث می برند. همچنین افرادی که از نظر هوشی در حد متوسط و بالای متوسط هستند، بیشتر درگیر این بیماری می شوند.

بررسی ها حاکی از آن هستند که والدین کمال جو که فرزندان خود را براساس ضوابط خاصی تربیت می کنند در وسواسی کردن آنها بسیار موثرند. اهمیت وسواس زمانی بیشتر می شود که فرد در دوران کودکی انواع ناامنی ها را تجربه کرده باشد. از شیرگرفتن کودک به صورت ناگهانی و تحقیر از جمله عواملی هستند که زمینه را برای انواع ناراحتی های عصبی از جمله وسواس فراهم می کنند. صفات شخصیتی دیده شده در افراد وسواسی از این قبیل است: اضطراب جدایی، مقاومت در برابر تغییر، اهل ریسک نبودن، دودلی، افکار خرافی و دلبستگی زیاد به کار.

شیوع این بیماری در میان زنان بیشتر است. بسیاری از روانشناسان و روانپزشکان برای درمان این بیماران از دو روش رفتاردرمانی و دارودرمانی استفاده می کنند. در شیوه رفتاردرمانی با تقویت کردن پاسخ های مثبت و حذف پاسخ های منفی بیمار، روان درمانگر سعی در کاهش رفتارهای وسواسی بیمار خواهد داشت البته در صورتی که بیمار نسبت به بیمارگونه بودن رفتارش آگاهی داشته باشد کار درمانگر آسان تر خواهد شد و نتیجه بهتری به دست خواهد آمد. گروه درمانی نیز از جمله دیگر درمان های غیردارویی است که در درمان این افراد می تواند بسیار مفید باشد. در درمان دارویی متخصص روانپزشک برای این بیماران دوزهای مختلفی از انواع آرامبخش ها را برای رفع علایم اضطراب، افسردگی و افکار وسواسی تجویز می کند.

 

 

اختلال شخصیت وسواسی جبری

وسواس جبری چیست

 

نشانه های وسواس فکری و وسواس جبری چیست؟

منبع: بانوی شهر/ دکتر سلام / بیتوته

به این مطلب امتیاز دهید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا