خواص و فواید مصرف ماهی با استخوان
ماهی یکی از سالم ترین و پر خاصیت ترین مواد غذایی موجود در کره زمین است. در ادامه با خواص شگفت انگیز ماهی برای سلامتی و بدن همچنین مصرف آن با استخوان همراه شما عزیزان هستیم. با ما همراه باشید.
مصرف ماهی با استخوان
ماهی حاوی مواد مغذی مهمی است که اکثر مردم به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند.
به‌طور کلی، همه انواع ماهی برای شما مفید است. آنها حاوی مواد مغذی فراوانی هستند، که اکثر مردم از رژیم غذایی خود به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند. ماهی حاوی پروتئین با کیفیت بالا، ید، ویتامین‌های مختلف و مواد معدنی است. با این حال، برخی از ماهی‌ها بهتر از انواع دیگر هستند و انواع چرب آن در زمره سالم‌ترین نوع ماهی‌ها در نظر گرفته می‌شوند. دلیل این است که در ماهی‌های چرب (مانند ماهی آزاد، قزل آلا، ساردین، ماهی تن و ماهی خال مخالی) مواد مغذی بر پایه چربی، بیشتر یافت می‌شود. این مواد شامل ویتامین Dمحلول در چربی، ماده غذایی که اکثر مردم دچار کمبود آن هستند، می‌شود. این ویتامین مانند یک هورمون استروئیدی در بدن عمل می‌کند. ماهی‌های چرب، اسیدهای چرب امگا ۳ بسیار بالایی دارند. این اسیدهای چرب برای عملکرد بهینه‌ی بدن و مغز حیاتی هستند و به طور جدی با کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مرتبطند. برای تامین امگا ۳ مورد نیازتان، خوردن روغن ماهی حداقل یک یا دو بار در هفته توصیه می‌شود
ماهی ممکن است خطر ابتلا به حملات قلبی و سکته را کاهش دهد.
ماهی و سلامت قلبحملات قلبی و سکته دو نمونه از شایع‌ترین علل مرگ زودرس در جهان هستند. به‌طور کلی ماهی در زمره بهترین غذاهاییست که می‌توان برای داشتن یک قلب سالم مصرف نمود. پس جای تعجب نیست که بسیاری از مطالعات مشاهده‌ای بزرگ دال بر آن است که افرادی که به‌طور منظم روغن ماهی مصرف می‌کنند، کمتر در خطر حملات قلبی، سکته مغزی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند. یک مطالعه در ایالات متحده بین بیش از ۴۰،۰۰۰ مرد، که به‌طور منظم یک یا چند وعده ماهی در هفته مصرف می‌کردند مورد بررسی قرار داد، نتایج حاکی از بود که آنها ۱۵٪ کمتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی قرار داشتند. محققان بر این باورند که انواع ماهی‌های چرب، به دلیل مقدار بالای اسیدهای چرب امگا ۳، برای سلامت قلب مفیدترند.
مواد مغذی موجود در ماهی در طول دوران رشد حیاتی‌اند.
اسیدهای چرب امگا ۳ برای رشد و تکامل بدن ضروری هستند. اسید چرب امگا ۳، اسید دوکوزاهگزانوییک (DHA)، از اهمیت ویژه‌ایی برخوردار است، زیرا برای رشد مغز و چشم لازم است. به همین دلیل است که اغلب توصیه می‌شود مادران باردار و شیرده حتما اسیدهای چرب امگا ۳ به اندازه کافی مصرف کنند. با این حال، یک اخطار در مصرف ماهی به مادران باردار وجود دارد. برخی از ماهی‌ها جیوه بالایی دارند، که از قضا با مشکلات رشد مغز در ارتباط است.
به‌همین دلیل، زنان باردار باید فقط ماهی‌هایی مانند ماهی آزاد، ساردین، ماهی قزل آلا و غیره را که در زنجیره مواد غذایی قرار دارند را مصرف کنند و میزان آن را به ۳۴۰ گرم در هفته محدود کنند. همچنین زنان باردار باید از گوشت خام و نپخته (از جمله سوشی) اجتناب کنند، زیرا ممکن است حاوی میکروارگانیسم‌هایی باشد که می‌تواند برای جنین مضر باشد.
ماهی می‌تواند باعث افزایش ماده خاکستری مغز شده و نقش محافظتی در برابر زوال مغز ناشی از کهولت سن گردد.
یکی از عواقب ناشی از پیری، این است که عملکرد مغز اغلب تضعیف می‌شود. ( که با عنوان زوال شناختی مرتبط با سن خوانده می شود). این امر در بسیاری از موارد طبیعی است، اما بیماری‌های عصبی جدی مانند بیماری آلزایمر نیز وجود دارد. جالب توجه آن است که در بسیاری از مطالعات مشاهده‌ای اثبات شد، افرادی که بیشتر ماهی می‌خورند، روند کندتری به سوی زوال عقل دارند. یک مکانیسم که می‌تواند با ماده خاکستری در مغز ارتباط داشته باشد. ماده‌ی خاکستری، عمده بافت عملکردی مغز است، که حاوی سلول‌های عصبی است که اطلاعات را پردازش می‌کند، خاطرات را حفظ و شما را انسان می‌سازد. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که هر هفته ماهی مصرف می‌کنند، ماده خاکستری بیشتری در مرکز مغز دارند، که تنظیم احساسات و حافظه را به عهده دارد.
ماهی به پیشگیری و درمان افسردگی کمک می‌کند و شما را به انسانی شادتر بدل می‌کند.
افسردگی یک اختلال روانی جدی و فوق العاده شایع است. مشخص است که افسردگی، باعث غم و اندوه، کاهش انرژی و از دست دادن علاقه به زندگی و فعالیت‌ها می‌شود. اگر چه نه به اندازه بیماری قلبی یا چاقی، اما افسردگی در حال حاضر یکی از بزرگترین مشکلات بهداشتی در جهان است. آزمایش‌های کنترل شده متعدد نیز نشان دادند که اسیدهای چرب امگا ۳ در برابر افسردگی مفید هستند و به‌طور قابل توجهی باعث افزایش اثربخشی داروهای ضد افسردگی می‌شوند. یعنی ماهی به معنای واقعی کلمه می‌تواند شما را فرد شادتری سازد و باعث بهبود کیفیت زندگی شما گردد. ماهی و اسیدهای چرب امگا۳، همچنین ممکن است به سایر اختلالات روانی مانند اختلال دو قطبی کمک کند.
ماهی تنها منبع غذایی خوب ویتامینD است.
در سال‌های اخیر توجهات زیادی به ویتامین D معطوف شده است. این ویتامین مهم، در واقع مانند یک هورمون استروئیدی در بدن عمل می‌کند، البته ۴۱.۶٪ از جمعیت ایالات متحده دچار کمبود آن هستند. ماهی و محصولات تهیه شده از ماهی تا حد زیادی بهترین منابع غذایی ویتامین D هستند. ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد و شاه ماهی حاوی بالاترین مقدار ویتامین D هستند. فقط۱۱۳ گرم ماهی قزل آلای پخته شده، حاوی حدود ۱۰۰٪ ویتامین D توصیه شده در روز است. برخی از روغن‌های انواع ماهی مانند روغن کبد ماهی کاد، ویتامین D بسیار بالایی دارند، تنها یک قاشق غذاخوری از آن بیش از ۲۰۰ ٪ از مصرف توصیه شده ویتامین D را تامین می‌کنند. اگر شما نور آفتاب دریافت نمی‌کنید و به‌طور منظم ماهی‌های چرب مصرف نمی‌کنید، پس ممکن است بخواهید از مکمل ویتامین D استفاده کنید.
مصرف ماهی با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی از جمله دیابت نوع ۱ مرتبط است.
بیماری خود ایمنی هنگامی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند و آنها را از بین ببرد. یک مثال مهم دیابت نوع ۱ است، که به سیستم ایمنی بدن، سلول‌های تولید انسولین در پانکراس حمله می‌کند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که مصرف امگا ۳ و یا روغن ماهی با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ در کودکان و همچنین گونه‌ای از دیابت خود ایمنی در بزرگسالان مرتبط است. نتایج گرچه مقدماتی هستند، اما محققان بر این باورند که این نتایج ممکن است علت مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین D در ماهی و روغن ماهی باشد. برخی بر این باورند که مصرف ماهی ممکن است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید و اسکلروز چندگانه را کاهش دهد، اما شواهد موجود ضعیف هستند.
ماهی به پیشگیری از آسم در کودکان کمک می‌کند.
آسم یک بیماری شایع است که مهم‌ترین خصیصه‌ی آن التهاب مزمن مجرای تنفسی است. متاسفانه، میزان آسم به‌طور چشمگیری در چند دهه گذشته افزایش یافته است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف ماهی به‌طور منظم ۲۴٪ خطر ابتلا به آسم را در کودکان کاهش می‌دهد، اما اثر قابل توجهی در بزرگسالان ندارد.
ماهی از بینایی در دوران سالمندی محافظت کند.
یک نوع بیماری موسوم به زوال قرنیه یکی از عمده علل اختلالات بینایی و نابینایی است و عمدتا روی افراد مسن‌تر تاثیر می‌گذارد. شواهدی وجود دارد دال بر اینکه ماهی و اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است باعث محافظت در برابر این بیماری شوند.
در یک مطالعه مشخص شد مصرف منظم ماهی خطر ابتلا به زوال قرنیه را تا ۴۲٪ در زنان کاهش می‌دهد.
مطالعه‌ایی دیگری نشان داد که خوردن روغن ماهی یک بار در هفته خطر ابتلا به زوال قرنیه بعلاوه‌ی شکل‌گیری رگ‌های خونی در چشم را تا ۵۳٪ کاهش می‌دهد.
ماهی می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد.
اختلالات خواب در سراسر جهان فوق العاده رایج شده‌اند. دلایل مختلف بسیاری برای آن وجود دارد. (از قبیل افزایش قرار گرفتن در معرض نور آبی)، اما برخی از محققان بر این باورند که کمبود ویتامینD نیز می‌تواند بر اختلالات خواب تاثیر داشته باشد. در یک مطالعه‌ی ۶ ماهه روی ۹۵ مرد میانسال که سه روز در هفته یک وعده غذایی شامل ماهی قزل آلا مصرف می‌کردند، مشخص شد ماهی موجب بهبود خواب و عملکرد روزانه آنها شده است. محققان این باورند که این امر به دلیل ویتامین D موجود در ماهی قزل آلا است.
ماهی خوشمزه است و آماده‌سازی آن آسان است.
آخرین نکته گرچه از مزایای ماهی نیست، اما بسیار مهم است. واقعیت این است که ماهی خوشمزه است و آماده‌سازی آن آسان. به همین دلیل، گنجاندن آن در رژیم غذایی باید تقریبا آسان باشد. خوردن ۱ تا ۲ بار ماهی در هفته برای استفاده از ارزش غذایی بالای آن باید مد نظر گرفته شود. در صورت امکان، به جای ماهی‌های پرورشی، ماهی‌های آزاد را اتنخاب کنید. ماهی آزاد امگا ۳ بیشتری دارد و به احتمال زیاد میزان کمتری با آلاینده‌های مضر آلوده شده‌است. اما باز هم می‌توان گفت، خوردن ماهی پرورشی، مزایای بسیار بیشتری از خطرات آن دارد. همه انواع ماهی برای شما مفید هستند.
فواید مصرف ماهی با استخوان
استخوان یکی از منابع عالی کلسیم است که مصرف آن برای همه انسان ها قابل توصیه است؛ ولی مصرف آن بویژه برای افراد مبتلا به نرمی و پوکی استخوان، فوق العاده ارزشمند است.
انسان با دریافت غذاهای مناسب، کافی و متنوع، آنها را هضم نموده و در نهایت موادی را وارد جریان خون می کند که به آنها مواد مغذی گفته می شود. بیش از ۴۰ نوع ماده مغذی از طریق غذاها وارد بدن می شوند، تا سلامت فرد حفظ شود و توان کافی برای انجام فعالیت های روزمره خود داشته باشد و ضمنا کودکان بتوانند رشد مناسب داشته باشند و افراد بیمار نیز بتوانند دوره بیماری و نقاهت را به سلامت پشت سر بگذارند.
برخی از مواد مغذی لازمست هر روز به مقدار زیاد (حداقل ده‌ها گرم) به بدن برسند که از جمله آنها می‌توان ترکیبات قندی، چربی ها و پروتئین ها را نام برد. در علم تغذیه به این گروه از مواد مغذی، درشت مغذی‌ها گفته می‌شود. بعضی دیگر از مواد مغذی فقط به اندازه محدود (حداکثر چند گرم) در روز باید وارد بدن شوند تا تغذیه مناسبی برای فرد رقم بخورد.
مضرات خوردن ماهی
به این مواد مغذی، ریزمغذی ها گفته می شود. در علم تغذیه ریزمغذی ها را نیز به دو دسته مواد معدنی و ویتامین ها تقسیم می کنند. حفظ سلامت و نشاط انسان منوط به دریافت مناسب ۱۳ نوع ویتامین و حدود ۱۸ ماده معدنی است.
کلسیم یکی از مواد معدنی است که نقوش بسیاری را در بدن ایفا می‌کند. این ماده نه تنها در ساختمان استخوان ها و دندان ها نقش اساسی ایفا می کند، بلکه آنزیم های بسیاری نیز به این ماده حیاتی برای ساخته شدنشان نیاز دارند. کلسیم یکی از عوامل انعقاد خون است و ضمنا در انتقال پیام های عضلانی و عصبی نقش مهمی ایفا می کند.
مقدار کلسیم خون بشدت و بطور دقیق توسط سیستم های کنترل بدن مورد بررسی و تنظیم قرار می گیرد تا اندازه آن بطور دقیق در خون حفظ شود؛ زیرا هرنوع کاهش و یا افزایش کلسیم در خون، منجر به مشکلات قلبی – تنفسی حاد و لطمات جدی و حتی مرگ فرد می‌گردد.
هنگامی که کلسیم موجود در غذای فرد برای مدت طولانی کمتر از نیازش باشد، بدن تلاش می‌کند تا با استفاده از کلسیم موجود در استخوان ها، مقدار کلسیم خون را بدقت تنظیم کند. این کار بدن سبب می شود که پس از مدتی نه چندان طولانی، ذخیره کلسیم استخوان ها کاهش یابد و در نتیجه استخوان های فرد پوک شوند (پوکی استخوان یا استئوپروز).
در کودکان کاهش کلسیم استخوان ها منجر به نرمی استخوان (استئومالاسی) می‌شود که بدنبال آن نیز شکل استخوان ها بویژه در ناحیه استخوان های سینه و ساق پا، دستخوش تغییر و بدشکلی اندام می شود. ممکن است شما افرادی را دیده باشید که هنگام راه رفتن، پاهایشان در ناحیه ساق شبیه پرانتز باز و پرانتز بسته می باشد. این افراد در سنین کودکی به کمبود کلسیم و در نتیجه نرمی استخوان دچار بوده اند که عارضه بد شکلی استخوان های پا در آنها بصورت دائمی بجای مانده است.
مقدار کلسیم موجود در غذاهای مختلف متفاوت است و در واقع هر غذا دارای مواد مغذی مختلفی است که بسته به نوع آن غذا، مواد مغذی ای که با خوردن آن ماده غذایی وارد بدن می شوند، متفاوت اند. به همین دلیل نیز ما ناچاریم از غذاهای مختلفی استفاده کنیم؛ زیرا بعضی از آنها ویتامین بیشتری دارند، بعضی پروتئین بیشتر و بعضی هم مواد معدنی بیشتری را به بدن می رسانند.
غذاها را نیز برمبنای مقدار مواد مغذی که در خود دارند، به ۵ گروه اصلی تقسیم بندی کرده اند. گروه غذایی غلات و مواد نشاسته ای، با رساندن مقدار قابل توجهی قندهای پیچیده به بدن، انرژی کافی را برای ما تامین می کنند.
مصرف میوه ها و سبزیجات، ویتامین های متعدد و فیبرهای مناسب غذایی را در اختیار بدن قرار می‌دهد و خوردن گوشت‌ها، تخم مرغ و حبوبات نیز پروتئین های ارزنده ای را به بدن وارد می سازد. از قدیم هم همگان می دانسته اند که مصرف لبنیات مقدار قابل توجهی کلسیم به بدن می رساند
چنانچه افراد بالای ۴۰ سال مبتلا به پوکی استخوان حتی شروع به مصرف لبنیات کافی بنمایند، باز هم برای مقابله با این بیماری، با دشواری هایی روبرو خواهند بود.
برخی افراد که در مدت حیات خود لبنیات کافی دریافت نمی کرده‌اند، در معرض خطر جدی برای کاهش توده استخوانی خود هستند. اگر تا ۴۰ سالگی فرد کلسیم کافی دریافت نکند، پوکی استخوانی که برای او به ارمغان نهاده می‌شود، تا انتهای عمر گریبانش را می گیرد.
این گونه افراد حتی با مصرف مکمل های حاوی مقادیر معتنابه کلسیم نیز، همواره با درجاتی از مشکلات استخوانی روبرو هستند. بنا براین، دو گروه در معرض خطر شدید مشکلات استخوانی عبارتند از کسانی که در کودکی، نوجوانی و جوانی مقدار لبنیات ناکافی مصرف می کنند و کسانی که در سنین بالای ۴۰ سال قرار دارند و با مشکل پوکی استخوان دست به گریبان هستند.
چنانچه افراد بالای ۴۰ سال مبتلا به پوکی استخوان حتی شروع به مصرف لبنیات کافی بنمایند، باز هم برای مقابله با این بیماری، با دشواری هایی روبرو خواهند بود. لذا بسیاری از این افراد بناچار به مصرف مکمل ها روی می آورند که البته همان گونه که ذکر شد، ممکن است چندان کارساز نیز نباشد.
استخوان یکی از منابع عالی کلسیم است که مصرف آن برای همه انسان ها قابل توصیه است؛ ولی مصرف آن بویژه برای افراد مبتلا به نرمی و پوکی استخوان، فوق العاده ارزشمند است. لازم به ذکر است که جوشاندن استخوان و مصرف آب حاصله نمی تواند کلسیم فراوانی را به بدن وارد سازد، بلکه لازم است دقیقا خود استخوان جویده و بلعیده شود.
حتی کسانی که پوست تخم مرغ را در آبلیمو خوابانده و پس از نرم شدن پوسته تخم مرغ، آبلیموی باقیمانده را مصرف می کنند نیز، عایدی چندانی نخواهند داشت و این کار حتی می تواند به بیماری گوارشی در آنها منجر شود. توصیه جدی به افراد مبتلا به مشکلات تغذیه ای ناشی از کمبود کلسیم این است که مرغ را بخوبی بپزند و انتهای برجسته استخوان های دراز (مثل استخوان ران مرغ) را جویده و بخورند. استخوان ماهی برای جویده و خورده شدن جزو مناسب ترین گزینه ها محسوب می‌شود؛ زیرا استخوان ماهی نرم و نازک بوده و برای جویده و خورده شدن مناسبتر است.
امروزه رسم است که کنسرو برخی از ماهی ها حاوی استخوان نیز هست که مصرف کننده می‌تواند با لذت این ماهی همراه با استخوان را خورده و از عواید آن استفاده کند. لازم به یادآوری است که خود گوشت ها (اعم از گوشت های قرمز یا سفید) کلسیم کمی دارند و لذا فقط با خوردن خود استخوان است که می توان مقدار مناسب کلسیم را دریافت نمود.
ماهی های ریز (از قبیل کیلکا و ساردین) نه تنها بهترین پروتئین ها و اسیدهای چرب را به بدن می رسانند، بلکه هنگامی که با استخوان جویده و خورده شوند، کلسیم قابل توجهی را نیز به بدن وارد می سازند. استخوان های ریز ماهی های کمی درشت تر (که اصطلاحا به آنها تیغ ماهی گفته می شود) نیز برای خوردن مناسب هستند.
ولی شرط مهم در مورد مصرف تمام استخوان ها و از جمله تیغ و استخوان ماهی آن است که بخوبی پخته شده باشند، به گونه ای که وقتی در دهان جویده می شوند، براحتی نرم و بلعیده شوند و خدای ناکرده در گلو یا دیگر قسمت های دستگاه گوارش گیر نکنند. به همین دلیل نیز مصرف ماهی های کوچک با استخوان بیشتر قابل توصیه است؛ زیرا استخوان های آنها بخودی خود بسیار ریز و نرم و بی آزار است و با حرارت اندک نیز خود ماهی و تیغ آن بخوبی پخته و قابل مصرف می شود.
تیغ ماهی در معده
خواص و فواید مصرف ماهی با استخوان
منبع : zendegionline.ir – بیتوته – مجله سلامت
