تاثیر استرس بر پیری زودرس | راه های کنترل استرس
استرس ناشی از تنش های روحی و نگرانی هایی است که در اکثر مواقع بیهوده است. اما همین حالت روحی ممکن است عوارض جسمی بسیار شدیدی بر سلامت وارد کند. در ادامه با عوارض استرس و راه های کنترل آن آشنا میشویم. با ما همراه باشید.
تاثیر استرس بر پیری زودرس , روان
عوارض جسمانی استرس شدید
استرس شدید مغز را به جنون میکشد! نتایج پژوهش محققان علوم اعصاب نشان میدهد بین مدارهای عصبی مغز با اضطراب شدید، ترس و استرس همپوشانی قوی و شدید وجود دارد؛ به گونهای که اگر استرس و اضطراب شدید در زندگی تداوم یابد، بروز افسردگی و حتی جنون قطعی است.
استرس زیاد میتواند به سیستم ایمنی، متابولیسم و سیستم قلبی عروقی آسیب بزند و منجر به زوال ناحیه هیپوکامپوس مغز (بخشی از مغز که مسئول حافظه بلند مدت و مسیریابی است) شود.
زنانی که تحت استرسهای مزمن هستند دو برابر زنان دیگر دچار گرفتگیهای عضلانی وحشتناک در دوران قاعدگی میشوند و این امر به دلیل عدم توازن هورمونی اتفاق میافتد.
زخم و درد فک میتواند نشانه دندان قروچه رفتن باشد که معمولا در هنگام خواب اتفاق میافتد و تحت تاثیر استرس تشدید میشود. در این حالت بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید.
افرادی که تحت استرس هستند در طول خواب مدام از خواب میپرند و روند خواب آنها دچار اشکال است. خواب خوب و با کیفیت خوابی است که ۷ الی ۸ ساعت بی وقفه صورت گیرد.
افرادی که تحت استرس هستند بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماریهای لثه خواهند بود. افزایش مدام هورمون استرس (کورتیزول) باعث ضعف سیستم ایمنی گشته و اجازه میدهد که باکتریها به لثه آسیب وارد کنند.
استرس شدید باعث ضعف اعصاب و بروز التهابات پوستی و جوش صورت می شود.
استرس از دلایل اصلی برانگیختی فرد و ایجاد تمایل وی به شیرینی جات است.
افرادی که دچار خارش مزمن پوست میشوند معمولا افرادی هستند که زندگی پر استرسی را تجربه میکنند.
افرادی که تحت استرس هستند آلرژی بیشتری نیز به اغلب چیزها نشان میدهند و این به دلیل افزایش نوع خاصی از پروتیین در خون آنها است.
استرس و اضطراب باعث افزایش دل درد میشود و این دل درد به همراه احساس تهوع، سردرد و کمر درد اتفاق میافتد.
استرس باعث سردردهای میگرنی می شود.
عوارض روانی استرس شدید
محققان موسسه تحقیقاتی روتمن نواحی از مغز را که تحت تاثیر اضطراب شدید، ترس و استرس قرار میگیرند، مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که بین مدارهای عصبی مغز مرتبط با هر سه این شرایط، همپوشانی قوی و شدیدی وجود دارد. این امر میتواند ارتباط میان استرس زیاد و ایجاد اختلالات روانی از جمله افسردگی و آلزایمر در برخی بیماران را نیز توضیح دهد.
افسردگی، اضطراب، الکلیسم، خودبیمارانگاری، بیخوابی و … از عوارض استرس بیش از حد میباشند.
اضطراب پاتولوژیک و استرس زیاد با تخریب ساختار و عملکرد هیپوکامپوس و قشر پیشانی همراه است و همین امر میتواند موجب افزایش خطر اختلالات عصبی-روانی از جمله افسردگی و جنون شود.
راهکارهایی برای کاهش استرس
۶ روش ساده برای کاهش سریع استرس شدید
دور شدن از محیط استرس زا
شمردن تا عدد ۱۰
تخلیه انرژی با اعمالی مانند فشردن توپ پلاستیکی
بررسی اینکه آیا موضوع استرس زا واقعا با اهمیت است و بروز فاجعه به همراه دارد؟!
بررسی شرایط و پیداکردن عواملی که کمک میکند موقعیت را آسان گرفت.
ریلکس کردن با تنفس عمیق، مرتب و آرام به همراه شل کردن بدن و جدا کردن ذهن از مسایل استرسزا
روشهای کاهش دهنده استرس شدید در طولانی مدت
خواب کافی
اکثر مردم دست کم به ۸ ساعت خواب در طی شبانه روز احتیاج دارند. یک برنامه منظم برای پیش از خواب خود به مدت نیم ساعت در نظر بگیرید، سعی کنید سر یک ساعت مشخص خوابیده و سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید.
غذای سالم
مقدار قند خون خود را ثابت نگه دارید، سبزیجات بیشتری بخورید و ویتامین و مواد معدنی به قدر کافی به بدنتان برسانید.
همه چیز در مورد استرس
ورزش کردن
ورزش موجب از بین رفتن هورمونهای استرس زا و تولید هورمونهای شادی آور میشود.
سازماندهی و مرتب کردن از قبل
هر روز صبح لیست کارهایی که میخواهید در آن روز انجام دهید را تهیه کنید و سپس نصفه پائین آن لیست را پاره کنید و دور بریزید!
اختصاص دادن زمانی از روز به آرام کردن خود
در این رابطه، تکنیکهایی مثل مدیتیشن و یوگا برای استراحت دادن به ذهن بسیار موثرند. شما باید زمان کافی در اختیار بدنتان برای بازسازی خود و تولید دوباره پیامآوران شادی قرار دهید. اگر از عوارض استرس شدید مانند خستگی، درد، اضطراب، مشکل خواب، افسردگی و … رنج میبرید به بدنتان فرصت التیام و بهبودی بدهید.
مراجعه به پزشک
استرس بیش از حدی که خودتان نتوانید آن را از بین ببرید ممکن است علایم اولیه بیماریهایی از قبیل مشکل تیرویید، نامتعادل بودن کلسیم (زیاد بودن یا کم بودن)، کم خونی، مرض قند، اختلال دوقطبی، مشکلات کبدی، اختلال ریوی، کمبود ویتامین و کمبود هورمونی باشد. اینها نمونههایی از بیماریهای جسمی هستند که ممکن است شما از وجودشان آگاه نباشید اما آنقدر استرس در بدن شما به وجود آورند که شما را به استرس بیش از حد دچار سازند. پزشک شما با در اختیار داشتن سابقه بیماریهای شما و انجام آزمایشهای کامل میتواند وجود این بیماریها را تشخیص دهد.
مراجعه به روانشناس
یک روانشناس با تجربه میتواند کمک زیادی به شما بکند. او میتواند منابع استرسزایی را که شما نادیده گرفتهاید کشف کند و به شما کمک کند تا با مشکلات عمومی زندگی به نحوی کنار آیید که استرس کمتری در شما به وجود آورد.
توکل به خداوند
در همه امور زندگی و اعتماد و اعتقاد به قضا و قدر الهی اصلی ترین راه رسیدن به آرامش است. ایمان واقعی، جدیترین عامل نیل به آرامش پایدار است. ایمان به او که ما را از هیچ آفریده، نیازهایمان را بهتر میداند، مصلحتمان را بیشتر میشناسد و به ما و سرنوشت ما مهربانتر از خودماست. پس تنها کافیست که خود را با تمام وجود به او بسپاریم.
استرس و پیری
شاید فکر کنید استرس چه نقشی در پروسهی پیری دارد. اگر به عکسهای روسای جمهور سابق ایالات متحده آمریکا نگاه کنید و ظاهر آنها را با قبل از رئیس جمهور شدنشان مقایسه کنید، خواهید دید بعد از دچار شدن به چالشهای ادارهی یک کشور، چقدر پیر شدهاند. این نشان میدهد استرس باعث تسریع پروسهی پیری هم در سطح ظاهری و هم عمیقتر از آن، در سطح سلولی میشود.
یکی از راههایی که استرس مزمن میتواند پروسهی پیری را تسریع کند، افزایش استرس اکسیداتیو است؛ یعنی تولید رادیکالهای آزاد که به سلولها و ماده ژنتیکی داخلشان به نام DNA آسیب میزنند. استرس اکسیداتیو، التهاب برانگیز است و ما میدانیم التهاب تا چه اندازه میتواند به سلولها و بافتها آسیب برساند.
مثلا استرس اکسیداتیو و التهاب میتوانند به دیوارهی داخلی رگهای خونی آسیب زده و ریسک پارگی پلاک خونی و نتیجا ایجاد لخته را افزایش داده و محرکی برای حملهی قلبی و سکتهی مغزی باشند. برخی از کارشناسان باور دارند در سبب شناسی بیماریهای قلبی و عروقی، التهاب مهمتر از کلسترول است. بنابراین اگر استرس مزمن، التهاب برانگیز بشود، به احتمال زیاد، ریسک بیماریهای مزمنی را که التهاب در آنها نقش دارد، بالا خواهد برد.
درست مانند جنبههای ظاهری پیری، مانند چین و چروکها و افزایش وزن، استرس مزمن هم در اینجا نقش مهمی دارد. التهاب به پروتئینها، کلاژن و الاستین که پوست شما را سفت و محکم نگه میدارند آسیب میزند. ضمنا، استرس مداوم باعث افزایش کورتیزول میشود که حساسیت به انسولین را کاهش داده و ذخیرهی چربی در ناحیهی شکم را راحتتر میکند. استرس مزمن و کورتیزول میتوانند ساختار بدن را تغییر داده و منجر به افزایش ذخیرهی چربی در اطراف شکم و از دست دادن بافت عضلانی شوند. بنابراین ساکروپنیا یا از دست دادن بافت عضلانی که بیماری مرتبط با افزایش سن است، شتاب خواهد گرفت.
پیری و طول تلومر
یکی از قانع کنندهترین ارتباطهای بین استرس و پیری، تاثیر استرس مزمن بر طول تلومر است. تلومرها، کلاهکهای مادهی ژنتیکی در انتهای کروموزومها هستند. این کلاهکها انتهای DNA را میپوشانند تا وقتی DNA خودش را تکثیر میکند، ریش ریش شده باقی نماند. وقتی DNA به تکثیر خودش ادامه میدهد، تلومر کوتاه و کوتاهتر میشود تا جاییکه دیگر نمیتواند رشتهی DNA را ببندد. در این مرحله، DNA هم دیگر نمیتواند خودش را تکثیر کند و سلول میمیرد.
پس منطقی است که اگر شما تلومرهای بلندتری داشته باشید، DNA هم میتواند همچنان پیش از آنکه تلومرها تمام شوند و سلول بمیرد، خودش را تکثیر کند. مطالعات نشان میدهد طول تلومر، یکی از شاخصهای پیری سلول است. تلومرهای بلندتر معادل کاهش احتمال مرگ زودرس و طول عمر بیشتر هستند. برعکس؛ تلومرهای کوتاهتر نیز بیانگر طول عمر کمتر هستند.
جالب است بدانید استرس مزمن که شامل استرس روحی و روانی میشود، باعث کوتاه شدن تلومرها خواهد شد. مثلا پژوهشی که دربارهی طول تلومر در طوطیهای خاکستری آفریقایی (کاسکو) انجام شد دریافت آنهایی که از لحاظ اجتماعی تنهاتر بودند، نسبت به آنهایی که زوج زندگی میکردند، تلومرهای کوتاهتری داشتند. در انسان، افسردگی درمان نشده و اضطراب فوبیایی نیز میتواند منجر به کوتاهی تلومرها شود.
سالخوردگی و انتخابهای سبک زندگی
استرس مزمن، پیری را جلو میاندازد و ریسک بیماریهای مرتبط با افزایش سن را بالا میبرد. ضمنا، استرس مداوم باعث کوتاهی تلومرها میشود که شاخصی از پیری زودرس است. اما مطالعات این را هم نشان دادهاند که مداخلات سبک زندگی مانند تغییرات غذایی، ورزش و مدیریت استرس میتوانند به کاهش فشار ناشی از استرس بر بدن کمک کنند.
جالبتر اینکه تحقیقات نشان داده تغییرات سبک زندگی میتوانند حتی موجب بلندتر شدن طول تلومرها بشوند و این قدرت سبک زندگی را میرساند! اصلا جای تعجب ندارد زیرا ما میدانیم که تغییرات سبک زندگی میتوانند بر بیان ژنتیکی که کنترل کنندهی بسیاری از عملکردهای مرتبط با سلامتی و پیری هستند تاثیر بگذارند. ما اکنون میدانیم که ژنها دیگر سرنوشت قطعی نیستند، چون علم امروز میتواند آنها را روشن باقی بگذارد و یا خاموش کند، چیزی که به آن تنظیم اپی ژنیک میگویند. حتی بعضی از مطالعات ثابت کردهاند که تغییرات سبک زندگی میتواند بیان ژن را در مدت کوتاهی تغییر بدهد؛ مثلا در عرض چند ساعت! خیلی قابل توجه است، اینطور نیست؟
برخی مطالعات ورزش و پیروی از رژیم غذایی مدیترانهای را با طول تلومرها مرتبط دانستهاند. در یک تحقیق، طول تلومرهای دوندگان نسبت به طول تلومرهای افراد یکجا نشین، ۴۰ درصد بیشتر بوده است.
ذهن آگاهی و کنترل استرس
ورزش کردن و رژیم غذایی سالم داشتن اهمیت دارد اما اهمیت استراتژیهای مدیریت استرس ذهنی از آنها کمتر نیست. کمی ذهن آگاهی، شرکت در فعالیتهای ذهنی مانند مدیتیشن میتوانند ازتاثیرات منفی استرس مزمن کم کنند. برخی مطالعات نشان داده که تمرینهای ذهن آگاهی میتوانند برانگیزانندهی تغییرات اپی ژنیک بوده و پروسهی پیری را کُند کنند. پس طول عمر شما به چیزهایی فراتر از تغذیه و ورزش بستگی دارد!
نشانه های استرس
تاثیر استرس بر پیری زودرس | راه های کنترل استرس
منبع: برترین ها – بیتوته – ستاره