بیماری روزئولا در کودکان | راه های تشخیص و درمان

۰ 5,330 خواندن این مطلب 7 دقیقه زمان میبرد

بیماری روزئولا که بیشتر در نوزادان شایع است با علائمی که در ظاهر و پوست بدن ایجاد میشود خود را نشان میدهد. این بیماری را بیشتر با سرخجه اشتباه میگیرند در این مقاله به علائم و نشانه های این بیماری میپردازیم با ما همراه باشید.

بیماری روزئولا در کودکان

گروه سنی مبتلایان روزئولا

وی درباره چگونگی انتقال این بیماری گفت: انتقال بیماری از طریق افراد سالمی اتفاق می‌افتد که حامل ویروس هستند یا کودکی که قبلا دچار بیماری روزئولا شده و ویروس از بزاق وی از طریق سرفه، عطسه یا راه‌های تنفسی به نوزاد دیگر منتقل شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با بیان این مطلب که ۹۵ درصد بیماران مبتلا به روزئولا گروه سنی ۶ ماه تا ۲ سال هستند، یادآور شد: پیک ابتلا به روزئولا بین ۶ تا ۹ ماهگی است.

این متخصص اطفال خاطرنشان کرد: بیماری روزئولا ممکن است تک تک ایجاد شود یا در برخی از فصول یا در یک بازه زمانی تعداد بیشتری را مبتلا کند، اما به طور کلی در تمام فصول سال و در همه جای دنیا این بیماری وجود دارد.

مسعودپور تصریح کرد: عامل اصلی بیماری روزئولا ویروس هریس تیپ ۶ و در ۱۵ درصد مواقع ویروس هریس تیپ ۷ است که این ویروس از طریق افراد سالم و کسانی که قبلا مبتلا بوده‌اند به کودکان منتقل می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بیماری روزئولا از طریق جفت و پیوند اعضا هم منتقل می‌شود، گفت: عامل اکثر موارد انتقال همان ناقلان سالم هستند که ویروس را در دستگاه تنفسی خود نگهداری می‌کنند.

میزان خطر بیماری روزئولا برای نوزادان

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در پاسخ به این سوال که آیا ابتلا به این بیماری می‌تواند خطر مرگ را برای نوزاد در پی داشته باشد، اظهار کرد: در کودکانی که سیستم ایمنی مناسبی داشته باشند، بیماری روزئولا خطر مرگ در بر ندارد، اما به ندرت در افرادی که ضعیف بوده یا بیماری زمینه‌ای دارند، می‌تواند با ورم شدید مغز همراه باشد و حالت کما ایجاد کند که البته خیلی نادر است. در این صورت بیمار در بیمارستان بستری و داروی ویروسی مناسب دریافت خواهد کرد.

مسعودپور، شایع‌ترین عارضه بیماری روزئولا را تشنج دانست و افزود: یک سوم شیرخوارانی که بدلیل تب و تشنج مراجعه می‌کنند به بیماری روزئولا مبتلا هستند. این تشنج ممکن است تکرار شونده، موضعی و عمومی باشد.

این متخصص نوزادان ابراز کرد: به طور کلی نوزادان مبتلا به روزئولا دچار تب ناگهانی، بیقراری زیاد، قرمزی پرده گوش، اسهال خفیف، سرفه و عطسه و ضایعات پوستی می‌شوند.

وی ادامه داد: بیقراری زیاد نوزاد بدلیل ورود ویروس به مغز و ایجاد تورم مغزی است و تب نوزاد معمولا سه روزه یا در برخی مواقع تا شش روز طول می کشد و پس از آن بیمار دچار ضایعات پوستی به شکل ماکول‌ها یا دانه‌های قرمزرنگ می شود که این ضایعات پوستی ابتدا روی شکم، سپس در صورت و بعد در اندام‌ها ایجاد می‌شود.

تفاوت روزئولا با سرخچه

این متخصص اطفال در ادامه با بیان اینکه عده زیادی این دانه‌های قرمز رنگ روی تن بیمار مبتلا به روزئولا را به عنوان سرخچه می‌شناسند، تصریح کرد: این تصور اشتباه و این موضوع برای پزشکان قابل افتراق است؛ چرا که سرخچه بدلیل واکسیناسیون، زیاد دیده نمی‌شود از طرفی سرخچه در گروه سنی نوجوان است، در صورتی که روزئولا در بچه‌های شیرخوار است.

مسعودپور با بیان این مطلب که پزشکان در بسیاری از مواقع قادر به تشخیص روزئولا نیستند، یادآور شد: بیماری روزئولا معمولا قبل از بروز ضایعات پوستی، علائم بالینی اختصاصی ندارد و قابل تشخیص نیست.

وی با بیان اینکه بیماری روزئولا را می‌توان با کشت ویروس تشخیص داد، اما امکانات آن در بسیاری از مراکز درمانی دنیا وجود ندارد، اضافه کرد: این بیماری درمان خاصی ندارد و خود به خود با بروز ضایعات پوستی تب قطع می‌شود و نیازی به داروی خاصی ندارد.

علل روزئولا

دو ویروس شایع و مرتبط به هم، یعنی ویروس هرپس انسانی (HHV) نوع ۶ و نوع ۷ عامل ابتلا به روزئولا هستند. این ویروس‌ها از همان خانواده ویروس‌های هرپس سیمپلکس یا تبخال (HSV) هستند، اما این دو نوع باعث تبخال و عفونت‌های ناحیه تناسلی نمی‌شوند.

عامل‌های خطر

نوزادان بزرگتر بیشتر در معرض ابتلا به روزئولا هستند، چون هنوز بدنشان فرصت لازم پیدا نکرده است تا برای مقابله با ویروس‌های بی‌شمار پادتن (آنتی بادی) تولید کند. نوزادان در رحم مادر پادتن را از مادرشان دریافت می‌کنند و این پادتن از آنها در برابر ابتلا به عفونت‌هایی مانند روزئولا محافظت می‌کند. اما این ایمنی به مرور زمان کاهش می‌یابد. بیماری گل سرخ در بازه سنی ۶ تا ۱۵ بالاترین شیوع را دارد.

نشانه‌ها و علائم روزئولا

بیماری روزئولا در بارداری

تب

روزئولا معمولاً با تب بالا و ناگهانی، غالباً بیشتر از ۳۹٫۴ درجه سانتیگراد، شروع می‌شود. گلو درد خفیف، آبریزش بینی یا سرفه نیز همراه با تب یا پس از آن در برخی کودکان مشاهده می‌شود. گاهی علاوه بر تب غدد لنفاوی گردن کودک نیز ورم می‌کند. تب سه تا پنج روز ادامه دارد و در این مدت کودک بی‌قرار و عصبی است و کمتر از معمول غذا می‌خورد.

تب بالا غالباً ناگهان پایین می‌آید و همزمان با قطع شدن تب راش پوستی برآمده یا صاف صورتی متمایل به قرمزی روی بالاتنه ایجاد می‌شود. این تب سریع بالا رونده حمله تشنج ناشی از تب را در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از خردسالان دچار روزئولا به دنبال دارد. نشانه‌های تشنج ناشی از تب عبارت است از:

بیهوش شدن

تکان خوردن یا لرزیدن بازوها، پاها یا صورت به مدت ۲ تا ۳ دقیقه

از دست دادن کنترل مثانه یا روده

راش

معمولاً، اما نه همیشه پس از پایین آمدن تب راش پوستی شروع می‌شود. راش از تعداد زیادی لکه‌ یا نقطه صورتی رنگ کوچکی تشکیل می‌شود که معمولاً صاف و گاهی برآمده هستند و حلقه سفید رنگی دور بعضی از آنها دیده می‌شود. راش به طور معمول از روی قفسه سینه، پشت بدن و شکم شروع می‌شود، سپس در گردن و دست‌ها نیز پخش می‌شود و ممکن است به پاها و صورت نیز برسد. راش بدون خارش و بدون درد از چند ساعت تا چند روز استمرار دارد و پس از آن محو می‌شود. دیگر نشانه‌ها و علائم روزئولا عبارت است از:

عصبی و بی‌قرار بودن نوزادان و کودکان

اسهال خفیف

کاهش اشتها

متورم شدن پلک‌ها

زمان مراجعه به پزشک در شرایط روزئولا

در شرایط زیر به متخصص اطفال مراجعه کنید:

تب بالای ۳۹٫۴ سانتی‌گراد

چنانچه بیماری گل سرخ و تب کودک بیش از ۷ روز طول کشیده است.

بهبود نیافتن راش پس از سه روز

مسری بودن

روزئولا یک بیماری مسری است. هنگام صحبت کردن، عطسه زدن یا سرفه کردن کودک قطرات بسیار ریزی در هوا پخش می‌شود که ممکن است اطرافیان آنها را تنفس کنند. همچنین این قطرات روی سطوح می‌نشیند و اگر کودکان آن سطوح را لمس کنند و سپس به بینی یا دهان‌شان دست ببرند، این عفونت وارد بدنشان می‌شود. بیماری سرخ جوش در مرحله تب واگیردار است، اما تا زمان شروع نشدن راش پوستی پخش نمی‌شود.

عوارض روزئولا

کودکان مبتلا به بیماری گل سرخ گاهی تشنجی را تجربه می‌کنند که نتیجه بالا رفتن سریع دمای بدن است. روزئولا به ندرت عوارض جدی به دنبال دارد. اکثر بزرگسالان و کودکانی که تنها مشکلشان روزئولا است، به سرعت و به طور کامل بهبود می‌یابند.

تشخیص روزئولا

تشخیص روزئولا دشوار است، چون علائم و نشانه‌های اولیه‌ی آن شبیه به دیگر بیماری‌های شایع دوران کودکی است. اگر فرزندتان تب دارد و مطمئن‌ هستید کودک به سرماخوردگی، عفونت گوش، گلو درد چرکی یا دیگر عارضه‌های شایع مبتلا نیست، متخصص اطفال منتظر می‌ماند تا ببیند که آیا راش پوستی مشخصه‌ی روزئولا بروز می‌یابد یا خیر. متخصص اطفال روش پایین آوردن تب در خانه را به شما توضیح می‌دهد و از شما می‌خواهد که بروز راش پوستی را تحت نظر داشته باشید. متخصص اطفال روزئولا را با توجه به راش علامت سرخ جوش تشخیص می‌دهد، گاهی نیز آزمایش خون برای بررسی وجود پادتن‌های روزئولا انجام می‌شود.

درمان روزئولا

دارو

اکثر کودکان یک هفته پس از شروع تب به طور کامل بهبود می‌یابند. پس از هماهنگی با پزشک می‌توانید داروهای تب‌بری مانند استامینوفن (تایلنول و اقلام مشابه) یا ایبوپروفن (ادویل، مورتین و اقلام مشابه) را بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید و به کودک بدهید.

در دادن آسپرین به کودکان و نوجوانان احتیاط کنید. اگرچه مصرف آسپرین برای کودکان بزرگتر از ۳ سال منعی ندارد، اما کودکان و نوجوانان در دوران نقاهت آبله مرغان یا آنفلوآنزا نباید آسپرین مصرف کنند؛ چون آسپرین باعث بروز سندرم ری می‌شود. سندرم ری عارضه‌ای مرگبار و کشنده‌ برای چنین کودکانی است.

هیچ درمان مشخصی برای روزئولا وجود ندارد، اگرچه برخی پزشکان داروی ضدویروسی گانسیکلوویر (Cytovene) را برای درمان عفونت افراد با سیستم ایمنی ضعیف تجویز می‌کنند. آنتی بیوتیک برای درمان بیماری‌های ویروسی مانند روزئولا موثر نیست.

درمان خانگی

برای این که تب باعث بی‌آبی بدن کودک نشود، کودک را تشویق به نوشیدن مایعات شفافی مانند آب یخ و محلول‌های الکترولیت مخصوص کودکان بکنید. شیر خشک و شیر سینه نیز از کاهش آب بدن کودک جلوگیری می‌کند.

مدت زمان بیماری

تب روزئولا ۳ تا ۷ روز ادامه دارد و پس از آن راش پوستی شروع می‌شود که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد.

پیشگیری از روزئولا

چون هیچ واکسنی برای پیشگیری از روزئولا وجود ندارد، بهترین روش برای پیشگیری از سرایت آن دور نگهداشتن کودک از بیمار مبتلا به روزئولا است. اگر فرزندتان دچار بیماری گل سرخ شده است، او را تا زمان پایین آمدن تب در خانه و دور از بقیه کودکان نگه‌دارید.

آنتی بادی روزئولا تا زمان مدرسه رفتن در بدن اکثر کودکان تولید می‌شود و آنها را در برابر عفونت ثانویه ایمن می‌کند. با این حال چنانچه یکی از اعضاء خانواده دچار این بیماری ویروسی شد، از بقیه بخواهید مرتب دست‌هایشان را بشویند تا از سرایت این ویروس به افرادی که در برابر بیماری مقاوم نیستند، جلوگیری شود.

درمان بیماری روزئولا در کودکان