کودک

افسردگی در کودکان چگونه است ؟ | علائم افسردگی در کودکان

شاید شما هم جز دسته افرادی باشید که بیماری افسردگی را مخصوصا بزرگسالان بدانند. اما بیماری افسردگی کودکان شایع تر است و عدم توجه به آن ممکن است شرایط وخیمی را در بزرگسالی برای افراد پیش بیاورد. در ادامه با علائم افسردگی در کودکان ، پیشگیری و درمان بیشتر آشنا خواهیم شد.

 

تعریف افسردگی در کودکان

افسردگی در کودکان چگونه است

 

اگرچه در سایه تلاش های ترویجی مراکز علمی و دانشگاهی توجه به بیماری های روانی روز به روز در حال گسترش بوده اما همچنان به این نوع از بیماری ها در حد انتظار توجه نشده یا به اندازه کافی در جامعه نهادینه نشده است.

متخصصان و کارشناسان حوزه بهداشت و سلامت روان در سال های اخیر توجه ویژه نسبت به افسردگی و بیماری های روانی دوران کودکی داشتند و علاوه بر چاپ مقاله های متعدد علمی، سمینارهای مختلفی ترویجی نیز در این خصوص برگزار کرده اند.

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی به عنوان متولی حوزه بهداشت و سلامت این استان در این خصوص اقدام های زیادی داشته و علاوه بر فرهنگ سازی برای پیشگیری از این امر، متخصصان زیادی نیز در حوزه درمان بیماری های روانی از جمله افسردگی تربیت کرده است.

به گفته کارشناس سلامت روان (حوزه معاونت امور بهداشتی) این دانشگاه، افسردگی یکی از اختلال های جدی دوران کودکی است که اگر به موقع مورد درمان و مداوا قرار نگیرد، به تثبیت اختلال های خلقی کودک منجر می شود.

چشم براه افزود: کودکان نیز با اندک ناملایمات و بدرفتاری های والدین و اطرافیانشان در خود فرو می روند و آثاری از افسردگی های بالینی و مشکلات رفتاری ناشی از آن را بروز می دهند.

وی اظهار کرد: افسردگی در بسیاری موارد در نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی پدید می آید و در بعضی موارد نیز منشاء آن روشن نیست.

وی با تاکید بر اینکه در برخی از کودکان افسردگی ریشه ژنتیکی دارد، اظهار کرد: برخی از حمله های افسردگی شدید ولی به نسبت کوتاه است اما شاید سال ها ادامه داشته باشد.

وی بیان کرد: کودکان در بیشتر موارد پس از آسیب هایی نظیر از دست دادن یکی از والدین، جدایی پدر و مادر یا بیماری شدید آنان (سرطان، دیابت و غیره) دچار افسردگی می شوند و علاوه بر آن کودکانی که مورد آزار جنسی یا بی توجهی قرار گرفته باشند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار دارند.

این روانشناس گفت: در بعضی موارد کودکان بدون دلیل، یک دوره افسردگی یا چند دوره که در فواصل آن حال عادی دارند را نیز تجربه می کنند.

وی افزود: یک دوره افسردگی بین ۶ تا ۹ ماه به طول می انجامد و کودکانی که یک بار دچار حمله افسردگی شده باشند، در خطر ابتلا به حمله های دیگر ظرف مدت پنج سال قرار دارند.

چشم براه ادامه داد: به گفته اتحادیه ملی بیماری روانی در آمریکا این کودکان پنج برابر بیشتر از کودکانی که دچار افسردگی نشده اند، احتمال دارد که در بزرگسالی دچار افسردگی حاد شوند.

وی اضافه کرد: در بعضی موارد افسردگی یک کودک پیش از آن که سال ها بعد دوباره ظاهر شود، بهبود می یابد و در موارد دیگر ممکن است کودکان افسردگی های مداومی داشته باشند که نیازمند درمان تا دوران بزرگسالی باشند.

حیدری، متخصص اعصاب و روان نیز در این خصوص به خبرنگار مااظهار کرد: روند رشد و تکامل کودکان سرشار از چالش ها و فرصت هاست و درس و مدرسه، دوست و رفیق، بلوغ و امتحان و تغییرات بلوغ در بعضی از بچه ها سریع تر اتفاق می افتد.

وی بیان کرد: بعضی از بچه ها می توانند با این تغییرها به خوبی کنار بیایند ولی برخی دیگر نمی توانند و ناتوانی در کنار آمدن با این قبیل تغییرات می تواند زمینه ساز استرس و حتی بروز افسردگی در آنان شود.

این متخصص اعصاب افزود: نشانه های افسردگی در کودکان تا حدی با بزرگترها متفاوت است مثلا غمگینی را به شکلی که در بزرگترها می بینیم در کودکان کم سن و سال بدخلقی، بهانه گیری های بی دلیل و طولانی، گریه های طولانی و بدون دلیل همراه با عصبانیت و تحریک پذیری به نحوی که آرام کردن کودک دشوار است، دیده می شود.

به گفته وی پرخاشگری، شب ادراری، ناخن جویدن، آشفتگی های خواب، بیش فعالی، کمبود توجه، بی تفاوتی، کاهش انرژی، بزهکاری، بی اشتهایی و کاهش وزن، افت تحصیلی، ناتوانی های یادگیری، انزواطلبی، کج خلقی و مدرسه گریزی از جمله نشانه های افسردگی کودکان است.

وی اضافه کرد: بی خوابی یا پرخوابی روزانه، کندی حرکتی، کاهش تمرکز، احساس بی ارزشی یا گناه و افکار تکرارشونده مرگ مثل “کاش دنیا نیامده بودم” یا اینکه “کاش مرده باشم” از دیگر علایم افسرگی در کودکان به شمار می رود.

وی اضافه کرد: گاهی همراه با این نشانه ها، نشانه های اضطرابی نیز در کودکان دیده می شود؛ نشانه هایی مثل بروز نگرانی افراطی راجع به سلامت خود یا اطرافیان، اضطراب در زمان جدا شدن از والدین یا وابستگی زیاد به والدین، ترس از تاریکی و تنهایی و ترس های دیگر.

این استاد دانشگاه به والدین توصیه کرد تا در صورت مشاهده نشانه های افسردگی در کودک، برای ارزیابی بیشتر و درمان او به مراکز خدمات جامع سلامت یا متخصص روان پزشکی یا فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان یا دیگر متخصصان سلامت روان مراجعه کنند.

حیدری ادامه داد: درمان افسردگی در کودکان معمولا شامل روان درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از این ۲ روش است.

وی افزود: روان درمانی ممکن است به صورت فردی یا خانوادگی صورت گیرد و برای درمان از طریق دارو درمانی نیز از داروهای ضدافسردگی استفاده می شود.

 

** ضرورت گفت و شنود با کودکان

محمدرضا حیدری، متخصص اعصاب و روان گفت: کودک را تشویق کنید تا به قدر کافی بخوابد، ورزش کند، غذا بخورد و زمانی را به وقت گذرانی و گفت و شنود با او اختصاص بدهید.

وی اضافه کرد: علاوه بر این با او درباره چیزهایی که در خانه، مدرسه یا جا ای دیگر برایش اتفاق افتاده یا می افتد، حرف بزنید و سعی کنید تا از این طریق به این موضوع پی ببرید که چه چیزی باعث آزار او شده است و از او بخواهید برایتان نقاشی بکشد.

وی اظهار کرد: شرکت در کلاس های مهارت های زندگی و فرزندپروری برای والدین می تواند در پیشگیری یا مراقبت از بیماری افسردگی در کودکان موثر باشد.

فوق تخصص اعصاب و روان کودک و نوجوان نیز در این خصوص گفت: بیماری افسردگی مختص بزرگسالان نیست و در کودکان و نوجوانان نیز دیده می شود اما علائم آن متفاوت از علائم افسردگی در بزرگسالان است.

آرزو کیانی با تاکید بر اینکه شایع ترین سن در قشر کودک و نوجوان برای ابتلا به این بیماری ۱۹ تا ۲۰ سال است، ادامه داد: افت عملکرد، افت تحصیلی، اختلال در ارتباط با دوستان، پرخاشگری، بهانه گیری، بروز تفاوت های رفتاری، افت انرژی، منزوی و گوشه گیر بودن، تحریک پذیری و گاهی نیز اضطراب از علائم هشدار دهنده افسردگی در کودکان و نوجوانان است.

وی افزود: نتیجه افسردگی در نوجوانان به شکل خودزنی، اقدام به خودکشی، ناامیدی و احساس گناه بروز می کند که بسیار خطرناک است.

ر.م مادر یکی از کودکان افسرده نیز که فرزند خود را به پزشک روان درمان آورده بود، در گفت و گو یی اظهار کرد: در ابتدا، بی خوابی، ناراحتی در کنار دوستان و بی حوصلگی فرزندم را نشانه ای از دوست نداشتن سمیرا می دانستم ولی بعدها با کمک یک مشاور در یک کانال تلگرامی با موضوع روان درمانی کودکان آشنا شدم و نزد پزشک آوردم.

وی اضافه کرد: از ۶ ماه گذشته که فرزندم را به پزشک آورده ام، نشانه های بهبودی در او مشاهده می شود و بسیاری از خلق و خوهای نامناسب او به ویژه در مواجهه با هم سن و سال هایش بهبود یافته است.

وی اظهار امیدواری کرد که بسیاری از والدین که دارای کودکان با علایم افسردگی هستند با حضور در نزد پزشک و عمل به مشاوره های پزشکان، این مشکل را به موقع حل کنند.

این مادر ارومیه ای تاکید کرد: به نظر من مهمترین عامل مشکل افسردگی فرزندم، بی توجهی پدر و مادر و خواهر بزرگترش به او بود که در هفته های گذشته این بی توجهی جای خود را به توجه هوشمندانه داده است.

به گزارش کارشناسان همراهی والدین و توجه هوشمندانه به فرزندان در کنار جلوگیری از بی رغبتی آنان به فعالیت های جمعی و دریافت مشاوره های پزشکی در مواقع لزوم م یتواند در کاهش افسردگی کودکان مفید باشد.

 

 راههای تشخیص افسردگی در کودکان

ترس و تشویش، شیوع اضطراب در کودکان را پایه ریزی می کند و در صورتی که این ترس ها، بیمارگونه نباشد، به صورت طبیعی خود را نشان می دهد. خجالتی و گوشه گیر بودن، جزو شایع ترین اضطراب های اجتماعی کودکان است که می تواند زندگی آنان را مختل کند. کودکان، ترس و اضطراب را از راه شرطی شدن فرامی گیرند. بروز ترس ها در کودکان، قابل پیش بینی نیست و در تمام سنین، یکسان نمی باشد.

نقش خانواده به عنوان عاملی در ایجاد اختلال اضطراب کودکان، همیشه مورد توجه قرارگرفته است. انتقال اضطراب از پدر و مادر به کودک، بر اثر مشاهده و الگوسازی رفتارها صورت می گیرد.

ارزیابی اضطراب در کودکان، از طریق مصاحبه و گزارش شخصی و درجه بندی نوع اضطراب و درنهایت تجویز دارو انجام می شود. به همین منظور باید دو مصاحبه ی جداگانه، یکی با کودک و دیگری با پدر و مادر صورت گیردتا میزان آشفتگی هیجانی در بروز اضطراب، مشخص شود.

کودکان می توانند برای مقابله با اضطراب و ناکامی، از روش های دفاعی مانند کناره گیری، انکارکردن، سرکوبی و فرافکنی استفاده کنند. کودک یاد گرفته همیشه از موقعیت ها و شرایط ناراحت کننده و محرک های آزاردهنده، کناره گیری کند تا در آرامش باشد. مکیدن انگشتان و شب ادراری، از علائم اضطراب است که حتی در سنین نوجوانی هم اتفاق می افتد. درواقع وقتی کودک نتواند راه هایی را برای مقابله با اضطراب بجوید، مجبور می شود به زمان خردسالی برگردد. در مرحله ی انکار، منکر واقعیت است و آن چه اتفاق افتاده را به نوعی سرپوش می گذارد. در مرحله ی سرکوبی، تلاش او در جریان فراموشی حالت های اضطراب، به کار می رود تا به تدریج آن را از ذهن خودآگاهش دور سازد اما در مرحله ی فرافکنی، هر حادثه و اتفاقی که در زندگی اش رخ می دهد را به دیگران نسبت می دهد. درنتیجه کودکانی که تمایل شدید به استفاده از مکانیسم های دفاعی در برابر اضطراب دارند، نمی توانند از روابط سالم عاطفی و ذهنی برخوردار باشند.امروزه اضطراب های اجتماعی کودکان، بیش تر به چشم می آید و عامل فرار کودک از اجتماع، مردم، دوستان، مجالس و میهمانی هایی ست که درواقع، با اضطراب های اجتماعی، بدنی، فکری و رفتاری روبه روست.

نشانه های اضطراب کودک در بعد جسمی (فیزیولوژیک) هم چون بزرگسالان، با تنفس تند، لرزش دست و پا، گرم شدن و سرخی صورت، گرفتگی صدا و تپش قلب، همراه استکه با آرام ساختن، قابل اصلاح می باشد و در بعد فکری (شناخت درمانی) تلاش کودک بر این است که دیگران از او راضی باشند، تأییدش کنند، طردش نکنند و مهم باشد و اگر غیر از این شود، برایش ناخوشایند است.کودکان

در بعد رفتاری که (با رفتاردرمانی قابل اصلاح است)، کودک یاد می گیرد خانه برایش مکانی امن است،نیاز به دوست ندارد، از جمع، گریزان و در کوچه و خیابان همیشه سرش پایین است و ترس از نگاه دیگران دارد. به خوبی نمی تواند سؤال کند و جواب دهد و احساس ناامنی می نماید.

کودکان در طول دوره ی زندگی شان، ممکن است افسردگی را تجربه کنند که این اختلال با افزایش سن، در دختران، بیش تر از پسران دیده می شود. افسردگی، زمانی در کودک ایجاد می شود که احساس و تصور بدی از خود داشته باشد و این احساس، زمانی که به اوج خود برسد، تبدیل به یک بیماری می شود.

عوامل خانوادگی و زیستی، بیش از عوامل دیگر در بروز افسردگی نقش دارند.افسردگی کودکی، پیامدهای منفی بسیاری را به همراه دارد ازجمله افسردگی در ادوار آینده، عدم سازگاری های اجتماعی، مشکلات تحصیلی و در برخی مواقع حتی اقدام به خودکشی.

 

 

افسردگی کودکان چیست

درمان افسردگی کودکان با بازی

 

نشانه های افسردگی کودکان عبارتند از:

۱- نشانه های عاطفی:ناامیدی، خشم، درماندگی، اضطراب، نوسانات خلقی، احساس گناه و غمگین بودن

۲- نشانه های جسمی:به هم خوردن ساعات خواب، بی اشتهایی و یا خوردن افراطی، یبوست، افزایش و کاهش وزن

۳- نشانه های رفتاری:بدون دلیل گریه کردن، کناره گیری از دوستان، سریع خشمگین شدن و کاهش انگیزه

۴- نشانه های تخریب گرایانه:خود را سرزنش کردن، احساس بازنده بودن، امیدوار نبودن به آینده و بلاتکلیفی

 

این اختلال ها در بزرگسالان، با طیف وسیع تر و پیچیده تری خود را نشان می دهند. عده ای معتقدند سوابق خانوادگی و وراثت، در افسردگی نقش تعیین کننده ای دارد. شروع افسردگی زودرس در کودکان، بیش تر تحت تأثیر عوامل خانوادگی و وراثت است. با وجود این، ازهم گسیختگی خانوادگی، ارتباط تنگاتنگی با افسردگی کودکان دارد. ازهم گسیختگی خانوادگی را می توانیم در رفتار سرد و بی روح و منفی روابط متقابل کودک و پدر و مادر به وضوح ببینیم.

شناخت درمانی رفتاری برای کودکان افسرده، نویدبخش می باشد اما در مورد کودکان و نوجوانان با افسردگی و استرس شدیدتر، احتمال بهبودی با این روش، کم تر است و باید با مشورت پزشک، از دارو استفاده نمود.

 

درمان افسردگی کودکان با بازی

درمان افسردگی کودکان

افسردگی در کودکان چگونه است ؟ | علائم افسردگی در کودکان

منبع: سلامانه – خانواده سبز – بیتوته – نمناک

 

به این مطلب امتیاز دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا