عوامل موثر بر موفقیت

سلامت نیوز:با آنکه عدم موفقیت، یکی از مسایلی است که همواره در کنار موفقیت مطرح می‏ شود اما برخلاف تصور عموم که عدم موفقیت را معادل با شکست تعریف می کنند، موفقیت صرفا به معنای موفق بودن در هر کاری نیست و عدم موفقیت می تواند زمینه ای برای شروع دوباره باشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از شفقنا، در علم روان شناختی تستی تحت عنوان افسردگی آموخته توسط یک روان شناس روی موجود زنده (خرگوش) انجام شد. در این تست، برای مدتی خرگوش در معرض شوک قرار داده می شد. با واردکردن شوک ‏های متعدد به دلیل اینکه در قفس بسته بود، امکان فرار برای این حیوان فراهم نبود. بر اساس نتایج این تست، در جلسات یازدهم به بعد نیز باوجود اینکه در قفس باز بود اما خرگوش اقدام به فرار نمی کرد. نکته حائز اهمیت در این تست این بود که خرگوش به مرور زمان، احساس می کرد تلاشش هیچ نقشی در روند آزادشدنش ندارد. به عبارت دیگر عدم موفقیت خرگوش برای آزادشدن، پذیرفتن شکست بود که باعث می شد در نهایت دست به تلاش نزند. نتیجه این تست در مورد افرادی که بعد از عدم موفقیت در یک زمینه یا یک فعالیت دست از تلاش می کشند نیز صدق می کند. مثلا دانش آموزی که در کنکور موفق نشده و این مساله برایش به نوعی عدم موفقیت به شمار می رود و آن را شکست تلقی می کند، به این باور می رسد چون در این مرحله دچار شکست شده، در مراحل دیگر زندگی نیز موفق نخواهد بود چراکه با وجود درس خواندن در کنکور، قبول نشده از این رو دلیلی برای تلاش مجدد نمی بیند. درحالی که نمی توان مرز دقیقی بین شکست و موفقیت تعریف کرد.

درحقیقت با آنکه عدم موفقیت، یکی از مسایلی است که همواره در کنار موفقیت مطرح می‏ شود اما برخلاف تصور عموم که عدم موفقیت را معادل با شکست تعریف می کنند، موفقیت صرفا به معنای موفق بودن در هر کاری نیست و عدم موفقیت می تواند زمینه ای برای شروع دوباره باشد.

دکتر محمدرضا کاظمی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان نیز در گفت وگو با خبرنگار شفقنا زندگی با بیان اینکه به گفته متخصصان روان شناسی اگر کسی یاد نگیرد هدفی را دنبال کند، هیچ وقت زندگی مستحکمی نخواهد داشت، گفت: برای رسیدن به هدف، انگیزه موفقیت عامل موثری است. انگیزه ای که در کودکان شکل متفاوتی دارد و برخلاف جوانان و بزرگسالان که این احساس در آنها همراه با رقابت و پیروزی است، در کودکان معنا و مفهومی دیگر دارد.

وی با بیان اینکه در این سنین برای کودکان برنده یا بازنده شدن معنی ندارد و بیشتر جنبه تفریح و بازی مدنظر آنهاست، خاطرنشان کرد: پس از سن ۴-۶ سالگی که سن آغاز رشد انگیزه‏ هاست، کودک درک می‏ کند اگر بیشتر سعی کند می‏ تواند کاری را با موفقیت به انجام برساند. در کنار این موفقیت‏ها والدین باید همواره آنها را تشویق کنند و به فرزندشان نشان دهند که آنها را درک می‏ کنند و می‏ دانند فرزندشان زحمت می‏ کشد، همچنین عدم موفقیت آنها را به عنوان یک فاجعه تلقی نکنند. گاه برخی والدین به دلیل اینکه کودکشان همیشه موفق بوده، انتظار دارند بهترین باشد. غافل از اینکه کودکان دراین وضعیت، بعد از ناتوانی در موفقیت ممکن است دیگر تلاشی برای ادامه راه نکنند.

تربیت صحیح کودک، اعتمادبه نفس و پشتکار در کودکی، زمینه ساز موفقیت خواهی در دوران نوجوانی

کاظمی در ادامه با بیان اینکه عواملی چون تربیت صحیح کودک، احساس اعتمادبه نفس و تقویت و پشتکار در کودکی، زمینه ساز موفقیت خواهی در دوران نوجوانی هستند، گفت: در نوجوانی، موفقیت از یک سو ارتباط مستقیمی با دوران کودکی و از سوی دیگر تاثیری بسیار مثبت بر موفقیت های دوران جوانی و بزرگسالی دارد و عواملی چون تربیت صحیح کودک، احساس اعتمادبه نفس و تقویت و پشتکار در کودکی، زمینه ساز موفقیت خواهی در نوجوانی هستند و پایه روان شناختی احساس ارزش فردی در بزرگسالی، به کسب شایستگی در این دوران بستگی دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش در ادامه افزود: به طور کلی در دوران نوجوانی مسایل متعددی وجود دارند که دستیابی به موفقیت در دوره نوجوانی و حتی دوره های بعد، به حل درست این مسائل ارتباط پیدا می کند. مهم ترین مساله در این دوران دستیابی به احساس مطمئنی از خویشتن است. درواقع در این مرحله نوجوان باید بتواند بحران هویت را به خوبی پشت سر بگذارد و به یک احساس صحیح و درست از خود برسد تا در راستای رسیدن به موفقیت و احساس رضایت از خود از آن استفاده کند. معمولا با شروع دروه نوجوانی، نوع تفکر انتزاعی، مفهومی و آینده نگر است. در این دوره بسیاری از نوجوانان، خلاقیت قابل ملاحظه ای از خود در قالب نگارش، موسیقی، هنر و شعر یا خلاقیت در ورزش و علاقه به دنیای عقاید (انسان دوستی، اخلاق، شرافتمندی و مذهب) از خود نشان می دهند. درحقیقت، مهم ترین تکلیف نوجوان در این زمان، دستیابی به شناخت صحیح از خود است.

حس استقلال و خودمختاری در موفق بودن نوجوان تاثیرگذار است

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان با اشاره به اینکه در این دوران، حس استقلال و خودمختاری است که به نوعی در موفق بودن نوجوان تاثیرگذار است، گفت: معمولا در این دوره ممکن است والدین با رفتارها و برخوردهای منفی از سوی نوجوان روبرو شوند و برای اینکه او استقلال و خودمختاری خود را به رخ بکشد، در اغلب موارد بر سر مسائل متفاوت، با آنها به مخالف بپردازد. در این دوره استقلال طلبی، بهتر است خانواده ها پختگی و بالیدگی در حال ظهور نوجوان را تشویق کنند و او را مورد حمایت قرار دهند تا پاسخی برای سوال ها (به کجا خواهم رسید) و رفتارهای منفی خود پیدا کند. رسیدن به این پاسخ ها زمینه ای است برای پشت سرگذاشتن این مرحله و برداشتن قدمی دیگر در راه رسیدن به موفقیت. معمولا رفتارهای خطرجویانه نوجوانان که اغلب به دلیل ترس از بی کفایتی، بی هویتی یا احساس حل توانی (تصور می کنند می توانند هر اتفاقی را کنترل کنند و از پس هر موضوعی برآیند) نمایان می شوند، می تواند با عدم موفقیت او در هر زمینه ای همراه باشد.

در ادامه گفت وگو کاظمی با بیان اینکه از دیگر عوامل تاثیرگذار در رسیدن به جاده موفقیت یا درجا زدن در آن، تاثیرپذیری از گروه همتاها ست، افزود: در این دوره از رشد، نوجوان ارزش و اعتبار زیادی برای همتاهای خود قائل است و بیش از آنکه به بزرگ ترها تکیه کند به سمت آنها کشیده می شود و تحت تاثیر آنهاست و بیشترین وقت خود را با آنها می گذراند. معمولا برای پشت سر گذاشتن این مرحله رشدی والدین باید رابطه خود را با نوجوان به رابطه ای دوستانه تبدیل کنند و در این مسیر در انتخاب همسالان او را مورد حمایت قرار دهند تا به سمت موفقیت پیش برود. درواقع به شکل نامحسوس، مراقب ارتباط نوجوانشان با این گروه باشند و در عین حال با حمایت از تاثیرگذاری آنها که تاثیر مثبتی بر جهت دهی به نوجوان در رسیدن به موفقیت دارند، بهره ببرند.

انتخاب رشته تاثیر مثبتی بر انتخاب شغل و پیشرفت های بعد از آن دارد

این روانپزشک با اشاره به اینکه شکاف نسل نیز یکی دیگر از مواردی است که می تواند بر موفقیت نوجوانان تاثیرگذار باشد، گفت: با بی توجهی به این مساله، ممکن است نوجوان از مسیری که باید در آن باشد، دور شود و با ایجاد این فاصله در نهایت از مسیر موفقیت جدا بماند. والدین باید بدانند بین آنها و نوجوانشان از نظر عقاید و سلایق تفاوت هایی وجود دارد از این رو باید خود را با مسائل مربوط به دوران نوجوانی؛ انتخاب دوست، تفریحات و… منطبق و آنها را درک و در پشت سرگذاشتن این دوره او را یاری کنند و صرفا به دلیل علایق شخصی یا نوع تفکر خاص خود مانع رشد و موفقیت او نشوند. علاوه بر این، تکامل اخلاقیات در نوجوانی نیز تاثیر مثبتی بر موفقیت نوجوان دارد. در این دوره نوجوان به مرحله ای از اصول اخلاقی می رسد که برخلاف دوره های قبل تر که تنبیه و پیروی از والدین یا یکسری اصول، تعیین کننده نوع رفتار و اخلاق او در ارتباط با دیگران است، در این دوره تلاش بر این دارد که در ارتباط با دیگران بر مبنای اصول اخلاقی عمل کند که آنها را پذیرفته و در نهایت منجر به احساس رضایت فردی در او می شود. تمام این اینها زمینه ای را فراهم می کند که نوجوان در شرایطی قرار گیرد که در جهت موفقیت قدم بردارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش در نهایت با اشاره به انتخاب که تاثیر مثبتی بر انتخاب نوع شغل و پیشرفت های بعد از آن دارد، گفت: نوجوانان در انتخاب شغل تحت تاثیر همسالان، والدین، معلمان و مشاوران و حتی نیروهای خودآگاه درونی خود هستند. با انتخاب رشته مناسب در آینده، احساس کفایت و توفیق یافتن بر وظایفی که اجتماع آن را مهم تلقی می کند، به دست می آید. البته انگیزه پایدار لازم برای تسلط بر شغل تنها زمانی ممکن است که برای نوجوان برآوردن نقش و کسب احترام دیگران فراهم باشد. والدین نباید فراموش کنند که مجموع تمام این عوامل در کنار هم، نوجوان را در مسیر موفقیت یا جداشدن از آن قرار می دهد. پس باید به او کمک کنند که به خوبی این مراحل را پشت سر بگذارد و با تربیت صحیح، اعتمادبه نفس بالا و پشتکاری که دارد به سمت موفقیت پیش رود که حاصل آن در تمام دوره های بعد زندگی جوانی، بزرگسالی و سالمندی آن تاثیر بسزایی دارد.

موفقیت از جامعه ای به جامعه دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است

دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان شناس و مشاور خانواده نیز معتقد است موفقیت از جامعه ای به جامعه دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است و تعریف های مختلفی دارد و به همین دلیل هیچ گاه نمی توان یک ملاک واحد و مشخص برای آن در نظر گرفت و آن را به تمام افراد بسط داد.

وی در گفت وگو با شفقنا زندگی، با بیان اینکه با این حال در نگاه کلی دو نوع نگرش در مورد تعریف موفقیت وجود دارد، گفت: یکی از این نگرش ها مبتنی بر این موضوع است که افراد موفق در گروه آدم های منفی قرار نگیرند، یعنی جزو انسان های شکست خورده و جامانده نباشند و نگرش دیگر در این باره نیز می گوید انسان موفق، انسانی است که توانسته بر معیارها و استانداردهای تعریف شده توسط جامعه خود دست پیدا کند.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه نگرش اول معمولا نگاه معطوف به افراد جوان یا بزرگسالی است که نتوانسته اند فرد موفقی باشند و از امکانات خود بهره بگیرند و به سمت و سویی قدم برداشته اند که امکانات خود را هدر داده اند و موقعیت و زمان را تلف کرده اند و معمولا به این افراد به چشم فردی که موقعیت مناسبی ندارد، نگاه می شود، افزود: از جمله این افراد کسانی هستند که درگیر موادمخدر شده اند یا به هر صورت نتوانسته اند تحصیلات خود را به اتمام برسانند یا کسانی که در شغل و حرفه خود، موقعیت اقتصادی و اجتماعی مناسبی ندارند، اما دیدگاه دوم این طور بیان می شود که با توجه به اینکه هر فرد دارای پتانسیل خاص خود است، باید دید با توجه به این پتانسیل، استعداد، سرمایه گذاری و بحث هایی از این قبیل، فرد تا چه حد توانسته به آنچه مستحق آن بوده دست پیدا کند. اگر به این نتیجه مورد انتظار دست یافته باشد، موفق بوده و در غیر این صورت شکست خورده است.